II-U_TIL__lTE~IT_S~B~O_UW_~~~_I_AL_? G_E_?MEE~~_N_O_NTWE_?__RP~~_..,-L~~__~~ -'SATELLIETGEBOUWNEDERLANDSCHE BANKHet constructiefontwerp van het onlangs in uitvoering genomen satellietgebouwvan de Nederlandsche Bank wordt gekarakteriseerd door de aanpassing binnen debestaande gebouwstructuur, met alle bijzondere uitvoeringstechnische problemenvan dien. Het leidde onder meer tot een funderingsconstructie, bestaande uit 63 mlange boorpalen die tot in de 3e zandlaag reiken. Ze moeten waterdicht door debestaande keldervloeren worden gevoerd. De draagconstructie van de bovenbouwbestaat uit drie concentrische ringen in het midden en een cirkelvormige rij van 30kolommen aan de buitengevel, gedragen door een zware plaatvormige Ieverdiepingsvloer. Aandacht voor enkele interessante constructieve enuitvoeringstechnische oplossingen.dering met de daarop geplaatst zwaretafelconstructie waarop de lichtere pre-fab constructies zijn gezet voor de ver-diepingen, vereisten een zeer intensiefsamenspel met de constructeur en advi-seurs.Zowelin ruimtelijke als in architectoni-sche zin wordt de nieuwbouw niet ge~zien als een uitbreiding van doch als'toevoeging' aan het bestaande gebouw.Deze toevoeging roept door de eigenvolumevorm en eigen gevelbehande-ling naar mijn mening wellicht eenprikkelend architectonisch samenspelmet het bestaande op, hetgeen aan deperiferie van de Amsterdamse binnen-stad op zijn plaats is (fOto 2).Door de nu nog onderbelaste kern in debestaande hoogbouwvoorverticaalver-keer te benutten wordt iedere verdie-ping via een tussenlid vergroot met 72%bruto oppervlak (fig. 3).De eerste verdieping is eenvergaderver-dieping. De dakopbouw bevat de tech-nische ruimten.De verstrengeling van constructie, pro-gramma van eisen, architectuur en inte-rieur-beleving in een zeer geconden-seerde situatie vormt de uitdaging. Degeavanceerde technieken voor de fun-vel heeft een isolatiewaarde vergelijk~baar met een traditionele spouwmuurmet 50 mm isolatie.In het gebouw wordt geen verwar-mingsinstallatie aangebracht; uiteraardwel een luchtverversings- en recircula-tie-installatie met lage luchtsnelheden.Geavanceerde geveloplossing Voordelen zijn besparingen op installa-Als unicum voor Nederland wordtvoor ties, energieverbruik en onderhoud.Voorafgegaan door een afgewo- de kantoren de zogenaamde HIT-gevel De geluidsisolatie van deze constructiegen ontwikkelingsprocedure in (High Isolation Technology) toegepast, is ca. 44 dB. De gevelconstructie wordthet ontwerpproces, wordt thans een Zwitserse ontwikkeling met zeer aan de binnenzijde uitgevoerd inalumi-de benodigdevergrotingvan het nuttige geavanceerde toepassing van thermi- nium aan de buitenzijde voorzien vanoppervlak voor het hoofdkantoor van sche isolatie-technieken. De glazen ge- een bronzen bekleding.De Nederlandsche Bank bereikt door .----~ ~~_---~----~~~~- ---1een satellietgebouw te realiseren op debinnenplaats van het bestaande com-plex aan het Frederiksplein te Amster-dam (fig. 1).Toelichting ophet ontwerpJ.Abma. Abma, Dirks en Partners,Architectuur + Planning, AmsterdamCement 1988 nr. 4 31II-U_TIL__lTE~IT_S~B~O_UW_~~~_I_AL_? G_E_?MEE~~_N_O_NTWE_?