In 1995 werd, in aanvulling op deVBC [1], de VBB [2] uitgegeven,de eerste norm voor betonnenbruggen in Nederland.Voor belastingen geldt NEN 6702[3], maar NEN 6702 regelt nietsvoor verkeersbelastingen en deVBC bevat regels voor overwe-gendstatischbelasteconstructies.Voor de verkeersbelasting ver-wijst de VBB daarom via 4.3.1 ineerste instantie naar bijlage A, dieinfeiteeenoverdrukisvandearti-kelen 3 t.m. 15, 17 t.m. 21, 24 en33 uit de toenmalige VOSB 1963.Op zich houdt de verwijzing naarbijlage A dus in dat wordt gere-kend met een verkeersmodel datomstreeks 1963, dus nu 40 jaargeleden, werd geacht representa-tief te zijn, maar waarvan de re-presentativiteit voor het verkeervan 1995 twijfelachtig is. Die ten-dens is sindsdien alleen nog maarversterkt.Overigens zijn in NEN 6702 voordepermanentebelastingenalleenverificatieberekeningen gemaaktvoorgebouwen,nietvoorbruggen.In het Voorwoord van de VBB isdaarom opgenomen dat in afwij-king van NEN 6702, voor zowel deveranderlijke- als de permanentebelastingen in feite de status quoten opzichte van de VoorschriftenBeton VB 1974/1984 wordt ge-handhaafd en dat niet de de factoverlaging van de veiligheid oppermanente belastingen die NEN6702toelaat,wordtovergenomen.Voor zowel de permanente als deveranderlijke belastingen moet??n belastingsfactor van 1,5 wor-den aangehouden.Dit in afwachting van ENV 1991-3 [4] met NAD [5].E N V 1 9 9 1 - 3 + N A D e nN E N 6 7 0 6ENV 1991-3 met NAD is al enigetijd beschikbaar. Binnenkort zaleen Nederlandse ge?ntegreerdeversie van deze documenten alszogenaamde groene versie vanNEN 6706 [6] worden uitgebrachten de kritiekperiode ingaan.Als voorbereiding op de invoeringvan NEN 6706 is het volgende vanbelang:? de VBB blijft voorlopig vankracht;? in aanvulling op de VBB is eenextra berekeningsslag raad-zaam om te bewerkstelligendat bruggen die nu wordenontworpen, in elk gevalvoldoen aan NEN 6706.In dit artikel zijn de statischeverkeersbelastingen uitgewerktdie hoogstwaarschijnlijk in NEN6706 zullen zijn opgenomen.De verkeersbelastingen uit deENV + NAD zijn in opdracht vanRijkswaterstaatdoorTNOgetoetstvoor de Nederlandse situatie.TNO heeft daartoe, op basis vanverkeersgegevens van de A 16 bijMoerdijk, een eigen controlemo-del opgesteld. De uitkomst van devergelijking is, dat de belastingenzoals die in NEN 6706 wordenvoorgesteld, voldoen aan de eisendie NEN 6700 [7] stelt.NEN 6706 geeft ook de belastin-gen aan die in geval van vermoei-ing moeten worden gehanteerd.Die belastingen zijn echter uitge-schreven als equivalente belastin-gen.Probleem is daarbij dat ze equi-valent zijn bij gebruik van de be-schadigingsregelsvoorstaal.TNOheeft bij het eerder genoemdeonderzoek vastgesteld dat ze voorstaal aan de eisen van NEN 6700voldoen.In hoeverre die belastingen ookequivalent zijn voor de beschadi-gingsregels voor beton moet nogwordengeverifieerd.Eenopdrachthiertoe wordt binnenkort doorRijkswaterstaataanTNOverstrekt.De essentie van NEN 6706 is:? de representatieve statischeverkeersbelasting zal voor demeeste situaties zwaarder zijndan die volgend uit de VBB;? er wordt onderscheid gemaakttussen de belastingsfactorenvoor permanente en verander-lijke belastingen;? de belastingsfactoren voorstatische verkeersbelasting enpermanente belasting gaanten opzichte van de VBBomlaag;? in veel gevallen behoeft geenstootfactor te worden toegepast;? er