ITUNNELBOUW IALGEMEENONTWERP I ISPOORTUNNEL METONDERGRONDS STATION TERIJSWIJKir.A.W: van Es en ing.Th.J.B.Fikkers, Architecten-en Ingenieursbureau BV Articon, AmersfoortIn juni 1992 gafde minister van Verkeer en Waterstaat het offici?le startsein voor debouw van de spoortunnel te Rijswijk. Deze tunnel wordt een niet alledaagskunstwerk van 1500 m lengte met een ondergronds station in het gesloten deel. Doorhet aanleggen van de spoortunnel komt een gebied voor stedelijke herinrichtingbeschikbaar.Odg. RW 465.8Spoortunnel RijswijkOdg Erasmusweg/NeherkadeOdg VIADUCTWEGViaduct van VREDENBURCHWEGricht voor een verdiepte ligging van despoorbaan in de bebouwde kom. Hoe-wel het tunnelplan aanzienlijk duurderuitkwam dan de maaiveldligging, slaag~den de gemeente Rijswijk, de Neder-landse Spoorwegen en de Rijksoverheider in de financiering van het tunnelplante regelen.Overwe t'HAANTJEDuiker62.163.0gemeente grens~--ChurchilllaonAanpassing baanvak Den Haag - Rijswijk met sitnatie spoortunnel RijswijkGeneraal S oor viaduct1gemeente streeft naar het verbeterenvan de relatie tussen het oude centrumen het aan de andere zijde van de spoor-baan gelegen nieuwe stadsdeel, werduitbreiding van de bestaande spoorbaanwegens barri?rewerking niet aanvaard-baar geacht.Er werd een haalbaarheidsstudie ver~Volgens de oorspronkelijkeplannenzoude bestaande spoorbaan tussen DenHaag HS en Rijswijk op maaiveldniveauworden verbreed. In Rijswijk, waar deReeds op dit moment schiet de capaci~teit op de 'Oude Lijn', het baanvak Am-sterdam- Den Haag- Dordrecht, te kortvoor een goede uitvoering van de trein-dienst [1]. Al langere tijd, reeds langvoordat RAIL 21 ontstond, bestaan erplannen om twee delen van dit traject " ,~viersporig te maken. Het eerste deel, ~Leiden - Den Haag Mariahoeve, is reedsenigejaren in uitvoering. Van het twee- I---------~~----~~-~-----~----~-___tde deel, het gedeelte Den Haag HS -Rijswijk, is de uitvoering in 1992 gestart.In hetkadervanRAIL 21 is naastde twee L....... ~~-- ~~-----~---_-----'genoemde trajecten ook elders capaci~teitsvergroting noodzakelijk. De OudeLijn wordt daarmee als nieuw.Midden 1988 presenteerde de. ? Nederlandse Spoorwegenhaar toekomstplan RAIL 21.Het plan geeft invulling aan het over-heidsbeleid dat gericht is op het terug-dringen van de automobiliteit en op hetbevorderen van het gebruik van open-baar vervoer.RAIL 21 omvateen geheel nieuwe opzetvan de reizigerstreindienst. Deze bestaatuit drie treinsoorten: het EuroCity/In-terCity-net, het Interregio-snelnet enhetAgglo/Regio-net, die elkaaraanvul-len. Ze moeten de huidige Intercity- enstoptreinen vervangen. Het drie-trei-nensysteem, in combinatie met een ver~betering van de service en van het aan-sluitend openbaar vervoer, moei: resul-teren in eenverdubbeling vanhet aantalreizigerskilometers. In de Randstad kanhet NS-aandeel in het spitsvervoer dantoenemen van 35% nu tot 50% in de toe-komst.8 Cement 1993 nr. 9or;j Den Haag64.0fSs ? 