land met enige afgunst naar gekeken wordt.Kortom, de aanpak volgens de huidige TGB'sverschilt wel degelijk van de oude.De totstandkoming van de Eurocodes blijkteen precair proces te zijn. Dat is ook niet zoverwonderlijk als je kijkt naar de verschillenin de nationale tradities. Over onderdelenvan de inhoud van de Eurocodes blijkt op ditmoment dan ook nog geen overeenstem-ming mogelijk. Om toch verder te kunnengaan is de (tijdelijke) mogelijkheid gebodenom nationaal afte wijken door de introductievan de 'boxed values'. In veel landen, waar-onder Nederland, heeft dit type normen nietalleen privaatrechtelijke maar ook publiek-rechtelijke betekenis en als zodanig moetook worden aangesloten op de nationalewetgeving. Beide zaken, zowel de invullingvan de 'boxed values' als de aansluiting opde nationale wetgeving, worden nationaalgeregeld door middel van de NAD-construc-tie.Ook in Nederland worden daarom NAD's op-gesteld, overigens niet in het minst om eco-nomisch negatieve gevolgen te vermijdendie gekoppeld kunnen zijn aan het zondermeer overnemen van NAD's van andere lan-den. Bij het opstellen van NederlandseNAD's is men zeer terughoudend met hetvoorschrijven van afwijkingen, juist om hetEuropese harmonisatieproces niet te fru-streren, en de ermee gemoeide inspannin-gen zijn dan ook vrij beperkt. Met name wor-den in de NAD's de verwijzingen in deEuroco-des naar tal van nog niet bestaande Europe-se normen vervangen doorverwijzingen naarw?l bestaande nationale normen, zoals voorbelastingen en materialen. Tevens zijn de'boxed values' vastgesteld met als uitgangs-punt dat het betrouwbaarheidsniveau tenminste gelijk is aan dat volgens de Neder-landse normen. Dit laatste is noodzakelijkom gebruik te kunnen maken van het gelljk-waardigheidsbeginsel In het Bouwbesluit.Opmerkelijk is overigens dat de meestewaarden in de Nederlandse NAD's gelijk zijnaan de aanbevolen waarden in de Euroco-des, zodat je moet concluderen dat we aar-dig in de Europese pas lopen.Als gekeken wordt naar de feitelijke invullingvan de 'boxed values' in de NAD's bij Euroco-de 2 in diverse andere landen, dan valt op,uitzonderingen daargelaten, dat de afwijkin-gen van de aanbevolen waarden in Eurocode2 vrij beperkt zijn. Tevens kan worden waar-genomen dat de behoefte om nationaal aftewijken al begint afte nemen. Dit blijkt uit hetfeit dat er door steeds meer landen gepleitwordt voor het verder beperken van de mo-gelijkheid van nationale afwijkingen via deNAD's. Als we dan ook nog in aanmerking ne-men dat een toenemend aantal Europeselanden momenteel de mogelijkheid biedt deEurocodes met NAD's in de praktijk toe tepassen, dan kan de conclusie haast geenandere zijn dan dat we op de goede weg zijnmet de Europese harmonisatie van dit typenormen. Het gaat weliswaar langzaam, maarwel gestaag en mede dankzij de tijdelijkeconstructie met NAD's. Er treedt dus wel de-gelijk verandering op met als onvermijdelijkgevolg dat ook onze huidige TGB's in de toe-komst vervangen worden door Europese nor-men. Gelet op het Nederlandse belang kanniet genoeg worden gewezen op de nood-zaak om nog actiever te participeren in hetEuropese normalisatieproces dan nu al hetgeval is. Het intensiveren van die participatieen het beschikbaar maken van de middelendaarvoor is dus ook noodzakelijk.Met De Sitter ben ik overigens van meningdat we misschien veel tijd en geld zoudenkunnen besparen als we met z'n allen in Eu-ropa zouden kunnen besluiten over te gaanop ??n, reeds bestaand, nationaal normen-stelsel. Er zijn heel wat landen die dat ook welwillen, maar dan alleen op voorwaarde dathun eigen stelsel gekozen wordt. Deze opzichzelf misschien te prefereren optie valtdus helaas af. En als dan niet kan wat eigen-lijkzou moeten, dan moet het maarzoals hetw?l kan, en dat is nu precies waar we in Euro-pa mee bezig zijn.REACTIEOP HET COMMENTAARIr.Gijsbers maakt niet duidelijk welke econo-mische belangen zouden zijn geschaad, in-dien wij de ENV met inbegrip van het NAD vaneen van onze buurlanden, bijvoorbeeld dievan onze grootste handelspartner Duits-land, integraal zouden hebben overgeno-men. Zijn aansporingvooreen verhoogde in-spanning bij de totstandkoming van Europe-se voorschriften kan ik slechts ondersteu-nen voor gevallen die direct betrekking heb-ben op seriematig vervaardigde, grensover-schrijdende standaardprodukten, zoals bak-stenen, metselblokken, cement en stopcon-tacten. Je moet vermijden bij export machi-nes te moeten omstellen en materiaalsa-menstellingen te wijzigen.Groepsmaatschappijen van de HBG zijn be-trokken bij de bouw van een metrostation inParijs, woningen in Berlijn, een tunnel onderde Medway, een brug in Denemarken en di-verse andere projecten in de G.W.W.- enB&U-sector in Duitsland, Belgi? en het Ver-enigd Koninkrijk. Circa 40% van de omzetvan de HBG komt uit landen van de EuropeseUnie buiten Nederland. Het verwerven en uit-voeren van bouwopdrachten in de EU is eenopgave waarbij eventuele verschillen in tech-nische voorschriften nauwelijks een rol spe-len. Men moet er wel kennis van nemen,maartevens op de hoogte zijn van het lokalebouwrecht, het arbeidsrecht, de milieuwet-geving, de CAO's, enz.Het vermogen op dergelijke wisselenderandvoorwaarden in te spelen, behoort tothet wezen van de know-how van een Europe-se bouwgroep.ir.W.R. de SitterDe redactie wil hiermee de discussie overEuropese regelgeving voorlopig afslui-ten. Zoals bekend loopt de commentaar-periode op Eurocode 2 december 1994af. Zodra het ontvangen commentaar totalgemeen Nederlands commentaar isverwerkt, is er wellicht weer voldoendestof voor handen tot heropening van dediscussie.83