I lUITV.TECHN. IBEKISTINGEN IVERLOREN BEKISTINGVOOR FUNDERINGSBALKENEN VLOERENIn de woningbouw staat sinds enkele jaren de kruipruitnte ter discussie, zowel uiteconomisch als bouwfysisch oogpunt. Toeleverende industrie?n spelen in op deontwikkelingen in de markt, zoals in dit geval de toepassing van ge?xtrudeerdehardschuim isolatieplaten voor een systeem van verloren bekisting voorfunderingsbalken en hegane-grondvloeren. Daarbij blijken evidenteuitvoeringstechnische voordelen te bereiken, die inmiddels ook in de utiliteitsbouwtot toepassing hebben geleid.Hoewel houten begane-grond-? vloeren al velejaren niet meerworden gemaakt en in deplaats daarvan uitsluitend nog betonwordt toegepast, wordt de traditionelekruipruimte veelal nog steeds gehand~haafd. Sinds enkele jaren wordt echtereen toenemende kritiek beluisterd tenaanzien van kruipruimten. Welke argu-menten spelen daarbij een rol?Vanwege het gemak waarmee leidingenkunnen worden doorgevoerd en be-reikbaar blijven, is de kruipruimte posi-tief. Minder positiefis het probleem vanoptrekkend vocht uit kruipruimtenzonder goede bodemafsluiting, met na-me in laaggelegen, waterrijke gebieden.De slechte ervaringen met natte kruip~ruimten zijn recent duidelijk aan hetlicht gebracht.Bovendien blijkt het warmteverliesdoor een vloer op zand gunstiger dandoor een vloer boven een kruipruimte,uitgaande van gelijke isolatie aan de on-derzijde.Daarbij komtdat, door hettoe-nemen van de isolatie-eisen voor bui-tenmuren de invloed van de koudebrugin de vloer-wand verbinding relatiefgroter wordt.Ook uit het oogpunt van bouwkosten isde kruipruimte minder te waarderen.Een ter plaatse gestorte betonvloer opzand is goedkoper dan het gebruik vanprefab vloersystemen.Deze problematiek was aanleiding voorDow Chemicalom te bezien hoe methaar produkt Styrofoam (ge?xtrudeerdpolystyreen hardschuim) hierop eenpassend antwoord kon worden gegeven.Sinds 1983 is een systeem ontwikkeldvoor de toepassingvanStyrofoam als be-kistingsmateriaal voor funderingen.562 Prefabricage van de 6 1ll lange elementen in dewerkplaats van de aannemerfoto: W.Sinke, Terneuzen3 5 Realisatie vanIn samenwerking met Aannemingsbe- - fimderingsbalken endrijfGebr. Vander Poel in Terneuzen, is begane-grondvloerzonderb h d f". d b I kruipruimte, voor eeneen ouwmet 0 e voor run erinsg a - woningbouwproject inken ontwikkeld, waarbij wapening en Zeeuws-Vlaanderen, met gebruik vanverloren bekisting worden ge?ntegreerd verloren bekisting van polystyreenals geprefabriceerde balkelementen, foto's: P.Kuyt, Middelburgvan 6 m lengte. Deze lengte is in de wo- 1 - - - - - - - - - - - - - - - - 1ningbouw voldoende voor een over-spanning van bouwmuur tot bouw-muur. De wapening bestaat uit een ge-laste korf, die de stijfheid waarborgt.Rondom dekorf,voorzienvankunststofafstandhouders, worden met kunststofspanbanden 50 mm dikke polystyreenplaten bevestigd, waarmee een stijve,lichtgewicht kist van isolatiemateriaalwordtverkregen. (In Cement 1987 nr. lishierover kort bericht.)In combinatie met een vloerisolatie vanhardschuim platen is hiermee een aan-trekkelijk bouwsysteem ontstaan. Deplaten voor de vloerisolatie zijn even-eens 6 m lang, met eenwerkende breed-Cement 1987 nr. 11Ook in de utiliteitsbouwIn samenwerking met Slavenburg'sBouwbedrijvenBV, Schiedam, werdhetsysteem toegesneden op de utiliteits-bouw. Daarbij zijn totnu toe de elemen-ten Van de balkbekisting in de bouwputopgebouwd en worden wapeningskor-ven van maximale lengte aangevoerd(circa 12 m). Na het stellen van de bo-demplaten worden de wapeningskor~ven direct van de vrachtwagen op debodemplaat geplaatst, waarna de bekis- .ting verderkanworden opgebouwd. Demaximale lengte van 6 m voorde Styrci-foam elementen maken een koppelingnodig, wat als een knelpuntwordt erva-ren. Produktie van 12 m lange elemen-ten is voorlopig nog niet in zicht.Tot nu toe is door Slavenburg's Bouw-bedrijven een viertal projecten in de re-gio Rotterdam op deze wijze gereali-seerd, onder andere het