1.35+ h64.3open deelopenbak65.0ge loten deeleons/ru tie volgen polderprincipeca 1.00.65.5pen deelopen bak65.8komt de spoorbaan weer op maaiveld.De bovenkant van het gesloten tunnel-deel komt ongeveer op het huidigemaaiveldniveau te liggen. Het geslotenondergrondse deel van het trac? looptvan v??r het viaduct Generaal Spoor-laan tot na de Sir Winston Churchill-laan, waar een belangrijk knooppuntvoor het openbaar vervoer (OV-knoop)zal worden gerealiseerd. Ditdeel valtsa-men met? het centrale, stedelijke deelvan de gemeente Rijswijk (foto 3).3In luchtfoto ingetekende tunnelfoto: Aeroview, Rotterdamillustratie: Cas Schook,MijnsheerenlandKomend vanaf Den Haag daalt despoorbaan vanaf de huidige overwegVan Vredenburchweg naar 5,60 m -NAP (fig. 2). Het verdiepte tunneldeel iscirca 1500 m lang, waarvan circa 550 mgesloten. Circa 150 m v??r de kruisingmet de verdiept gelegen rijksweg A4reeds voorzien van een conflictvrije op- 2lossing. Voor het project worden de be- L..,_ _L__en_gt_e~p~ro~6_1e_l_s_p_o_o_rt_u_n_n~e_I~__---1staande viaducten vervangen eu/ofuit-gebreid. Ter plaatse van de kruising metdeErasmusweg/dr.Neherkadewordtdespoorbaan verhoogd en de onderdoor-gang verbreed ten behoeve van een vrij~liggende trambaan en een separate in-terwijkverbinding met toegangen naarde perrons van het nieuwe station DenHaag Moerwijk.Den Haag - Rijswijk viersporigHettrajectlooptvanafstationDenHaagHS (km 62.2) tot aan Delft nabij desJ2oorwegovergang 't Haantje (km 67.6)(fig. 1). De huidige spoorbaan is eentweesporig baanvak,datza1 worden uit-gebreid tot vier sporen. De uitbreidingheeft plaats aan weerszijden van de be-staande spoorbaan. Het gehele trajectzal zodanig worden ingericht, dat eenconflictvrije oplossing ontstaat met debestaande wegverkeersaders. Dit geldtmet name voor de gelijkvloerse kruisin-gen met de Van Vredenburchweg en deSir Winston Churchi111aan in Rijswijk.De overige knooppunten, Viaductweg,Erasmusweg, dr.Neherkade (Moerwijk)in Den Haag, Generaal Spoorlaan en dekruising met Rijksweg 4 in Rijswijk zijnCement 1993 nr. 9 9ITUNNELBOUW ICONSTRUCTIEFONTWERPde baanlichaamzijn met sonderingenenboringen verkend [2].Uit het geotechnisch lengteprofiel (fig.4) blijkt dat onder nagenoeg het geheletraject dat verdiept wordt aangelegd,'een natuurlijke bodemafsluiting aan-wezig is in de vorm van een kleilaag tus-sencirca 12 m - NAP en 17 m - NAP,ver-lopend naar circa 10 m - NAP en 14 m -werkzaamheden gefaseerd uitgevoerd.In de eerste fase wordt de bestaandespoorbaan aan weerszijden verbreed.Ook worden gedurende deze fase detunneldelen ter plaatse van de nieuwe(buiten)sporen gebouwd. Hierna wor-den de bestaande (binnen)sporen ver-nieuwdenwordthet middendeelvan detunnel afgebouwd.De verdubbeling van de spoorbaanmoet in mei 1996 gereed ziin. r-4--G-~t~h-'-h-l-gt---6-l-t~~---':J eo ec nlsc en epro Ie erplaatse van gesloten tunneldeelLager aanlegniveau van diepwand enboorpalen ter plaatse van km. 65.2 en65.3 in verband met toekomstigebebouwing boven de tunnelBodernopbouwDe totale lengte van hetverdiepte baan-vak en de aansluitingen op het bestaan-Om de treinenloop normaal doorgangte kunnen laten vinden worden deTer plaatsevan hetondergronds gelegendeel wordt de spoorbaan als stedelijkebarri?re opgeheven en komt een gebiedvoor stedelijke herinrichting beschik-baar. Op verzoek van de gemeente is opbepaalde plaatsen metoverbouwing vanhet gesloten gedeelte rekening gehou~den. Tevens wordt hier een zeer sterkegeluidreductie verkregen. Een belang~rijk gevolg van de verdiepte aanleg is devervanging van het huidige station dooreen nieuw ondergronds station.5.00-15.00-10.00-65.2T~~f~jITC~;T-:):~;