STUBECOVerslag van excursie naarnieuwbouw Duitse BondsdagSrubeco, de studievereniging vooruitvoering van betonconstructies,organiseerde onlangs een excursie naarde bouw van het kantorencomplexvoor de Deutsche Bundestag in Bonn,waar de Duitse parlementari?rs hunnieuwe werkkamers zullen vinden. Deonderbouw van dit project wordtuitgevoerd door HBW Beton- undWasserbau GmbH, de Duitse dochter-onderneming van HBW HollandscheBeton- en Waterbouw BV.De onderbouw omvat drie tot vierkelderverdiepingen met een totaleoppervlakte van 30.000 m'', Deruwbouw, die geheel wordt uitgevoerdin ter plaatse gestort beton, is in delenaanbesteed; na oplevering van zo'nafgerond deel wordt pas gestart met deafbouw- en installatietechnische werk-zaamheden.Bekistingsspecialist S.J. de haan, gingin zijn inleiding specifiek in op deproblematiek van de bekistingen.Sichtbetonschalung heeft een anderebetekenis dan schoonbeton-bekistingin Nederland. De architect houdt zichin Duitsland bezig met de plaats vanelke naad en centerpen. Dit heeftbehoorlij ke kostenconsequenties;vooral het gemiddeld aantal kerengebruik van bekistingsplaatmateriaalwordt verlaagd.Bouwplaats enbetontransportOndanks de grootschaligheid en deuitgestrektheid van de bouwput was erweinig ruimte om bouwwegen enopslagruimtes te ereeren. Met behulpvan acht overlappende torenkranenmoesten bekistingen en wapeningsma-terialen meerdere keren wordengehesen om op de juiste plaats vanbestemming te komen. De te pompenbetonspecie werd door een ingenieusleidingsysteem maar de juiste plaatsengebracht. Kubels zijn voorzien van eenplatform ten behoeve van de man diede kubel bedient.WapeningEr is gebruikt gemaakt van deuvel-strippen nabij kolommen, zodat eenvlakke plaatvloer mogelijk is. InDuitsland worden wapeningsnetten opelke maat en diameter toegepast. Bijhoeken en overlappingen kan hetaantal lagen het storten bemoeilijken.In dit project komen op slechts tweeplaatsen dilatatievoegenvoor. Het aantal zichtbare scheurenwas beperkt. Tijdens de afbouwworden nog 80 mm dikke, ongewa-pende dekvloeren aangebracht.BekistingIn hoofdzaak is gekozen voor gangbareflexibele systemenvan onder andereDoka en Meva. Voor enkele moeilijkeen repeterende kolom- en deurspa-ringsconstructies zijn speciale bekis-tingen ontworpen en gefabriceerddoor de bekistingsfabriek van HBW inGouda. Opvallend waren enkele zeermoeilijk te be- en ontkisten trapde-rails,DIVERSENResultaten internationaleHamertje Tik wedstrijdVan 21 tlm 24 september is in DenHaag de 4th International Conferenceon the Application ofStress WaveTheory to Piles gehouden. Dezeconferentie had tot doel ervaringen uitte wisselen en nieuwe ontwikkelingente tonen op het gebied van onderandere meettechnieken aan heipalen,damwanden en andere funderingsele-menten. Voorafgaand aan de confe-rentie werden enkele wedstrijdengeorganiseerd om na te gaan watmomenteel de mogelijkheden en debeperkingen van de verschillendemeettechnieken zijn. Het wedstrijdon-derdeel Integrity Testing (HamertjeTik) kreeg daarbij de meeste aandacht.Hamertje Tik is een in Nederlandontwikkelde meettechniek waarbijniet-destructiefkan worden nagegaanofeen betonpaal, na de installatie,gebreken in de schacht heeft. Eendergelijk onderzoek kan zowel opprefab palen als op in de grondgevormde palen worden toegepast.Voor de Hamertje Tik wedstrijd wareneen tiental prefab palen van 17tot 