C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gB ou wtechniekcement 2006 450De toren wordt 101 m hoog engaat 31 bouwlagen tellen (fig. 1).De eerste zes bouwlagen krijgeneen kantoorfunctie en daarbovenkomen 22 bouwlagen met 3- en4-kamerappartementen. Een stan-daard verdieping heeft een brutovloeroppervlak van 485 m2en geeftruimte aan drie of vier apparte-menten. Op de bovenste driebouwlagen zijn penthouses voor-zien. Onderin de toren bevindtzich verder een kelderverdiepingwaarin installatieruimte en bergin-gen zijn opgenomen.A l g e m e e nGlazen erkers, die verspringendover de gevel zijn aangebracht,maken van het bouwwerk eenmarkante toren die gesitueerd isnabij het station van Tilburg aande Spoorlaan op het voormaligeKnegtelterrein. De bouwlocatie isklein en heeft een oppervlak vancirca 25 x 50 m2. De grote prefabdelen van het casco komen opafroep aan en worden direct vanafde wagen gemonteerd.De eerste twee bouwlagen zijnzoveel mogelijk van een opendraagstructuur voorzien, gegevende entreefunctie van het gebouw(zie fig. 1). Daarboven is gewerktmet glazen erkers en esthetischbeton door middel van sandwiche-lementen bestaande uit een beton-nen binnenblad, een thermischeisolatieplaat en een betonnen bui-tenblad (foto 2).De langsgevels bestaan uit zelf-overspannende vulgevels, waaropde staalconstructie van de erkersverticaal afdraagt. Deze langsge-vels zijn geen onderdeel van dehoofddraagconstructie en kunnenin principe worden verwijderd. Denoodzaak daartoe is momenteelwellicht niet zo evident, maarvanuit oogpunt van flexibiliteitzijn er mogelijkheden.O n t w i k k e l i n g o n t w e r p e no r g a n i s a t i e s t r u c t u u rInitieel opdrachtgever is BAM Vast-goed, die EGM architectenopdracht heeft verstrekt deze torente ontwerpen. Oosthoek/Kemperen Delphi Engineering raakten in2002 betrokken bij het project, dattoen een hoogte had van 89 m eneen woningstramien van 5,4 m.Inmiddels had BAM Vastgoed vast-gesteld dat realisatie van deze torenmet een draagconstructie in giet-bouw en een van de ruwbouwgescheiden gevelbouw, niet dejuiste aanpak was. Een aanpaktotaal in prefab bleek op basis vaneen eerste verkenning technischmogelijk te zijn en beter in tespelen op budgettaire wensen.Afgesproken werd dat Delphi Engi-neering het constructief ontwerpvan het prefab casco en de vervaar-diging van de gewicht- en stabili-teitsberekening zou gaan verzor-gen. BAM Engineering zou zichrichten op het fundatieontwerp ende opdrachtgever adviseren. Toenhet ontwerp verder moest wordenKantoor-/woontoren de Stadsheer te TilburgDraag- en gevelconstructievolledig geprefabriceerdir. R.N.J. Huijben, Delphi EngineeringMomenteel wordt in Tilburg de kantoor-/woontoren de Stadsheer gebouwd.Monteren in plaats van bouwen is een betere beschrijving van het bouwpro-ces, omdat de gehele draag- en gevelconstructie bestaat uit grote prefabdelen, die op de bouwplaats worden samengesteld tot ??n gebouw.1 |Artist impression van deStadsheerC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gB ou wtechniekcement 2006 4 51uitgewerkt voor uitvoering, wasDelphi Engineering in opdrachtvan Oosthoek/Kemper de enginee-rende partij en trad BAM Enginee-ring op als toetsende partij.In december 2002 werd de torenop 95 m ontworpen en werd hetwoningstramien vergroot naar5,7 m. In de kantoren is ervoorgekozen om de kolommen op eengrid van 5,7 x 5,7 m2te plaatsen inplaats van op 5,7 x 9,0 m2. Ditleverde meer functionele ruimteop voor de kantoren en de eerstewoonlagen, omdat kolommen enkolominleidingen slanker kondenworden gedimensioneerd. Eenfijnmaziger kolommenstructuur isook voor de gebouwsamenhanggunstiger, omdat een tweededraagweg bij calamiteiten eenvou-diger in te zetten is.In januari 2003 was het DO klaar.Met dit ontwerp bleek een verschiltussen gecalculeerde kosten enbudget nog steeds aanwezig, maarkleiner dan voorheen. Een vol-gende ontwerpslag was noodzake-lijk, maar lastig te maken, omdatde constructie reeds behoorlijkuitgenut was. Een oplossing isgevonden door een voor het oogeenvoudige wijziging in de kan-toorplattegrond aan te brengen. Destabiliteitsvoorziening op as H2bleek maatgevend te zijn voor degebouwhoogte (fig. 3). Toen dearchitect aangaf een lift over deonderste lagen anders te kunnenpositioneren, was de weg vrij omde wand op as HB volledig bij destabiliteitsvoorziening van as H2 tetrekken. Dit leidde ertoe dat tweeverdiepingen aan de toren kondenworden toegevoegd, zodat de toren101 m hoog werd.Dit ontwerp kreeg uiteindelijk pasin eind 2004 groen licht om uitge-voerd te worden. Realisatie werdmogelijk doordat verzekeraar VGZde kantoorruimte ging afnemen enAmvest de appartementen in demarkt ging zetten.C o n s t r u c t i eGebouwstabiliteit wordt in derichting van de assen H1 t.m. H5grotendeels verzorgd door dewand op as H2, die aan de uitein-den