__RP~~_..,-L~~__~~ -'SATELLIETGEBOUWNEDERLANDSCHE BANKHet constructiefontwerp van het onlangs in uitvoering genomen satellietgebouwvan de Nederlandsche Bank wordt gekarakteriseerd door de aanpassing binnen debestaande gebouwstructuur, met alle bijzondere uitvoeringstechnische problemenvan dien. Het leidde onder meer tot een funderingsconstructie, bestaande uit 63 mlange boorpalen die tot in de 3e zandlaag reiken. Ze moeten waterdicht door debestaande keldervloeren worden gevoerd. De draagconstructie van de bovenbouwbestaat uit drie concentrische ringen in het midden en een cirkelvormige rij van 30kolommen aan de buitengevel, gedragen door een zware plaatvormige Ieverdiepingsvloer. Aandacht voor enkele interessante constructieve enuitvoeringstechnische oplossingen.dering met de daarop geplaatst zwaretafelconstructie waarop de lichtere pre-fab constructies zijn gezet voor de ver-diepingen, vereisten een zeer intensiefsamenspel met de constructeur en advi-seurs.Zowelin ruimtelijke als in architectoni-sche zin wordt de nieuwbouw niet ge~zien als een uitbreiding van doch als'toevoeging' aan het bestaande gebouw.Deze toevoeging roept door de eigenvolumevorm en eigen gevelbehande-ling naar mijn mening wellicht eenprikkelend architectonisch samenspelmet het bestaande op, hetgeen aan deperiferie van de Amsterdamse binnen-stad op zijn plaats is (fOto 2).Door de nu nog onderbelaste kern in debestaande hoogbouwvoorverticaalver-keer te benutten wordt iedere verdie-ping via een tussenlid vergroot met 72%bruto oppervlak (fig. 3).De eerste verdieping is eenvergaderver-dieping. De dakopbouw bevat de tech-nische ruimten.De verstrengeling van constructie, pro-gramma van eisen, architectuur en inte-rieur-beleving in een zeer geconden-seerde situatie vormt de uitdaging. Degeavanceerde technieken voor de fun-vel heeft een isolatiewaarde vergelijk~baar met een traditionele spouwmuurmet 50 mm isolatie.In het gebouw wordt geen verwar-mingsinstallatie aangebracht; uiteraardwel een luchtverversings- en recircula-tie-installatie met lage luchtsnelheden.Geavanceerde geveloplossing Voordelen zijn besparingen op installa-Als unicum voor Nederland wordtvoor ties, energieverbruik en onderhoud.Voorafgegaan door een afgewo- de kantoren de zogenaamde HIT-gevel De geluidsisolatie van deze constructiegen ontwikkelingsprocedure in (High Isolation Technology) toegepast, is ca. 44 dB. De gevelconstructie wordthet ontwerpproces, wordt thans een Zwitserse ontwikkeling met zeer aan de binnenzijde uitgevoerd inalumi-de benodigdevergrotingvan het nuttige geavanceerde toepassing van thermi- nium aan de buitenzijde voorzien vanoppervlak voor het hoofdkantoor van sche isolatie-technieken. De glazen ge- een bronzen bekleding.De Nederlandsche Bank bereikt door .----~ ~~_---~----~~~~- ---1een satellietgebouw te realiseren op debinnenplaats van het bestaande com-plex aan het Frederiksplein te Amster-dam (fig. 1).Toelichting ophet ontwerpJ.Abma. Abma, Dirks en Partners,Architectuur + Planning, AmsterdamCement 1988 nr. 4 31s\adhouderskadeIUTILITEITSBOUW ICONSTRUCTIEFONTWERPfrederiksplein1 Situatie van De NederlandscheBank, Amsterdam2 Maquette van de nieuwe situatie,waarin het satellietgebouw is toe-gevoegd aan de bestaande hoogbouw3 Plattegrond 3e t/m 13e verdiepingooiHIJ11 11 crr""" :t""9J !"" ..~,.~.?.tt- ~. ,CONSTRUCTIEF INTERESSANTir.w.]. van den Boogaard. Adviesbureau D3BN Civiel Ingenieurs, AmsterdamOf een balk ??n of twee meterlanger is, betekent meestal nietmeer dan dat de afmetingenwatgroterworden enerwatmeerwape-ning nodig is. Bij het satelliet-gebouwvan de Nederlandsche Bank is er echterheelwat meer in hetgeding, zoals directblijkt uit de opbouwen de plattegrond:13 ronde, gelijke kantoorverdiepingenrusten op een zware plaat ter hoogtevande Ie verdieping.