C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gUit voer ingstechniekcement 2004 852De Uitvoeringsprijs werd voor heteerst toegekend in 1994 en wordtsindsdien tweejaarlijks uitgeschre-ven door STUBECO, de studiever-eniging uitvoering betonconstruc-ties. Eerdere winnaars waren de`stappende' bekisting zoals toege-past bij de spoortunnel in Rijswijk(1994), de uitvoeringsmethode vande tuibrug bij Zaltbommel (1996),de ontwikkeling van een lagesterk-temortel voor het dichtblok van deTweede Heinenoordtunnel (1998),de Rolmat (2000) en het bekis-tingssysteem voor de Utrechtboog(2002).Dit jaar zijn zestien inzendingenbeoordeeld door de vakjury. Metname vier aspecten speelden bijde jurering een belangrijke rol:? beperking van de impact van deuitvoering van de projecten opde omgeving;? arbeidsomstandigheden op debouwplaats;? technische ontwikkeling vanhulpmiddelen;? samenwerking.W i n n a a r : H S L - C l u s t e r 3Combinatie Zuid-Holland MiddenBinnen het HSL-Cluster 3 zijnonder meer de Tunnel RotterdamNoordrand en het DoorgaandSpoorviaduct Bleiswijk-Zoeter-meer gerealiseerd (zie o.a. Cement2003 nr. 3). Op zichzelf zijn dit alcomplexe projecten, waaraanzowel gedurende het ontwerp alstijdens de uitvoering door eengroot aantal mensen met veel ken-nis en inzet is gewerkt. De jurywaardeert de wijze waarop hetbouwteam haar verschillendeplannen heeft ontwikkeld enhonoreert daarbij vooral de diver-se innovatieve idee?n die dit heeftopgeleverd. Een goede uitvoeringwordt voor een groot deel bepaalddoor het teamwork van allebetrokkenen. Betrokkenheid eninventiviteit van het gehele bouw-team (uitvoeringsteam en ont-werpteam) zijn onderdeel van hetsucces van het totale project.De creativiteit van de medewer-kers heeft geleid tot op maat ver-vaardigde hulpmiddelen en hulp-constructies. Arbo-technisch zijnBouwen doe je vooral samenSTUBECO Uitvoeringsprijs2004Voor de zesde achtereenvolgende keer is tijdens de Betondag 2004, 18november jl., de STUBECO Uitvoeringsprijs uitgereikt. De prijs werd ditmaaltoegekend aan een verzameling van uitvoeringsmethoden binnen het HSL-cluster Zuid-Holland Midden. Het overkoepelende bouwteam vormde de ver-bindende factor tussen al deze losse onderdelen. "Uiteindelijk is een goede uit-voering alleen mogelijk met teamwork", aldus de argumentatie van de juryhiervoor. Eervolle vermeldingen waren er voor de uitvoeringsmethodiek vanhet project Tunneldek De Kleis te Uitgeest en voor de toepassing van prefab U-bakken voor de parkeergarage Zuidpoort te Delft.2 |Prefab U-bakken als al-ternatief op een in hetwerk gestorte dakcon-structiefoto: Eppo Notenboom,Lekkerkerk1 |Doorlopend spoorvia-duct; ??n van de projec-ten binnen HSL Cluster 3.Combinatie Zuid-HollandMidden werd winnaarvan de Stubeco Uitvoe-ringsprijs 2004foto: ProjectorganisatieHSL-Zuid/Ton PoortvlietC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gUit voer ingstechniekcement 2004 8 53vele kleine en grotere verbeterin-gen op de bouwplaats ontwikkeld,waarbij bovendien het aantal han-delingen tot een minimum isbeperkt.De toegepaste bouwmethodiekvoor het viaduct (foto 1) heeft ge-leid tot een beperkte overlast voorde directe omgeving en minderverstoring van het verkeer. Doormiddel van het toepassen van dever doorontwikkelde ondersteu-ningsconstructie en het introduce-ren van een industrieel bouwpro-ces zijn er minder handelingen opde bouwplaats en is het verkeernaar en van het werkterrein tot eenminimum beperkt gebleven. Hetindustrieel produceren van de dek-ken van het viaduct betekent ookvanuit het oogpunt van kwaliteiteen optimale oplossing.E e r v o l l e v e r m e l d i n g :U - b a k k e n p a r k e e r g a r a g eD e l f tSpanbeton b.v.Door Spanbeton is in nauwe sa-menwerking met BAM Utiliteits-bouw een prefab alternatief ont-wikkeld voor een complexe, tijdro-vende en daarmee risicovolle uit-voering in ter plaatse gestort betonvan de dakconstructie van de on-dergrondse parkeergarage Zuid-poort te Delft. Boven op deze gara-ge was een complex voorzien metwoningen en winkels, waardoor opmaaiveld een zware dakconstructiemet dragende balken (h x b = 1800x 1000 mm) nodig was. Binnen