REUZENWAND OP REISDe eerste fase van het Peconor-project is succesvol afgesloten; de twee reusachtigebetonnen wandelementen zijn vanuit het bouwdok te Rozenburg drijvend versleeptnaar de Maasvlakte. Vandaar zijn ze eind vorig jaar verscheept naar Noorwegen. Indit artikel een kort verslag van de uitvoeringservaringen tot dusver.onder tromgeroffel zijn de reus-achtige betonnen bescherm-wanden voor het Ekofisk olie-produktieplatform op de Noordzee ver-scheept van Rotterdam naar Haugesundin Noorwegen. Dit bijzondere offshoreproject, waarin de HBW en Volker Ste-vin een belangrijk aandeel hebben, ver-loopt volgens een uiterst stringentdraaiboek; voor feestelijk vertoon tus-sendoor is daarin geen plaats. Voorlopigis het nog keihard werken om het pro-ject op tijd en volgens de gestelde tech-nische eisen te voltooien.In het septembernummer van Cement1988 is het ontwerp en de bouwmetho-de van de beschermwand beschreven.Nog even de hoofdpunten ophalen. Decentrale olie-opslagtanks en verwer-kingsinstallaties van Phillips Petroleumin het Ekofisk-veld in de Noordzeemoeten, vanwege daling van de zeebo-dem, worden beschermd tegen toene-mende golfbelasting. Daartoe zal eencirkelvormige beschermwand op dezeebodem worden geplaatst, die 28 mboven de gemiddelde hoogwaterlijnuitsteekt. Totale hoogte: 106 m, diame-ter uitwendig 140 m, inwendig 106 m.De wand wordt gebouwd als twee iden-tieke, halve cirkelbogen. Tot 84 mhoogte worden de elementen in giet-bouw gerealiseerd. Na plaatsing en kop-peling van deze elementen ter plaatsevan het produktieplatform wordt deresterende hoogte door middel van pre-fab elementen voltooid.De uitvoering van dit project, ter waar-de van / 460 miljoen, is in handen vanPeconor, een combinatie van 5 bouwbe-drijven, 3 Noorse en 2 Nederlandse.Van Rozenburg naar HaugesundDe aanzet van de wandelementen, heteerst te bouwen gedeelte van de cirkel-segmenten, tot een hoogte van 12 m, isgebouwd in een scheepsdok van Verol-me te Rozenburg. Met de bouw in hetdroogdok is op 1 april 1988 begonnen;medio november was de bouw daar ge-reed. Op 21 november is het dok onderwater gezet, waarna de elementen drij-vend - met een vrij boord van circa3 m - naar de 8e Petroleumhaven aan deMaasvlakte zijn versleept (zie foto's).Het eerste element is op 27 november ophet zwaartransport-schip Sibig Venturegeplaatst en is na een 2-daagse reis metstormweer veilig aangekomen in Noor-wegen. Het tweede element kon tweeweken later eenzelfde reis maken, inrustiger vaarwater. In een fjord bij Hau-gesund, even ten noorden van Stavan-ger, zijn de elementen afgemeerd aaneen pontonsteiger, waar ze verder wor-den opgetrokken tot een hoogte van84 m.Produktie onder tijdsdrukDe uitvoering staat onder zeer zwaretijdsdruk. Daarom zijn de twee elemen-ten tegelijkertijd in produktie genomen.Dit betekent dat er, althans voor debouw in Nederland, nauwelijks sprakeis van voordelige repetitie-effecten.Na uitvoering van de voetplaat zijn dewanden opgetrokken met glijbekisting.Deze is ontworpen door Gleitschnell-bau (GSB, te Keulen); deze firma heeftook de technische begeleiding van hetglijproces verzorgd.Wat normaal gesproken de kracht vanhet werken met glijbekisting is, name-lijk continu repeterend werk, kon hierniet echt worden uitgebuit. De hoogte/breedte verhouding van het betonwerkis immers zeer ongewoon. Terwijl nor-maal de verticale maat zeer veel groter isdan de horizontale afmetingen van hetwerk, is dat nu precies andersom: eenhoogte van nog geen 12 m tegenover eenbuitenomtrek van circa 220 m (voor dehalve cirkelboog). Met andere woorden:net tegen de tijd dat men op de werk-vloer het juiste ritme heeft te pakken, ishet werk klaar.De glijbekisting inclusief de hydrauli-sche apparatuur is overigens op dewandelementen blijven staan, ook tij-dens het transport naar Noorwegen. Hetrendement zal er bij de verdere opbouwtot 84 m hoogte ongetwijfeld wel uitko-men.Inzet van mensen en materieelIllustratief voor de tijdsdruk op hetwerk, is de inzet van mensen en materi-eel. Elk van de beide cirkelsegmenten isopgedeeld in 6 secties, bestaande uit 4cellen (gevormd door binnenwand,dwarswanden en buitenwand, zie fi-guur 1 en 3). Per sectie werkt een zelf-standige stortploeg; of eigenlijk 2 stort-ploegen, want er is continu gewerkt, intwee-ploegendienst. Elke ploeg telt 10man. Per sectie was voorzien in kantine-en sanitair-faciliteiten op de werkvloer.8 Cement 1989 nr. 1ZElk van de wandelementen is voorhet glijproces opgedeeld in 6secties, voor 6 ploegen. Voor elke ploegwas er een aparte bouwkraanUitvoering van de tweecirkelvormige wandelementenmet glijbekisting, in het droogdok vanVerolme te RozenburgDoorsnede van de glijbekisting,met omschrijving van dewerkzaamhedenVoor de bezetting van al deze ploegenwas het overigens nodig een ploeg be-tonvlechters uit