Reparatie vanbetonconstructiesAls gevolg van het toegenomen aantal scha-devallen aan betonconstructies is er eensnelle ontwikkeling op gang gekomen vanreparatiematerialen en -technieken. Gespe-cialiseerde bedrijven bieden oplossingenaan waaruit het voor de constucteursomsmoeilijk kiezen is. De Reparatiedag van7 december 1982 bood door de combinatievan lezingenprogramma en expositie/demonstratie een goede mogelijkheid zichte ori?nteren op de theorie en praktijk vanhet repareren.Tijdens de Reparatiedag werd tevens hetderde en laatste rapport van CUR-VB-commissie S 76 gepresenteerd: CUR-VB-rapport 110 'Reparaties van betonconstruc-ties - deel 3: reparatie en bescherming doormiddel van kunstharsen '.De eerste toespraak op deze dag (doorir. W.R. de Sitter) behandelde oorzaken enverloop van de meeste voorkomende vormvan schade, ni. wapeningscorrosie. De vol-ledige tekst van die lezing is hierv??r afge-drukt.In de andere bijdragen werd specifiek inge-gaan op de mogelijkheden en randvoor-waarden van de diverse reparatiemethoden.Op basis van die bijdragen en steunend opde drie CUR-VB-rapporten (90, 91 en 110)over reparatie, is getracht in dit artikel eenhandzaam overzicht te geven van de huidigemogelijkheden voor reparaties aan beton-constructies en de erbij betrokken keuze-vraagstukken.De overige sprekers waren: ir.P.D.Steijaert,ir.H. van Amerongen, drs.J.I. de Lange,ir.P. van den Berg, ing.G.A.Brandt,prof.dr.ir.D. van Gemert, ing.H.G.Koornstraen ir.P.Kieft. De volledige tekst van hunvoordrachten is door de Betonvereniginggepubliceerd in S&E-publikatie nr. 5.Red.Schade en oorzaakAls schade aan een betonconstructie is ge-constateerd, kan niet zonder meer tot repa-ratie worden overgegaan. De toe te passenreparatiemethode kan namelijk niet los wor-den gezien van de oorzaak van de schade. Alsde oorzaak niet wordt weggenomen heeftreparatie weinig zin.Het opsporen van de oorzaak zal echter vaakniet gemakkelijk zijn. Verschillende oorza-ken kunnen eenzelfde beschadiging tot ge-volg hebben en kunnen ook in combinatievoorkomen. In tabel 1 zijn de belangrijksteoorzaken van schade aangegeven met debijbehorende gevolgen.Voor vaststelling van de oorzaak kunnen ge-gevens worden verzameld door:- inspectie van deconstructie;- uitvoeren van laboratoriumproeven;- navraag bij de architect, constructeur, be-tonmortelfabrikanten aanemer.Bij oude constructies zullen gegevens om-trent de betonsamenstelling, ontwerpbere-keningen en -tekeningen vaak ontbreken.Ook kan dan het eventueel gewijzigd gebruik(grotere belastingen) een rol spelen.Een volledig overzicht van de te verzamelengegevens en de mogelijkheden voor het ver-krijgen ervan kan worden gevonden in CUR-VB-rapport90.Repareren of vervangenIs de oorzaak en omvang van de schade een-maal vastgesteld, dan komt men voor de keu-ze te staan welke maatregelen moeten wor-den genomen: vervangen of repareren,eventueel ook extra versterken en bescher-men tegen hernieuwde schade.Voordat deze keuze kan worden gemaaktmoet worden bezien hoe ernstig de schadeis: wat is de invloed ervan op de constructie?Als de duurzaamheid of veiligheid in het ge-ding is, zijn ingrijpende maatregelen onver-mijdelijk. Gaat het alleen om schade aan hetuiterlijk, dan is behandeling minder urgent.Een andere vraag die dan rijst is: zal de con-structie na reparatie weer voldoen aan degestelde eisen? Hierbij moet onderscheidworden gemaakt tussen constructieve enniet-constructieve reparaties.Niet-constructieve reparatiesIn dit geval behoeft het reparatiemateriaalgeen bijdrage te leveren aan de sterkte enstijfheid van het bouwdeel. De volgende ei-sen moeten dan aan het reparatiemateriaalworden gesteld:- mag niet worden aangetast door bestand-delen van de beton noch omgekeerd;- bestand tegen de heersende uitwendigeinvloeden;- blijvende hechting tussen reparatiemate-riaal en beton.Constructieve reparatiesGaat het om een constructieve reparatie,dan zal het reparatiemateriaal een bijdragemoeten leveren aan de sterkte en stijfheidvan het bouwdeel. Dit houdt in dat naast dehiervoor genoemde eisen nog het volgendemoet worden verlangd:- de sterkte en vervormbaarheid van het re-paratiemateriaal moet ten minste gelijk zijnaan die van het beton;- de kruip van het reparatiemateriaal magten opzichte van het beton niet tegroot zijn;- de aanhechting tussen reparatiemate-riaal en beton/wapening moet ten minstegelijkwaardig zijn aan het oude beton.Sterkte na reparatieOm enig inzicht te krijgen in de kwaliteit vanverschillende vormen van reparatie is doorCUR-VB-commissie B16 experimenteel on-derzoek verricht aan balken en kolommen,waaraan opzettelijk beschadigingen warenaangebracht, zoals grindnesten, verlies vandekking en scheuren. Op grond van hetonderzoek werd geconcludeerd dat hetdraagvermogen van balken en kolommenmet zeer grote grindnesten (op ongunstigeplaatsen) weer volledig kan worden herstelddoor middel van uithakken en aanstorten.Na reparatie bleken scheurvorming endoorbuiging nauwelijks ongunstiger dan bijeen onbeschadigd constructiedeel. Voor-waarde is echter wel dat voorafgaand aan dereparatie het constructiedeel voldoendewordt ontlast. In de praktijk zal dit niet altijdmeevallen.Balken en kolommen waarvan de dekkingernstig was beschadigd konden met behulpvan spuitbeton afdoende worden hersteld.Er werd daarbij opgemerkt dat het volledigvertrouwen op de aanhechting riskant is,Cement XXXV (1983) nr.3 194Tabel 1Schade aan betonconstructies: oorzaak engevolgEen duidelijk geval: door te kleinestaafafstanden en te geringe betondekkingis een enorm grindnest ontstaan0)o_oo