18m lang, in de grond gebracht. Bij achtpalen waren bij de fabricage verbre-dingen ofinsnoeringen in de schachtgemaakt, als simulatie van gebreken.Bij alle deelnemers waren de paal-vormen bekend, maar zij moesten aande hand van de Hamertje Tikmetingen bepalen welke paalvorm bijOverzicht van de uitvoering van deonderbouw voor het nieuwekantorencomplex van de DeutscheBundestag in Bonn. Stubecoorganiseerde onlangs een excursie naardit werk, uitgevoerd door HBWfoto: HBW, Gouda42 Cement 1992nr. 125.0 5.02S0 mm mm5.0 5.025 maart 1993VER Lustrumsymposium,Jaarbeurs,Utrecht18.013.0300mm8.05.0300 mm 300mm. 300 mm8.0 8.02.05.0april 1993Options for Tunnelling, OFT 1993,RAl Congres Centrum, Amsterdam;inlichtingen: Congresbureau van deKIvI, Den Haag; tel. 070 - 39198903.0200 mm.ADRESSENOverzicht van de paalvormen die metde Hamertje Tik wedstrijd moestenworden opgespoordIFcO BV uit Gouda won de HamertjeTik wedstrijd dankzij de goederesultaten van het I'TvsysteemBetonverenigingPostbus 411, 2800 AK Gouda (01820 - 39233)Kring NoordpiaingJH.Holthuis, Aduarderdiepsterweg 8a,9745 EL Hoogkerk (050 - 515515)Kring Zuidpla Ingenieursbureau A.Palte BV,postbus 819,6300 AVValkenburg aid Geul (04406 - 13637)BMCPostbus 150, 2800 AD Gouda (01820 - 32300)CDRPostbus 420, 2800 AK Gouda (01820 - 39600)StubecoPostbus 411, 2800 AK Gouda (01820 - 39233)StumicoKarel Doormanlaan 28, 2665 AT Bleiswijk(01892 - 13711)Stupr?Buizerdlaan 2, 3435 SB Nieuwegein(03402- 78211)StutechPostbus 462, 1970 AL Ijmuiden(02514 - 91218)StuvoPostbus 3011, 5203 DA 's-Hertogenbosch(073 - 401222)BetondispuutTU Delft, Civiele Techniek, kamer 508,Stevinweg 1,2628 CN Delft (015 - 784769)Bouwkundige studievereniging Cheops,sectie KoersTU Eindhoven, postvak 7, Postbus 513,5600 MB EindhovenBelgische BetongroeperingC?sar Franckstraat 46, B-1050 Brussel(09-32-26455211)BFBNPostbus 194, 3440 AD Woerden(03480 - 10944)Stichting BouwkwaliteitTreubstraar 1, 2288 EG Rijswijk(070 - 3998467)VAGWW-sectie Werken in BetonPostbus 211, 3430 AE Nieuwegein(03402 - 39074)VECmINPostbus 225, 2280 AE Rijswijk(070- 3953605)VBNKon. Julianaweg 122, 2264 BE Leidschendam(070 - 3271802)VBR BetonreparatiebedrijvenPostbus 256, 1170 AG Badhoevedorp(020-6598096)VVN VoorspanbedrijvenPostbus 320, 2740 AH Waddinxveen5.08.08.01.05.04.023 maart 1993Prefab Beton Seminar, 't Spant,Bussum; BELTONAGENDA26-29januari 1993World ofConcrete, Las Vegas,VS16 december 1992Granulaten in beton, Kasteel Maurik,Vught; Betonvereniging8-13J?bruari 1993Internationale Bouwbeurs, Utrecht17 maart 1993Granulaten in beton, Amsterdam;Betonvereniging4J?bruari 1993Granulaten in beton, Gouda; Beton-vereniging20januari 1993Granulaten in beton, Zwolle; Beton-vereniging11-16januari 1993Bouwvakbeurs, Zuidlaren1.05.017.01.017.0de doorgemeten paal hoorde. Om deonpartijdigheid te waarborgen en deNederlandse deelnemers geen voor-deel te geven, stond de gehelewedstrijd onder toezicht van eennotaris. Aan de wedstrijd is deelge-nomen door bedrijven uit diverseEuropese en Amerikaanse landen.Tijdens de demonstratiedag op 22september, op het terrein achter deAula van de TU Delft is de uitslag vande wedstrijd bekendgemaakt. Winnaarwas Instituut voor Funderingscon-strole IFCO BV uit Gouda. Gebruikvan het door IFCO ontwikkelde IT-systeem leverde een tweemaal hogerescore dan het gemiddelde van alledeelnemers aan deze wedstrijd.Cement 1992 nr. 12 43