86 cement 2006 7opinieVeiligheid en verantwoordelijkheidWeten we nog wel genoeg ofleren we te weinig en dragen wete weinig kennis over? Is de regelgeving te ingewikkeld of nemenwe onvoldoende tijd om ons deregelgeving en de praktisch benodigde kennis eigen te maken? Kijken we als specialisten alleen naareen beperkt onderdeel van hetbouwen en heeft niemand meervoldoende oog voor de samenhang? Kijkt de constructeur alleennaar zijn eigen berekening vanhet door hem berekende onderdeel of weten we dat de onderlinge samenhang logisch is, opelkaar is afgestemd en er in depraktijk niet is afgeweken van hetgeen vooraf is berekend enbeloofd? Kijkt de constructeur welverder dan alleen zijn sommenen heeft hij ook oog voor bijvoorbeeld bouwfysica en detailleringom de door de regelgevinggevraagde duurzame veiligheidgedurende de gehele referentieperiode te garanderen?De praktijk leert dat het zelfs metde elementaire basiskennis slechtis gesteld. Dat begint al bij degenen die het onderwijs verzorgen.In de praktijk wordt evenminopgepikt dat de wereld ruimermoet worden bekeken dan alleende eigen tafel. Natuurlijk moetenopdrachtgevers daarvoor de financi?le middelen op tafel leggen,maar deze betalen zich dubbel endwars terug door veel lagereadministratieve lasten (veel minder overleg na gerezen problemen) en lagere exploitatiekosten.Leren van fouten zou standaardin het werkoverleg op de agendamoeten staan.In deze publicatie lichten we debovenstaande vragen nader toe.B e s l u i t i n d i e n i n g s -v e r e i s t e n a a n v r a a gb o u w v e r g u n n i n g ( B i a b )Zonder dat de betrokkenen in debouw het schijnen te weten ishet begrip hoofdconstructeurwel geregeld. Neen, niet in traditionele zin, maar zelfs beter,blijkt uit het volgende citaat uitde bijlage van het Biab:"?2.1 AlgemeenDe gegevens en bescheiden moetenin een zodanige vorm worden aan-geleverd dat een goede en effectievebeoordeling door de gemeentemogelijk is. De aanvrager of eendoor de aanvrager aangewezen des-kundige dient er tevens zorg voor tedragen dat de samenhang tussende verschillende gegevens blijkt uitde aangeleverde gegevens enbescheiden. Alle tekeningen, bereke-ningen en andere rapportages moe-ten door de respectieve opstellersvan de adviezen ondertekend danwel gewaarmerkt zijn."Wat zou het gevolg zijn alsgemeenten op grond van huntaak, neergelegd in artikel 100van de Woningwet, dit voorschrift consci?ntieus zouden uitvoeren? Naar verwachting zal erin Nederland dan voorlopig nietmeer worden gebouwd en zullenbouwaanvragen niet langer inbehandeling worden genomen.Hoeveel mensen in de bouwhebben voldoende weet van ditvoorschrift? Wat zou er gebeurenals we naar Amerikaans voorbeeld op grond van dit voorschrift verantwoordelijkheden enaansprakelijkheden met elkaargaan afrekenen?W o n i n g w e t e nB o u w b e s l u i t 2 0 0 3Wat weten mensen in de bouwvan de Woningwet. De voor deconstructeur meest van belangzijnde artikelen zijn weergegeven in figuur 1.Uit cursussen die via de Betonvereniging worden gegevenblijkt dat in de constructeurswereld de Woningwet niet wordtgeraadpleegd en ook niet wordtgekend. Dat geeft te denkenover de inhoud van de verstrekte adviezen. Het gaat allang niet meer uitsluitend overnieuwbouw. Het gaat om vernieuwingen, veranderingen envergrotingen. Maar ook overherbestemmingen of overbeoordelen van de veiligheidvan een bestaand bouwwerk.De voorschriften die dan geldenen die dan in acht moeten worden genomen, zijn niet voor allesituaties gelijk, al denken veelconstructeurs van wel, of ze nuwerken in de advieswereld of bijgemeenten.Ook niet voor alles is een bouwvergunning nodig. Gemeentenmogen niet alles toetsen. Er zijndus bouwconstructies zondergemeentelijke toets. Weet eenadviesbureau dit? Weet een constructeur iets van ontheffingenbij verbouw? Welke regels ergelden bij splitsing van eenpand?dr.ir. N.P.M. Scholten, Stichting Expertisecentrum Regelgeving BouwEr worden veel discussies gevoerd over de `hoofdconstructeur'. DeBetonvereniging, de ONRI en het COBc zijn daarmee hard aan de slag.Nieuwe privaatrechtelijke contractteksten zijn voorbereid. Maar hoe zithet met de kennis over de materie zelve? De praktijk van alledag toontaan dat de regelgeving onvoldoende op correcte wijze wordt toegepast.In cursussen wordt die visie bevestigd. In dit artikel is toegelicht wat vooreen constructeur zoal van belang is.1 |Voor de constructeur van belang zijn-de voorschriften van de Woningwet2 |Erker in zijgevel met openstaandenaad aan de rechter onderzijdeW o n i n g w e tartikel 1, eerste lid, onderdeel aartikel 2 en 3artikel 4artikel 5artikel 6artikel 13artikel 14 t.m. 18artikel 23artikel 40artikel 43artikel 44artikel 120artikel 122, 123 en 1513 |Open verbinding tussen metselwerken onderzijde van de erker en sterkverweerd triplex ter bescherming vaneen HE180A-balk4 a,b|Open voeg over de volle lengtevan de erkerabcement 2006 7 87opinieDe documenten die een constructeur minimaal nodig heeftzijn:? Woningwet;? Bouwbesluit 2003;? Regeling Bouwbesluit 2003;? Besluit indieningsvereistenaanvraag bouwvergunning(BIAB);? Besluit bouwvergunningsvrije en lichtbouwvergunningsplichtige bouwwerken;? NEN 2000;? TGBnormbladen met vantoepassing zijnde wijzigingsen correctiebladen;? Normbladen uit het verleden;? Bouwvergunningen uit hetverleden;? TNO rapport 2004CIR0159,Veiligheidsbeoordelingbestaande bouw Achtergrondrapport bij het desbetreffende deel van het Bouwbesluit 2003, september 2004;? Gemeentelijke Beleidsnota's.Bij veel constructeurs treft menalleen de nieuwste normbladenaan. De inhoud van het Bouwbesluit 2003 en andere documenten lijkt onbekend. Menheeft er veelal geen weet van dater in de Regeling Bouwbesluit2003 nadere voorschriften zijngegeven omtrent het gebruik ende toepassing van die normbladen.P r a k t i j kIn de praktijk leidt bovenstaandetot heel veel niet zorgvuldig totstand gekomen adviezen. Als wedat kapitaliseren, dan zijn daarmee enorme bedragen gemoeiddie zouden kunnen wordenbespaard. Door een andere brilgezien wordt er onnodig ge?nvesteerd. Goede advisering kan ookveel kosten besparen, met nameals het gaat om exploitatiekosten.Daarvoor zal dan wel eerst moeten worden ge?nvesteerd in kennis over de regelgeving.Bijgaande foto's laten een constructief probleem zien. Een uitde jaren `30 van de vorige eeuwbouwkundig onjuist uitgevoerddetail, leidend tot het in contactkomen met water en roestvorming van een HE180Aprofiel,dat met epoxykoolteer was behandeld, en van een daaraan geklonken stalen Zprofiel. De op dezeprofielen rustende erker is nietmeer voldoende veilig. Wie is nuaan zet en wat moet er gebeuren?Werk van alledag. Het gebeurtalleen zelden op de manier zoalshet door de wetgever is bedoeld.De betreffende gemeente doetnog niets en de huurder zit inzijn rats. De woning is inmiddelsweer op orde, waarbij ook hetonjuiste detail is opgelost. Ditkeer was er kennelijk iemand bijbetrokken die ?n constructiefonderlegd is ?n oog heeft voor debouwkundige detaillering.Weten constructeurs echter hoeeen dergelijk euvel (regeltechnisch) moet worden opgelost?Wie moet het onderzoek uitvoeren? Moet een bouwvergunningworden aangevraagd? En weet degemeente na constatering ofhandhavend moet worden opgetreden?Hoe zit dit na herziening van deWoningwet die thans bij de Eerste Kamer in behandeling is? Isde eigenaar of gebruiker danstrafbaar? Zou hij of zij datweten?Bij de gespiegelde woning is hetnog erger (foto's 4a en 4b).S l o t o p m e r k i n g e nEr wordt veel gefoeterd op deregelgeving. Toegegeven, het isniet de eenvoudigst leesbarematerie, maar desondanks welnoodzakelijk. Het ontberen vanelementaire kennis en het nietuitvoeren van elementaire activiteiten, zijn daarmee niet goed tepraten. Aan beide fronten zalhard moeten worden gewerkt.We zijn in de bouw bezig aaneen vernieuwingsproces.Genoemde aspecten zoudendaar zeker onderdeel van moeten uitmaken.Via de Betonvereniging en hetCOBc kan men zich verder in dematerie verdiepen. n5 |Het aangetaste lijf van de HEA-balk met de klinknagelverbinding aan het Z-pro-fiel; de onderflens van het Z-profiel is over een lengte van 500 mm aangetast6 |De hoekverbinding is versterkt met een staalplaat met lasverbinding tussenbovenflens HEA-balk en bovenflens Z-profiel en een staalplaat tussen de boven-flens HEA-balk, lijf Z-profiel en nieuw aangelaste onderflens van het Z-profiel;van de HEA is over een lengte van een meter, gemeten vanaf de lasverbinding,een staalbetonligger gemaakt met krimpvrije beton7 |De nieuwe verbinding; de naad onder het metselwerk is gevuld met krimpvrijemortel8 |Het metselwerk is hersteld, het verrotte hout vervangen, een duurzame hout-soort toegepast, het stucwerk is aangeheeld en een waterkering is aangebracht;de laatste afwerking moet echter nog plaatsvinden (lood afsnijden, voegen, her-bevestigen van het Trespa met waterkering bij de aansluiting aan het metsel-werk links en het stucwerk onder)