is geen lastlengtefactor meer.E?n en ander leidt ertoe dat desituatie voor de bruikbaarheids-grenstoestand(controleopscheur-vorming) meestal wordt ver-zwaard, maar dat dit lang nietaltijd ook voor de uiterste grens-toestand (controle op draagver-mogen) geldt.Het verkeersmodel uit concept-NEN 6706 vervangt van de VBB:? de representatieve belastingdoor wegverkeer op de bruguit 4.3.1.4 en de bijbehorendebelastingsfactoren uit 4.1.2.1,C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gVoor schrif tencement 2003 140Verkeersbelasting opbetonnen bruggenir. P. Eggermont, Bouwdienst RijkswaterstaatDe Europese norm ENV 1991-3 + NAD is al enige tijd beschikbaar. Binnenkortverschijnt een ge?ntegreerde versie hiervan, de groene versie van NEN 6706.In de aanloop naar de invoering van NEN 6706 is het raadzaam voorlopig eenextra berekeningsslag uit te voeren, opdat bruggen die nu worden ontwor-pen, in elk geval aan NEN 6706 zullen voldoen. In dit artikel worden de hoofd-zaken uit NEN 6706 besproken.C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gVoor schrif tencement 2003 1 41? de referentieperiode uit 4.1.3;? de factor voor de momentanebelasting uit 4.3.1.5.A V e r k e e r s b e l a s t i n gv o o r n o r m a a l v e r k e e r1. Het belastingsmodel bestaatper rijstrook uit:a:? twee assen, elk met eenaslast van Q kN;? plaats van de assen: zoongunstig mogelijk in debreedte van de rijstrook(fig. 2);? de assen bestaan elk uittwee wielen;? elk wiel heeft de belastingvan een halve aslast;? de wielprent is 0,4 m x 0,4m (fig. 1);? de h.o.h.-afstand tussen deassen is 1,2 m (fig. 1);? de h.o.h.-afstand tussen dewielen van een as is 2,0 m(fig. 1);? de dichtst bij elkaarstaande wielen van assenin verschillende rijstrokenstaan ten minste 0,5 mh.o.h. (fig. 2).b:? een gelijkmatig verdeeldebelasting van qverkeerkN/mrijstrook.2. Het rijdek moet tussen debuitenste geleidingen wor-den opgedeeld in theore-tische rijstroken met eenbreedte van maximaal3,00 m (fig. 3).Als buitenste geleidingwordt beschouwd:a. een schampkant met eenhoogte van ten minste 0,1m of in het geval dat v??rde schampkant een gelei-derail staat, de geleiderail.Dit laatste alleen als deruimte tussen de geleide-rail en de erachter ge-plaatste leuning kennelijkuitsluitend is bedoeld alsinspectiepad (die ruimteis dan niet veel groter dan0,51 m) of de resterenderijdekbreedte inclusiefschamprand achter degeleiderail minder is dan0,51 m (situatie zonderinspectiepad). Als niet aan??n van die voorwaardenis voldaan, moet de gelei-derail worden weggedacht.b.een niet-demontabelebarrier. In het geval debarrier demontabel is,handelen als voor de situ-atie geleiderail. Als op eenrijdek meer dan ??n rij-baan is gesitueerd en dierijbanen zijn gescheidendoor middel van een niet-demontabele barrier,moet de indeling in theo-retische rijstroken perrijbaan geschieden (fig.3.3). Eventueel aanwezigedemontabele scheidingentussen rijbanen moetenals `niet aanwezig' wordenverondersteld (fig. 3.2).3. De resterende breedte(s) vanhet rijdek moet(en) wordenbelast met een gelijkmatigverdeelde belasting van qrestkN/m2.4. Voor het bepalen van de be-lasting over alle rijstroken te-zamen worden, onafhankelijkvan de eventuele indeling inrijbanen, de rijstroken geteldals 1e, 2e, 3e enz. rijstrook.5. De per rijstrook aan te hou-den belasting is afhankelijkvan het aantal