is voorzien van flenzenbestaande uit de wanden HB enHE. De kolom ?850 mm gesitu-eerd op het snijpunt H2/HA,heeft geen dragende functie enwand H2 kraagt dus uit vanaf HB.Hiervoor is gekozen, omdat terplaatse van deze kolom geen fun-dering kan worden gemaakt, van-wege een belangrijk bestaandondergronds leidingtrac?. De overi-ge stabiliteit in deze richting wordtverzorgd door de wanden op deassen H4 en H5.In de richting van de assen HAt.m. HE wordt de stabiliteit vooralverzorgd door de wand op HC entevens door de wanden HD en HE.De zwaarst belaste wanden H2 enHC eisten de meeste aandacht op,vooral omdat ze op de kantoorver-diepingen zoveel mogelijk openzijn gewerkt. Van de wand op asH2 valt te vertellen dat de ele-mentvorm de krachtwerking volgt(fig. 4). Zo is in deze wand eenvoorgespannen balk met voorge-rekt staal (b x h = 350 x 1000 mm2;lang circa 17 m) als stijve trekbandtoegepast.WanddiktenDe dragende wanden zijn voor eengroot deel 250 mm dik. De zwaar-belaste stabiliteitswand op as H2is over de onderste vijftien bouwla-gen 350 mm dik en daarboven300 mm. Het prefab casco is ont-worpen in betonsterkteklasse B 65en die capaciteit is bepalend voormaatgevende constructie-afmetin-gen van kolommen en wanden.FunderingDe fundering is uitgevoerd metVibro-palen ?608/740 mm (drukca-paciteit u.g.t. = 4500 kN). Het paal-puntniveau van de palen ligt onge-veer op 11 m minus maaiveld. Voordit type palen is gekozen vanwegede benodigde sterkte- en stijfheids-capaciteit.De wijze van heien en tijden waaropzijn afgestemd met de GemeenteTilburg. Het gebouw komt tengevolge van aan te houden windbe-lasting nauwelijks of enigszinsonder trekbelasting te staan. Indiverse randzones van de funderingkunnen diverse funderingspalendaarom naast drukbelasting ook300 kN u.g.t. aan trek opnemen.Poeren en kelder zijn uitgevoerd inter plaatse gestort beton. De kolom-men en enkele binnenwanden zijnin prefab beton uitgevoerd.2 |Glazen erkers gecombi-neerd met sandwichele-menten3 |Plattegrond vijfde ver-diepingHB5700360024950HA57002640036005700HC5700HD4250HEHFH157005700H2 H35700H4 H5C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gB ou wtechniekcement 2006 452WoningenVanwege geluideisen zijn dewoningscheidende wanden mini-maal 250 mm dik. In de prefab-betonvloer (d = 200 mm) zijn riole-ring en de toe- en afvoerkanalenvoor lucht opgenomen. In hetwerk is daarop een anhydrietafwerklaag van 30 mm aange-bracht ten behoeve van elektralei-dingen. Vervolgens wordt daaropeen zwevende dekvloer aange-bracht, waarin de CV-leidingenworden gesitueerd. Deze vloerop-bouw geeft een geluidisolatie dievoldoet aan de geldende norm.B o u w m e t h o d i e kDe voor dit gebouw kenmerkendestalen erkers zijn voorzien vanbetonnen vloeren (d = 90 mm) enaluminium kozijnen. Deze totaleafgebouwde erkerconstructie van1, 2 of 3 bouwlagen hoog wordtaangevoerd en mee gemonteerdmet de stroom van prefab-beton-elementen.Deze aanpak resulteert voor deappartementbouwlagen in eenbouwsnelheid van vier dagen perverdieping. De bouwsnelheid vande kantoorverdiepingen ligt lager,omdat de constructie hiervan com-plexer is qua verbindingen. Tussendiverse wanddelen is bijvoorbeeldgewerkt met verticale stortstrokenom de zeer hoge afschuifkrachtentussen wanddelen te kunnen over-dragen. Ter plaatse van de apparte-menten wordt gewerkt met snellerte realiseren schuifvaste verdeu-velde verticale voegen, die metmortel worden volgespoten.Een torenkraan met een capaciteitvan 20 ton zorgt ervoor dat alleelementen kunnen wordengemonteerd. De hier beschrevenbouwmethodiek resulteert in eenkorte bouwtijd en in een relatiefrustig en eenvoudig bouwproces.De gevel is immers ge?ntegreerdin de ruwbouw en valt dus alsbouwstroom inclusief steigerwerkvolledig weg (foto 5).Een montageploeg bestaande uitzes tot acht medewerkers zorgtervoor dat het kritieke pad van hetbouwproces beheerst en zonderhectiek wordt afgelegd. Dit geeftprima voorwaarden om de kwali-teit te bewaken.De totale bouwtijd vanaf startbouw t.m. oplevering is geplandop 22 maanden. In juli 2005 isgestart met de bouw en in april2007 volgt de oplevering. nProjectgegevensopdrachtgever:BAM Vastgoedarchitect:EGM Architectenadviseur constructies:BAM Engineeringontwerp en detaillering prefabcasco:Delphi Engineeringhoofdaannemer:BAM Utiliteitsbouwleverancier prefab beton:Oosthoek/Kemperleverancier erkers en kozijnen:Hurks Gevel- & Deurtechniek5 |Gevelmontage is volledigge?ntegreerd in ruw-bouwfoto's: Marcel vanKerckhoven4 |Verticale doorsnede over as H26*3600=21600570022*2800=61600425057003600 57003*300030003000-Peil = 03600+7200+10800+14400+18000+21600+24400+27200+30000+32800+35600+38400+41200+44000+46800+49600+52400+55200+58000+60800+63600+66400+69200+72000+74800+77600+80400+83200+86200+89200+92200+HE HFHDHA HCHB-1012435678910111213141516171819202122232425262728293031