C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gUtiliteitsbouwHet systeem bestaat uit twee ge-moduleerde componenten: de dra-gende sandwich wandelementenen de STT (Super TT) dakelemen-ten die op de wanden rusten (fig.2). De hoogte van de wandelemen-ten is gelijk aan de hoogte van hetgebouw. Met deze 2,4 m bredewandelementen kan een vrijehoogte tot 8 m worden gereali-seerd. De wanden bestaan vanbuiten naar binnen uit een buiten-schil van architectonisch beton,isolatie en constructief beton (fig.3). De buitenschil wordt in defabriek voorzien van de gewenstestructuur, kleur en schijnvoegen(fig. 4). Tevens kunnen openingenvoor ramen en deuren wordenaangebracht.De zadelvormige STT's hebbenook een breedte van 2,4 m. Dezeelementen hebben dankzij de cas-settes een laag eigen gewicht enkunnen bij een hoogte van 880mm een overspanning bereikentot 32 m. In verband met de lageresneeuwbelasting zouden voor deNederlandse situatie overspannin-gen tot 40 m kunnen wordengehaald. De helling van deze ele-menten is 1:40 hetgeen samenmet de stijve eigenschappen vande STT een goede afwatering naarde HWA garandeert (fig. 5).Ondanks de hoge mate van stan-daardisatie en modulering is ervoldoende architectonische vrij-heid. Dankzij ge?ntegreerde draag-structuren zijn er namelijk volopmogelijkheden voor variatie indetails en voor de plaatsing vandeuren en ramen (zie foto 1).U i t b r e i d b a a rDe Bashall kan met ??n of meerbeuken worden gebouwd. Bij eenmeerbeukige hal ondersteunt eenrij kolommen en balken de dak-elementen. Een enkelbeukige halkan worden uitgebreid door eenwand te demonteren, te verplaat-sen, te monteren en een rij ko-lommen en balken toe te voegen.Verder is het met het Bashallen-systeem mogelijk een lager kan-toorgedeelte aan de hal te bouwen(fig. 6).Tussenvloeren voor bijvoorbeeldkantoorruimten kunnen wordeningepast, waarbij handig gebruikkan worden gemaakt van dewanden (fig. 7). De vloer wordtondersteund door een L-profiel,dat is vastgelast aan lasplaten inde ge?ntegreerde kolommen.Indien een hogere capaciteit isbenodigd, worden extra lasplatentussen de kolommen opgeno-men. Boven ramen of deuren kaneen verborgen balk voor krachts-cement 2004 3 35Bashallen succesvol en concurrerend betonnen alternatiefStrak en simpelir. G.J. Beun, SpanbetonEen bouwsysteem met grote kolomvrije overspanningen dat met namegeschikt is voor bedrijfsruimten, sporthallen en opslagruimten is het Zweedse`Bashallen'. De naam is afgeleid van Basic Hall. De Bashall heeft een modulai-re opbouw en de constructie bestaat uit slechts twee elemententypen: eendak- en een wandelement (foto 1). Het concept is in Zweden een succes. Vanafbegin jaren `90 zijn er bijna 200 hallen gebouwd. Het Zweedse bedrijfStr?ngbetong, net als Spanbeton onderdeel van het Finse Consolis, heeft ditbouwsysteem ontwikkeld.1 | Ondanks de hoge matevan standaardisatie enmodulering vanBashallen zijn er moge-lijkheden voor variatiesab cC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gU til iteitsbouwafdracht zorgen (fig. 8). Hetaantal ge?ntegreerde kolommenblijft zodoende beperkt, waardooreen groter nuttig vloeroppervlakoverblijft op de begane grond.S t a b i l i t e i tDe stabiliteit wordt verkregendoor schijfwerking van dewanden en het dak. Omdat dewanden scharnierend met de fun-dering zijn verbonden, moet hetdak als verstijvingsligger kunnenwerken zodat vervorming van degevels wordt voorkomen. Hier-voor zorgen de lasverbindingentussen de STT-dakelementen.Lasverbindingen tussen de STT-dakplaten en de wandelementen,alsmede tussen de wandelemen-ten onderling, zorgen voor dekrachtsoverdracht en de samen-hang (fig. 9).B o u w k u n d i g e d e t a i l l e r i n gNaast de draagconstructie istevens de bouwkundige detaille-ring onderdeel van het systeem.Dankzij de detaillering kan eenwaterdicht gebouw worden ont-worpen. Voorbeelden zijn ondermeer de detaillering van de dakbe-dekking en van de