rijstroken perrijrichting.6. Voor te belasten lengtengroter dan 200 m wordt degelijkmatig verdeelde belas-ting gereduceerd.7. Belasting voor bruggen metmaximaal 2 (theoretische) rij-stroken per rijrichting1 | Twee assen (tandemas)per rijstrook, over maxi-maal drie rijstroken2 | Plaats van de assenparena. binnen de rijstrookb. voorbeeld langsmo-mentc. voorbeeld dwarsmo-ment0,4mabc1,2m1,6m0,4m2,0m2,4mC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gVoor schrif tencement 2003 1427.1.Rijbanen met vrij verkeer:tabel 1.In geval van een inhaalverbodvoor vrachtauto's moet de gelijk-matig verdeelde belasting van25,7 kN/m worden verhoogd tot29,5 kN/m.8. Belasting voor bruggen metmeer dan twee (theoretische)rijstroken per rijrichting:tabel 2.9. De plaats, de volgorde en hetaantal te belasten rijstrokenmoet zo ongunstig mogelijkworden gekozen.E V e r k e e r s b e l a s t i n gd o o r d o e l g r o e p e n -v e r k e e r1. Doelgroep personenverkeer:belasting aanhouden als voornormaal verkeer.2. Doelgroep vrachtverkeer2.1 Belasting per rijstrook: 2aslasten van elk 285 kN +een gelijkmatig verdeeldebelasting van 29,5 kN/m rij-strook.2.2 Voor de belasting van hetdeel van het rijdek dat nietals doelstrook is ingerichtgeldt tabel 3.C B e l a s t i n g d o o r l o k a l ee f f e c t e n1. De belasting bestaat uit eenenkele as van 380 kN mettwee wielen van elk 190 kNmet wielprenten van:? 0,35 m in langsrichtingvan het kunstwerk;? 0,60 m in breedterichtingvan het kunstwerk;? met een h.o.h.-afstand vande wielen van 2,0 m (fig.4).2. De belasting hoeft niet teworden gecombineerd metde belastingen voor verkeeruit A en/of B.3. De belasting is een zoge-naamde vrije belasting. Datwil zeggen dat deze zichoveral op het rijdek kanbevinden.Tabel 2 | Belasting voor bruggen met meer dan twee (theoretische) rijstroken per rijrichting2 aslasten Q elk groot (kN) qrijstrook(per m rijstrook) (kN/m) qrest(per m2) (kN/m2)??n rijstrook 285 29,5een tweede rijstrook 190 10,0een derde rijstrook 95 10,0volgende rijstroken 10,0resterende breedte(s) 3,3Tabel 3 | Belasting van het deel van het rijdek dat niet als doelstrook is ingericht2 aslasten Q elk groot (kN) qrijstrook(per m rijstrook) (kN/m) qrest(per m2) (kN/m2)??n rijstrook 285 25,7een tweede rijstrook 190 7,1een derde rijstrook 95 7,1volgende rijstroken 7,1resterende breedte(s) 2,4Tabel 1 | Belasting voor bruggen met maximaal 2 (theoretische) rijstroken per rijrichting ? rijbanen met vrij verkeer2 aslasten Q elk groot (kN) qrijstrook(per m rijstrook) (kN/m) qrest(per m2) (kN/m2)??n rijstrook 285 25,7een tweede rijstrook 190 7,1een derde rijstrook 95 7,1een vierde rijstrook 7,1resterende breedte(s) 2,43 | Opdeling dek inrijstroken4 | Schematisering enkele asC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gVoor schrif tencement 2003 1 43D O v e r i g e b e l a s t i n g e nVoor de overige belastingen zoalsbotsing, wind, verkeerd gebruikvan de brug, vermoeiing enz. gel-den de belastingen uit de VBB,met dien verstande dat als in deVBB wordt verwezen naar debelasting door verkeer uit 4.3.1.4,ook moet worden getoetst aan dein dit Cement-artikel genoemdebelasting door verkeer.Dus: voor 4.4.1 en 4.4.2.5 voor `deverkeersbelasting op de rest vandebrug'en4.4.3vandeVBBmoetmede op de belastingen volgensditCement-artikelwordengetoetst;voordeoverigeVBB-artikelengel-den alleen de