kantoor voorBRN Catering in Capelle aid Ijssel. Inhet algemeen is de aannemer positiefgestemd over dit systeem van integratievan funderingsbalken en begane-grondvloeren, met name over de snel-heid waarmee het stelwerk voor de fun-deringen kan worden verricht. Ook debijdrage aan het comfort in het gebouw(warmtetechnisch) past in het strevenvan Slavenburg naar een hoogwaardigprodukt.Ook twee andere bouwbedrijven heb-ben inmiddels met dit systeem utili-teitsbouwprojecten uitgevoerd, in Bo-degraven en Assen. Vermeldenswaard isdat bij enkele van de uitgevoerde pro-jecten de vloeren zijn uitgevoerd alspaddestoelvloeren. Daartoe zijn de ver-zwaarde paalkoppen eveneens gevormdmet polystyreen bekistingsplaten.de relaties metwoningbouwcorporatiesen andere opdrachtgevers.Knelpunt voor de utiliteitsbouw is eennauwkeurige plaatsing van ankers voorspanten ofkolommen. In dit systeem isimmers niet de bekisting maar de stijvewapeningskorf 'de maat'. Dit betekentdat de ankers aan de wapening moetenworden bevestigd.Dit neemt niet weg dat Slavenburg en-thousiast is over dit systeem van verlo-ren bekisting. Op grond van evaluatievan de uitgevoerde projecten heeft menbesloten voor alle binnenkomende pro-jectende toepassing ervan aan de orde testellen.J.H.K?hneKosten/batenDe fInanciele besparing die met dezesnelle werkwijze wordt bereikt, is geenschone winst. Vooraf worden immersextra kosten gemaakt voor de aanschafvan de polystyreen platen, de prefabri-cage van de balkelementen en de meest-al Wat duurdere wapeningskorfin ver-band met het lassen.Volgens de calculaties van Gebr. Van derPoel komen de kosten en baten vrijwelgelijk uit. Toch blijft er winst over: dewoningen zijn comfortabeler en destookkostenzijn lager.Bovendienwordtkwalitatief goed gebouwd: de beton-dekking op de funderingsbalken is vrij-wel 100% gegarandeerd (wat zeker nietvan alle bekistings- en wapeningsme-thoden kan worden gezegd).Kortom: een kwalitatiefbeter produkt,bij gelijkblijvende kosten. Voor de aan-nemer is dat een belangrijk gegeven inte van 60 cm; de langsnaden zijn voor-zien van een veer- en groefverbinding.Een folie om verlies van cementwatertegen te gaan, kan achterwege blijven.Doorde geslotencelstructllurvan geex-trudeerd polystyreenschuim nemen deplaten geen vocht op, zodat de isolatie-waarde gegarandeerd blijft.Na enkele proefprojecten, heeft fIrmaVan derPoel beslotenhetsysteemalseenstandaard werkmethode in te voeren.Wat zijn de aantrekkelijke kanten vandit systeem?CD1 gelaste wa~eningskorf2 bodemplaat3 zijplaat4 zijplaat5 horizontale plaat met ontluchtingsgaten Korterebouwtild. tuinder mensen6 spouwmuur element, tevens randbekisting vloer :J7 kunststof spanband op de bouwplaats8 kunststof afstandhouder Toepassing van de verloren bekisting9 piketten10aanvulgrond annex isolatie betekent een wezenlijke11 vloerisolatie besparing op het aantal manuren per m'/-l-'-=D~w-a-r-sd-;-o-o~r-s-n-ed-;-e-o-ve-r--~--"-";funderingsbalk (volgens metingen vanfunderingshaik en vloer zonder het SAOB mag op een normtijd van 1,7kruipruimte, met een verloren mariminuten per m' worden gerekend__.L-h_e_ki_?s_t_in..:.g=-v_a_n_p_o..:.ly_s_tyr_ee_n_h_a_rd_s_c_h_U~im~---j voor de plaatsing in het werk). De door-looptijd op een project is voor de verlo-ren bekisting aanzienlijk korter danvoor houten ofstalen systeemkisten.Door de kortere bouwtijd en het gerin-gere aantal mensen op de bouwplaatsworden de risico's voor de aannemermede verlaagd.Door middel van de hierbij geplaatstefotoserie wordtdewerkmethode ge?llu-streerd. Na het stellenvan de leidingen,wordende balkelementen geplaatst,met piketten gefIxeerd en direct aange-aard.Vervolgenswordende hardschuimvloerplaten gelegd en wordt daarop devloerwapening aangebracht. In ??n ar-beidsgang wordt tenslotte het betonvoor de vloer te zamen met de funde-ringbalken gestort. Voor ??n bouwblokkan dit vanafhet stellen van de balkele-----~---------~-----t menten tot en met het storten, op ??ndag worden gerealiseerd.Cement 1987 nr. 11 57