hetprefab alternatief vormen de zoge-noemde U-bakken het belangrijk-ste onderdeel. Deze elementen zijnin staat de massa van de aanslui-tende kanaalplaatvloeren alsmedehet stortgewicht van het beton voorhet volledig vullen van de U-bak-ken, zonder onderstempeling tedragen. In totaal werden 74 U-bak-ken geleverd in lengtes van 10 tot20 m en een maximum gewichtvan 30 ton (foto 2).Het innovatieve ontwerp en ditouitvoeringsmethode en de ge?nte-greerde aanpak van een groot aan-tal ontwerp- en uitvoeringsdiscipli-nes heeft de jury in haar oordeelzwaarwegend meegenomen. Devertaling van de wensen van deopdrachtgever naar een zo effectiefmogelijke uitvoeringsmethodiekheeft geleid tot een Arbo-vriendelij-ke en vooral beheersbare uitvoe-ring.Toepassing van de U-bakken heeftgeleid tot een beperkte overlastvoor de directe omgeving en min-der verstoring van het verkeer.Door het prefabriceren van zwareelementen zijn het aantal hande-lingen op de bouwplaats en hetverkeer naar en van het werkter-rein tot een minimum beperkt.Door het innovatieve ge?ntegreer-de ontwerp van U-bakken enkanaalplaten werd de gewenstemonoliete constructie op element-niveau handelbaar en uitvoerbaar.E e r v o l l e v e r m e l d i n g :T u n n e l d e k D e K l e i s t eU i t g e e s tBouwcombinatie VBK Hoorn /Welling Didam v.o.f.Door de bouwcombinatie is eenalternatieve oplossing aangedra-gen voor de besteksoplossing vooreen onderdoorgang onder de zeerdrukke spoorwegverbinding vanAmsterdam met Alkmaar enHaarlem. Oorspronkelijk zoudenvijftien tijdelijke hulpbruggenmoeten worden gebouwd, waar-voor onder meer zes buitendienst-stellingen van 52 uur noodzakelijkwaren. In het alternatief van debouwcombinatie werd het dek vande tunnel enigszins verbreednaast de spoorbaan op twee tijde-lijk onderheide betonnen balken4 |De SnelBouwTunnelwordt opgebouwd uitgrote, elders geprefabri-ceerde betonnen ele-menten3 |In ??n operatie werd hetdek van de tunnel DeKleis te Uitgeest met ??nenkele vijzel in de spoor-baan ingeschoven.Kabels en leidingenwaren aan twee traver-sen opgehangenC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gUit voer ingstechniekcement 2004 854voorgebouwd. Alle kabels en lei-dingen werden opgehangen aantwee traversen die over de bouw-put heen werden aangebracht.Om damwanden door het spoor tekunnen heien waren nog tweebuitendienststellingen van elk52 uur noodzakelijk; op het eindis het tunneldek in ??n verlengdebuitendienststelling van 75 uuringeschoven (foto 3). Het bouwenen inschuiven van de brugdekkenheeft al met al geleid tot eenbeperkte overlast voor de directeomgeving en minder verstoringvan het railverkeer. Door het ont-werpen van een bouwmethodewaarin het complete brugdek in??n keer volledig wordt ingescho-ven, kon het aantal buitendienst-stellingen worden teruggebrachtvan zes naar drie. Bovendien wa-ren ook geen lawaai producerendehulpbruggen nodig.De methode heeft ook voor eenverbetering van de arbeidsomstan-digheden op de bouwplaats geleidomdat het personeel op een veili-ge manier onder het betonnenbrugdek kon werken in plaats vanonder de geplande hulpbruggen.Het in ??n keer compleet bouwenen in een ??nmalige inschuifope-ratie op zijn plaats brengen vanhet brugdek betekende ook kwali-tatief een enorme verbetering.M i n d e r h i n d e rNieuwe contractvormen doenmeer en meer hun intrede in debouw. Verschillende inzendingenkwamen tot stand in nauwesamenwerking tussen en ondergedeelde verantwoordelijkheid vanopdrachtgever, ontwerper ?n op-drachtnemer. Teamwork over dedisciplines en belangen heen isdan bijna een vanzelfsprekend-heid. Centraal in het ontwerpstond vooral de beperking van deimpact van de uitvoering van deprojecten op de omgeving.SnelBouwTunnelVoor het met minimale hinderbouwen van kunstwerken over enonder (spoor)wegen bestaan ver-schillende interessante uitvoerings-methoden. Veelgebruikt wordenhet persen van tunnels, schuivenvan brugdekken en bepaalde vor-men van prefabricage. Deze me-thoden zijn goed bruikbaar wan-neer de problemen veroorzaaktdoor het afsluiten van een der krui-sende wegen beheersbaar zijn. Isdat niet het geval, dan kan de me-thode met de