Ierland over te laten ko-men. Dit tekent enigermate de compli-caties die optreden om projecten als de-ze in zeer korte termijn te realiseren.Zes stortsecties per element betekendeevenzovele kranen en opstelplaatsenvoor de truckmixers. In tegenstelling totde eerdere plannen is het betontrans-port uitgevoerd met kubels. Gezien delastige bereikbaarheid van het werk inhet diepe droogdok en de veelheid vanstortploegen, bleek het gebruik van dekubel toch de beste oplossing.Optimalisering glijprocesDe afstemming van laagdikte, stortsnel-heid en glij tempo kon gaandeweg wor-den geoptimaliseerd. Van bijzondere in-Cement 1989 nr. 1 9123vloed hierop was de betonsamenstel-ling. Zoals in het vorige artikel is ver-meld, is de Noorse sterkteklasse 60vereist, wat neerkomt op een 58 vol-gens de Nederlandse voorschriften. Opgrond van geschiktheidsproeven is eenmengsel gekozen van 400 kg portland-cement A, 5 % silicafume (betrokken opde cementmassa) en een water-cement-factor van 0,38. Dankzij de toepassingvan plastificerende hulpstoffen is eendergelijk mengsel goed verwerkbaar temaken; de zetmaat bedroeg 240 mm.Deze samenstelling resulteerde in eensnelle sterkte-ontwikkeling, mede doorde forse warmteontwikkeling (begrij-pelijk bij een dergelijk hoog cementge-halte en wanddiktes vari?rend van 500tot 700 mm). Dit betekent een geheelander hydratatiegedrag dan men vanandere betonwerken met glij bekistingin Nederland gewend is.Ook de toevoeging van silicafume is indit opzicht van belang; de specie ver-krijgt door deze toevoeging meer sa-menhang en is daardoor als 'kleveriger'ervaren. Om te snelle sterkte-ontwik-Het bouwdok gereed voor hetonder water zetten, 20 nov. 1988Opname van de 8ePetroleumhaven aan deMaasvlakte, waar de voorbereidingenzijn getroffen voor het transport van deelementen per schip naar Noorwegen10 Cement 1989 nr. 145keling en daarmee te sterke hechtingaan de glij bekisting (met risico vanscheurvorming) te voorkomen, was eenvoortdurende afstemming van stort-snelheid en dosering van vertragendehulpstoffen noodzakelijk. Of zoals eenvan de kwaliteitsinspecteurs het uit-drukte: 'voortdurend luisteren naar hetbeton'.Er is gewerkt met te storten laagdiktenvan circa 20 cm.De gemiddelde snelheid van de glij be-kisting bedroeg 7 cm per uur; de kubus-druksterkte na 28 dagen varieerde van75 tot 80 N/mm2. In totaal is 18 000 m3beton verwerkt (geleverd door MebinRotterdam). Hoogwaardig beton kandus inmiddels ook op de bouwplaatsworden gerealiseerd!KwaliteitsplanDe opdrachtgever, Phillips PetroleumCompany, verlangde van de aannemeren de toeleveranciers een gedegen kwa-liteitssysteem, vastgelegd in een kwali-teitsplan of-handboek. Hierin zijn alletaakomschrijvingen, verantwoordelijk-heden en procedures met betrekking totde kwaliteitszorg vastgelegd.Bij het bouwdok in Rozenburg was eenbetonlaboratorium ingericht, waarnaast de druksterkte ook het luchtge-halte, de volumieke massa, de water-ce-mentfactor en de zet- en schudmaat zijngecontroleerd, alles volgens de Noorsevoorschriften. Per 100 m3beton zijn 5proefkubussen gemaakt, 2 voor de7-daagse druksterkte en 3 voor de 28-daagse druksterkte. Per 200 m3betonzijn controles uitgevoerd op de toeslag-materialen, in het bedrij fslaboratoriumvan de betoncentrale (korrelverdeling,verontreinigingen e.d.).Wijziging koppelingsconstructieZoals op figuur 3 is te zien, is de be?indi-ging van de wandelementen (in hori-zontale zin) niet meegenomen in de glij--bekisting, maar uitgevoerd in traditio-nele bekisting. De aanvankelijk ontwor-pen koppelingsconstructie met groteverspringende nokken (ritssluiting-idee, zie de tekeningen in het vorige ar-tikel) was onmogelijk met glij bekistinguit te voeren. Na de uitvoering van deeerste nokken aan de kopwanden is be-sloten de koppelingsconstructie dras-tisch te veranderen. In plaats van in el-kaar passen betonnen nokken komt ernu een koppeling bestaande uit stalenconstructies. Deze worden zodanig ge-detailleerd dat ook de eindwanden met27 november 1988, het eersteelement staat op hetzwaartransport-schip Sibig Venturefoto's: H. van der Veen, DickVanbeurden en Aeroview DickSellenraadeen glij bekisting kunnen worden gerea-liseerd.SlotOver een half jaar zullen de wand-elementen gereed moeten zijn voortransport naar het Ekofisk veld.Voor het zover is, moet er nog veel ge-beuren. Op de Noorse bouwplaats zalzo'n 80 000 m3beton moeten wordenverwerkt. De toe te passen techniekdaarvoor is inmiddels, dankzij het werkin Nederland, beproefd; wat dat betreftmoet de uitvoering zonder al te veelproblemen kunnen verlopen.Daarna volgt de meest kritieke fase: hetmanoevreren met en afzinken van dereuzenwand ter plaatse van het oliepro-duktieplatform. Tegen die tijd hopenwe in Cement opnieuw over dit bijzon-dere project te kunnen berichten.J.H.K?hneCement 1989 nr. 1 116