~~Cdverti?ale? plaatdoersnede3001002009 Temperatuurverloop in platen vangrindbeton [9]In bovengenoemd artikel is abusievelijkvoor figuur 9 hetzelfde figuurtje ge-plaatst als voor figuur 8.Onderstaand is de juiste afbeeldingweergegeven.AT (,C]900 h-nr-1r-1r-r-1r-r?r:AWapenen met voorgespannenbetonstaven(Cement 1990 nr. 10, blz. 31)RECTIFICATIELiteratnur1. Soers, E. en M. Meyskens, Betonpe-trografie - Microscopisch onderzoekvan beton. Cement 1987, nr. 11.2. Soers, E., Preliminary results on a pe-trographical examination ofalkali-sili-ca reaction damage in Belgium. Pro-ceedings ofthe lOth International Con-ference on Cement Microscopy, 1988.3. Soers, E. en M. Meyskens, Petrogra-phical research on alkali-aggregate re-actions in concrete structures inBelgi-urn. Tijdschrift der Openbare Werken1989, nr. 4.4. De Ceukelaire,L., Alkali-silicareactiein Belgi?? Cement1988, nr.. m5. Hobbs,D.W,Alkali-silicareactioninconcrete. Te1ford, London, 1988.6. Besem,P.H.enPh. Demars,R?actionsalcalis-granulats dans Ie b?ton. Ann.desTravaux Publics 1989, nr. 4.7. Heinz, D. en U. Ludwig, Mechanismof secondary ettringite formation onmortars and concretes subjected to heattreatment. Mather International Con-ference on Concrete Durability, ACI,1987.8. Sylla, H.M., Reaktionen im Zement- 1----------------;stein durch W?rmebehandlung. Beton-technische Berichte,?1988.9. Jones,TN. enA.B.Poole,Alkali~silicareaction in several UK-concretes: Theeffect of temperature and hum?dity onexpansionand the significanceofettrin-gite .development. Proceedings ofthe7th International Conference on AARin Concrete, 1986.10. Chatterji, S., Au accelerated methodfor the detection ofalkali-aggregate re-activities ofaggregates. Cement& Con-crete Research, 8, 1978.11. Oberholster, RE. en G. Davies, Auaccelerated method for testing the po-tential alkali reactivity of siliceous ag-gregates. Cement & Concrete Research,16,1986.12. Omzendbriefvan de Vlaamse Exe-cutieve - Openbare Werken en Verkeer- Te verschijnen in 1990.jaren terug te brengen tot een herinne-ring aan een tijdelijk kwaliteitstekortvan het beton.soort teworden gebruiktvolgens tabel 1(laag-alkali portlandcement of hoog-ovencement met een beperkt alkalige-halte).De resultaten van deze kwali-teitscontroles op brugconstructies zul-len door het Bruggenbureau wordenopgenomen in een gegevensbank.4. Na voltooiing van de constructiedient doormiddelvan een petrografischonderzoek op de verschillende beton-soorten een kwaliteitscontrole te wor-den uitgevoerd, teneinde tot een beterebeoordeling van kwaliteits- en duur-zaamheidsaspecten te komen, op basisvan:- soort gebruikte toeslagmaterialen encement;- hoeveelheid reactiefmateriaal;- water-cementfactor;- homogeniteit van het mengsel;- hydratatiegraad van het cement;- microstructurele kenmerken.Bovendien wordt ook de hoeveelheidalkali?n (% Na20eq) van het beton be-paald.3. Gedurende het storten van het betondient de water-cementfactor regelma-tig te worden gecontroleerd, door hetdrogen van 5 liter betonspecie. Toege-staan is een maximale water-cement-factor van 0,50.2. Een preventieve controle van de toe-slagmaterialen dient te bestaan uit:- een petrografische controle;- expansieproeven op mortelprisma's;- expansieproeven op beton (boorker-nen).Het schema van deze kwaliteitscontroleis weergegeven in figuur 13.TenslotteUit in situ waarnemingen en laborato-riumonderzoeken blijkt dat de oorza-ken en het schadebeeld van AAR inBel-gi? overeenkomen met hetgeen reedstientallenjaren bekend is in veel anderelanden, verspreid over de gehele wereld.Aangezien nog geen middel bekend isom de voortgang van de reactie te stop-pen, zal de aandacht dienen uit te gaannaar maatregelen om schade te voorko-men often minste te minimaliseren.Een supplementaire controle als aan-vulling op de bestaande voorschriften isgewenst, door een preventieve controlevande toeslagmaterialenen deverplich-ting speciale cementsoorten te gebrui-ken in geval van aangetoonde reactivi-teit van het mengsel toeslagmaterialen.Devoorziene regelgevingzal inde prak-tijk verder verf~nd kunnen worden enertoe bijdragen AAR binnen enkeleCement 1990 nr. 11 27