SnelBouwTunnel(SBT) uitkomst bieden. Het basis-principe is dat het complete kunst-werk elders en in grote elementenwordt voorgebouwd en in zeer kor-te tijd ter plaatse wordt samenge-steld.De methode is ontwikkeld doorHolland Railconsult, TBI Beton- enWaterbouw Haverkort en De BoerDC. De eerste toepassing was inHeiloo, waar een onderdoorgangvoor voetgangers en fietsers onderde spoorbaan is gerealiseerd (foto4). De kruisende weg was hierslechts veertien dagen in plaats vande voorziene veertien maandenafgesloten! Bij dit project was ver-der Aannemingsbedrijf K. DekkerBV betrokken.Ecoduct De BorkeldMinder hinder stond ook centraalbij de bouw van een ecoduct overde A1 bij Rijssen. Hier werd deoplossing gevonden in toepassenvan geprefabriceerde betonnenelementen gecombineerd met inhet werk gestort beton. De geko-zen oplossing was het resultaatvan een gezamenlijke ontwerpop-gave van TBI Beton- en Water-bouw Haverkort, Aannemings-bedrijf Van Gelder en GrontmijNederland. Om de lengte van de5 |De prefab liggers van hetEcoduct De Borkeld be-staan uit twee helften,wat transport en monta-ge een stuk eenvoudigermaakteC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gUit voer ingstechniekcement 2004 8 55prefab liggers te beperken en zode transporteerbaarheid en mon-teerbaarheid te vergroten, werdende liggers in twee helften vervaar-digd en op de locatie op een tijde-lijk middensteunpunt aan elkaargestort en bevestigd door middelvan voorspanning (foto 5).Viaduct A5Geheel in de lijn van de vorigetwee projecten, stond ook voor hetBouwteam A5 alles in het tekenvan het beperken van overlast doorafsluiting van een belangrijke ver-keersader. Dit team bestond uit deBouwdienst Rijkswaterstaat, hetIngenieursbureau Oranjewoud ende Combinatie A5, waarin een vijf-tal aannemers was vertegenwoor-digd. Gezamenlijk bedachten zij deoplossing van een ter plaatse ge-stort, voorgespannen viaduct datop een bouwterrein naast de A4werd voorbereid en in ??n week-einde op zijn definitieve plaats overde A4 werd geschoven (foto 6). Eenoplossing die eigenlijk al vaker isvertoond, maar toch telkens weerbijzondere beelden oplevert.A m b a c h tHet aantal inzendingen dat isgericht op uitvoeringsdetails,wordt met elke nieuwe uitvoe-ringsprijs geringer. Kennelijk wor-den kleinschalige innovaties bin-nen de bedrijven nauwelijks meerals bijzonder gekenschetst. Des temeer werd door de jury wellichtdaarom de inzending van Ko-nosch Nederland gewaardeerd.Deze toeleverancier voor de giet-bouw ontwikkelde een bevesti-gingsspindel voor vloeraccessoi-res, die de traditionele, tijdroven-de en relatief dure bevestigings-methode met plaatmoeren onderen programmering in het tunnel-dek overbodig maakt.Het werk van de `bouwvakker'zelf stond centraal bij de bouwvan twee bruggen in de Haarlem-mermeer. Een project waarin mo-derne technieken hebben gehol-pen om aloude ambachten moge-lijk te maken. Ronde organischebetonvormen zijn gemaakt bin-nen houten bekistingselementen,die met een 3D-CAD systeemcompleet zijn uitgetekend en inde werkplaats van aannemerDura Vermeer Beton- en Wa-terbouw zijn geproduceerd. Hetcontactoppervlak werd in elkaargezet met geschaafde planken(deelhout).K e e r p u n tDe zesde editie van de StubecoUitvoeringsprijs heeft al met alweer enkele fraaie voorbeeldenvan betonbouw laten zien. Tochleeft bij de jury het gevoel dat dezevende editie enige bijstellingvan de uitgangspunten behoeft.Terwijl wij met elkaar vinden dathet bouwvak het mooiste beroepis dat er bestaat, vinden namelijksteeds minder jongeren hun wegnaar de bouwopleidingen. De vol-gende prijswinnaars wacht deschone taak daaraan iets te doen. Henk WapperomS a m e n s t e l l i n g J u r y U i t v o e r i n g s -p r i j s 2 0 0 4prof.ir. G.J. Maas (voorzitter) TU Eindhoven, Faculteit Bouw-kunde / Koninklijke BAM groepir. C.J.H.M. Smulders Bouwdienst Rijkswaterstaatdrs. P.J. Damen vocBETONBOUWir. H.J.C. Oud Bouwdienst Rijkswaterstaat /Centrum Ondergronds Bouwening. J.P.C. Wagemaker Ciwacon Engineering BVing. H.H. Wapperom vakblad Cement6 |Viaduct in de A5 over deA4 op zijn definitievelocatie aangekomenfoto: Josine Voogt,Amsterdam