(fig. 4). De draagcon-structie van de bovenbouw bestaat uitdrie concentrische ringen van wanden32in het midden en een cirkelvormige rijvan 30 kolommen aan de buitengevel.Onder de 1e verdieping zijn aanwezig: 1ringvormigewand en 12 binnende gevelstaande kolommen. Verder is er nog eenverbindingslid dat de Ie tlm de Be ver-dieping verbindt met de bestaandehoogbouw.Nu vallen een paar zaken op: Het over-stekende deel van de 1everdieping heefteen maat die constructief niet onover-komelijk is. Hier geldt echter niet deaanhefvan dit artikel, dat 1 of 2 metermeer wel opgelost wordt met wat aan-vullend beton en wapening. Bij grotereverschillen in de kolomplaatsing zou-den ernstige moeilijkheden zijn ontst-aanwatbetreftde op te nemen momen-ten, maarniet minder tenaanzienvan destabiliteit en niet te vergeten de krachts-verdeling.Als de draagkolommen onderde 1e verdieping verder naar buitenzouden hebben gestaan, was erweer eenander probleem geweest: dan zou er zo-veel belasting op de binnenkern zijn ge~komen dat daarvoor nauwelijks eengoede fundering gemaakt had kunnenworden. Want met de voor dit projectnoodzakelijke samenwerking tussen dearchitect en de constructie-adviseur,zoals die hier is geschetst, is het verhaalnog niet uit.Cement 1988 nr. 4s\adhouderskadeIUTILITEITSBOUW ICONSTRUCTIEFONTWERPfrederiksplein1 Situatie van De NederlandscheBank, Amsterdam2 Maquette van de nieuwe situatie,waarin het satellietgebouw is toe-gevoegd aan de bestaande hoogbouw3 Plattegrond 3e t/m 13e verdiepingooiHIJ11 11 crr""" :t""9J !"" ..~,.~.?.tt- ~. ,CONSTRUCTIEF INTERESSANTir.w.]. van den Boogaard. Adviesbureau D3BN Civiel Ingenieurs, AmsterdamOf een balk ??n of twee meterlanger is, betekent meestal nietmeer dan dat de afmetingenwatgroterworden enerwatmeerwape-ning nodig is. Bij het satelliet-gebouwvan de Nederlandsche Bank is er echterheelwat meer in hetgeding, zoals directblijkt uit de opbouwen de plattegrond:13 ronde, gelijke kantoorverdiepingenrusten op een zware plaat ter hoogtevande Ie verdieping.(fig. 4). De draagcon-structie van de bovenbouw bestaat uitdrie concentrische ringen van wanden32in het midden en een cirkelvormige rijvan 30 kolommen aan de buitengevel.Onder de 1e verdieping zijn aanwezig: 1ringvormigewand en 12 binnende gevelstaande kolommen. Verder is er nog eenverbindingslid dat de Ie tlm de Be ver-dieping verbindt met de bestaandehoogbouw.Nu vallen een paar zaken op: Het over-stekende deel van de 1everdieping heefteen maat die constructief niet onover-komelijk is. Hier geldt echter niet deaanhefvan dit artikel, dat 1 of 2 metermeer wel opgelost wordt met wat aan-vullend beton en wapening. Bij grotereverschillen in de kolomplaatsing zou-den ernstige moeilijkheden zijn ontst-aanwatbetreftde op te nemen momen-ten, maarniet minder tenaanzienvan destabiliteit en niet te vergeten de krachts-verdeling.Als de draagkolommen onderde 1e verdieping verder naar buitenzouden hebben gestaan, was erweer eenander probleem geweest: dan zou er zo-veel belasting op de binnenkern zijn ge~komen dat daarvoor nauwelijks eengoede fundering gemaakt had kunnenworden. Want met de voor dit projectnoodzakelijke samenwerking tussen dearchitect en de constructie-adviseur,zoals die hier is geschetst, is het verhaalnog niet uit.Cement 1988 nr. 4- -'-- ~-f--f--f--I---I---f--f--f--~~~1-?ITI...;"; ..? ? ?DOORSNEDE B-B'.? ? ?? ?? 0 ?? ?baar palen ~~~ /-