VBB-belastingen.E R e d u c t i e v a n d eg e l i j k m a t i g v e r d e e l d eb e l a s t i n g d o o r v e r k e e rv o o r L > 2 0 0 mVoor L > 200 m mag de gelijk-matig verdeelde belasting doorverkeer worden vermenigvuldigdmet de factor 0,6 + 160/(200 + L).L is hierbij de lengte in m vandesomderaaneensluitendedelenvan de invloedslijn die moetworden belast om het maximalemoment/ de maximale dwars-kracht te verkrijgen.F R e f e r e n t i e p e r i o d e ,v e i l i g h e i d s k l a s s e e nb e l a s t i n g s f a c t o r e nv o o r d e u i t e r s t eg r e n s t o e s t a n d1. De te hanteren referentie-periode is 100 jaar.2. De aan te houden veiligheids-klasse is 3.3. De aan te houden belastings-factoren zijn vermeld intabel 4.G E x t r a s t o o t f a c t o r1. Alle belastingen uit A, B enC zijn inclusief een eventu-eel stooteffect.Dit eventuele stooteffect isbepaald voor slijtlagen metde kwalificatie goed. Dit zijnasfalt- en betonnen slijtlagenin goede staat van onderhoud.2. Nabij voegovergangenmoeten de belastingenvolgend uit A, B en C altijdmet een extra factor wordenvermenigvuldigd. Deze factorverloopt lineair van 1,3 terplaatse van de voegovergangnaar 1,0 op een afstand van6 m vanaf de voegovergang.H A f w i j k i n g v a n d es t a n d a a r d - r e f e r e n t i e -p e r i o d e1. Voor bijzondere situaties,bijvoorbeeld tijdelijk werk, ofjuist een werk waar een extralange levensduur wordtvereist, kan worden overwo-gen af te wijken van de stan-daard-referentieperiode.2. De referentieperiode magnooit op minder dan 15 jaarworden gesteld.3. Op de veranderlijke belastingdoor verkeer (A en B) magbij afwijkende referentiepe-riode worden gecorrigeerddoor vermenigvuldiging metde factor14,51 + lnt 0,45verkeer= 1,05 [_________ ]21,46waarin:t de referentieperiode in jaren is.4. Op de veranderlijke belastingdoor lokale effecten (C) maggeen reductie worden toege-past.5. Op de overige veranderlijkebelastingen mag wordengereduceerd door toepassingvan de reductiefactor uitNEN 6702, onder 5.5.I M o m e n t a n e b e l a s t i n gDe factoren voor de momen-tane belasting zijn:? 0,8 voor de aslasten Q uitA en B;? 0,4 voor de gelijkmatig ver-deelde belasting uit A en B;? 0 voor de belasting uit C.N o r m e n1. NEN 6720:1995 Voorschrif-ten Beton TGB 1990 ? Con-structieve eisen en rekenme-thoden (VBC 1995).2. NEN 6723:1995 Voorschrif-ten Beton. Bruggen ? Con-structieve eisen en rekenme-thoden (VBB 1995).3. NEN 6702:1992 Technischegrondslagen voor bouwcon-structies TGB 1990 ? Belas-tingen en vervormingen.4. NVN-ENV 1991-3:1995Eurocode 1: Ontwerpgrond-slagen en belastingen opconstructies; deel 3: Ver-keersbelastingen opbruggen.5. NAD-NVN-ENV 1991-3:2002Richtlijnen voor het gebruikvan NVN-ENV 1991-3 Euro-code 1: Ontwerpgrondslagenen belastingen op construc-ties; deel 3: Verkeersbelastin-gen op bruggen.6. NEN 6706 (concept) Techni-sche grondslagen voor bouw-constructies TGB 1990 ?Verkeersbelastingen opbruggen.7. NEN 6700:1991 Technischegrondslagen voor bouwcon-structies TGB 1990 ? Alge-mene basiseisen. Tabel 4 Belastingsfactoren voor de uiterste grenstoestandongunstig werkend gunstig werkendveranderlijke belasting door verkeer 1,42 0veranderlijke belasting door lokaal effect 1,42 0overige veranderlijke belastingen 1,50 0permanente belastingen m.u.v. asfalt 1,35 0,9permanente belasting asfalt 1,50 0,9