stelkozijnen.Zowel de constructie, bestaandeuit prefab elementen, als de bouw-kundige detaillering zijn vastge-legd in het Bashallen-handboek(fig. 10). Met dit handboekkunnen deze hallen tevens effi-ci?nt worden ontworpen, wat destandaardisatie in de productie be-vordert.V o o r d e l e n b e t o nIn vergelijking met traditionelestalen systemen hebben betonnensystemen naast een hoge duur-zaamheid ook een hoog warmte-accumulerend vermogen en eenhoge brandveiligheid.Het hoge warmte-accumulerendvermogen heeft voor de Bashalltwee voordelen:? een gelijkmatig temperatuurver-loop gedurende de dag (fig. 11)en een comfortabel klimaat ge-durende het hele jaar is haal-baar;? het is mogelijk warmte, afkom-stig van machines, verlichtingen mensen, overdag op te slaanen vervolgens 's nachts weerterug te geven, wat een bespa-ring van het energieverbruik op-levert.Voor hallen gelden in de meestegevallen brandwerendheidseisencement 2004 3364 |De buitenschil wordt in de fabriek voor-zien van een gewenste structuur, kleuren schijnvoegen2 | Principe Bashall mettwee componenten: deSTT-dakplaat en de dra-gende sandwichwand3 | Doorsnede van een sand-wichwandabC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gUtiliteitsbouwvan 30 minuten indien een verdie-pingsvloer aanwezig is. Met deSTT-dakdelen kan aan deze eisworden voldaan zonder extra voor-zieningen. Deze gegevens zijnbepaald met een EEM-berekeningvan het temperatuurverloop in dedoorsnede bij blootstelling aaneen ISO 834 brand. De STT-ele-menten zijn hierbij maatgevendten opzichte van de wanden.A l l - i n c l u s i v e c o n t r a c tEen belangrijk concept vanStr?ngbetong is het aanbieden vaneen all-inclusive contract aan pro-jectontwikkelaars en aannemers.Dit omvat het technisch ontwerp,de planning, de productie en demontage van de prefab construc-tie, inclusief dakbedekking,ramen, entrees en deuren. Eventu-eel kunnen hieraan nog een tus-senliggende vloer en een sprink-lerinstallatie worden toegevoegd.S n e l l e b o u w t i j dVoor de realisatie van dit bouwsys-teem gelden extreem korte door-looptijden. Het technisch ontwerpkan snel worden gemaakt doorgebruik te maken van het Bashal-len-handboek. Daarnaast is hetconcept competitief als het ombouwsnelheid gaat. Om eenBashall van 1000 m2te bouwen isgemiddeld ??n week op de bouw-plaats nodig, vanaf de voorberei-dingen aan de fundering tot enmet het gereedkomen van een wa-terdicht gebouw.cement 2004 3 375 | STT-dakplaat met casset-tes voor gewichtsbespa-ring6 |Mogelijkheid voor uit-breiding van een Bashalldoor het toevoegen vaneen extra rij kolommenen balkenabc7 | Tussenvloer, waarbijgebruik wordt gemaaktvan de dragende wandenC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gU til iteitsbouwC o n c l u s i eHet Bashallen-concept is een goedvoorbeeld van een vergaand ge-standaardiseerd systeem. Het isgeschikt voor industri?le prefabri-cage en heeft toch voldoende flexi-biliteit om aan de wensen van op-drachtgever en architect tevoldoen. Het beton biedt voorde-len op het gebied van duurzaam-heid, warmte-accumulatie enbrandwerendheid.Dankzij een tot in detail uitge-dachte constructie kan gebruikworden gemaakt van kant-en-klareontwerpen voor de elementen endetails. Hierdoor zijn de ontwerp-tijden kort. Zeer korte bouwtijdenen een all-inclusive contract makenvan de Bashallen een succesvol enconcurrerend alternatief. cement 2004 338drsn. A-A180803008 |Verborgen balk met las-plaat koppeling vloer-wand9 |Details Bashall: lasver-bindingen tussen de ele-menten zorgen voor debenodigde schijfwerking10 | Voorbeelden vangestandaardiseerdebouwkundige detaille-ring uit het Bashallenhandboek11 | Temperatuurverloop inverschillende typen hal-len gedurende eenwarme zomerdag155130305 88305305 8Adrsn. A-A16182022242628302 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24tijd (h)temperatuur(C)Hal met geprofileerde staalplaatHal met gasbetonnen bekledingBashall