PERFIETS OVERDE ELEKTRONISCHE SNELWEGEen beetje elektronische wegbouwkundeEen analoog telefoontje, ofwel communicatie met elektrische signaalfre-quenties en intensiteitsschommelingen over een publiek net, bestaat nuzo'n 100 jaar. De kwaliteit is vooral sterk verbeterd door het gemak vanhet totstandkomen van verbindingen. Wereldwijd automatisch kiezen,veelal computerondersteund, hebben het gemak en als gevolg daarvan deomzet enorm vergroot. De exploitanten, inclusief onze eigen PTT Tele-com, adverteren naar hartelust om uw door hen vergemakkelijkte com-municatie te vergroten. De gewone telefonische verbinding blijft eenelektronische slak van 2400 bits per seconde(2,4 kB). Met een modern modem voor digitaletelefooncommunicatieis thans 28,8 kB te halen.Eigenaren van een PC met modem voor tele-foonverbindingen kunnen direct via VTX 300,VIDITEL, VIDEOTEX en soortgelijke net-werken verbindingen met informatie-aanbie-ders tot stand brengen. De wereld die door dittype netwerk wordt geopend, bestaat in Nederland uit informatie overvoor de hand liggende zaken, als spoorboekjes (ook de Franse), telefoon-en faxnummers, wissel- en beurskoersen, files, sport, recreatie en vele an-dere zaken diereeds digitaal ineen ofandere organisatie werdengeprodu-ceerd.Degeringe bekendheid met deze faciliteiten, wellicht samenhangend metde matige gebruikersvriendelijkheid, de lage snelheid en de relatief hogekosten, duidt niet op een progressiefmarketingbeleid, zoals al een decen-nium in Frankrijk met de MINITEL, met thans 7 000 000 aansluitingen,wordt gerealiseerd.Op kantoor is de modale netwerkgebruiker (LAN) met ingewikkeldeprogrammatuur een veel hogere verbindingscapaciteit gewend in de ordevan 10 tot 16 mB.Wederom via PTTTelecom kan een gebruiker eenveelvoud van het com-municatiepotentieel verkrijgen tussen twee of meerdere door hem aan tevragen lokaties. De 28,8 kB worden dan maximaal 64 tot 128 kB. Daar-mee wordt het mogelijk tekeningen interactief op meer plaatsen te be-werken. Zulke lijnen, in jargon ISDN (Integrated Services Digital Net-work) genoemd, kostten tot enkele jaren geleden zo'n f 100000,-, waar-door ze voor de tijdelijke communicatie met een bouwwerk oninteres-sant bleven. Thans, met een prijs van f 600,- plus gebruikskosten, wor-den er ook in de bouw experimenten met de communicatie via tekenin-gen uitgevoerd. Voor effectieve toegang tot het INTERNET-netwerk isreeds een modem nodig met een capaciteitvan 28,8 kB. Men kan dan we-reldwijd informatiebestanden raadplegen, waarbij de 'overtocht' naarAmerika gratis is; die wordt namelijk door de VS betaald.Met minder conventionele hulpmiddelen, zoals de glasvezelcommunica-tie, kan de capaciteitverder worden opgevoerd tot 2000 kB (2 mB), waar-door de kwaliteitvan de datatransmissie oplooptvan dievan de houterigefilmpjes uit het begin van deze eeuw tot die van de moderne 100 mB ka-beltelevisienetwerken met 20 kanalen van 6 mB.Snelweg of wallenAfgelopen februari vergaderden de G7 in Brussel over zaken die hen alstopprioriteit bezighielden, waaronder wereldwijde elektronische snel-wegen. Menig EU burger zal zich hebben afgevraagd wat dit nu met in-ternationale politiek heeft te maken.CEMENT1995/4De politici werden het ero~er eens, dat meer toegevoegde inhoud aan in-formatie meer waarde zal geven en dat liberalisering van de organisatievan informatietransmissie bij zal dragen aan de snelle ontwikkeling vanelektronische snelwegen; dat alles in het belang van de mensheid. Hetdoel is daarbij een kwalitatief hoger aanbod van informatie, diensten enamusement.Vooraldatlaatste is voorde bezoekers van computerbeurzen eenherken-bare ontwikkeling. Het digitaal aangeboden seksueel genot vormt zo'ndertig procent van het aanbod. Het oudste beroep der mensheid hand-haaft zich, creatief gebruikmakend van de mo-dernste hulpmiddelen.Liberalisering, deregulering en afbouwen vanEuropees gehanteerde beschermingsconstruc-ties van de 'eigen PTT', zijn het devies van deG7 inclusief vice-president Gore.Men verwacht kennelijk dat het afbouwen vannationaal protectionisme ten gunste komt van concurrentie, waardooreen grotere markt ontstaatvoornu nog marginale en niet bestaandeinfor-matieprodukten.Dat is zonder meerwaar; maar ofde eveneens gehoorde slogan: 'De con-sument vraagt, het bedrijfsleven maakt en de overheid beschermt', eengarantie is voor zinvol informatie-aanbod, lijkt minder geloofwaardig.De bouw op de snelwegOnder de hoge aantallen eerzame gebruikers van INTERNET bevindtzich veel universitaire staf. Het gebruik van een groot bibliografisch aan-bod en verdere proliferatie door communicatie per E-MAIL, ter vervan-ging van post en fax, lekker achter de eigen PC, zijn daar wellicht de oor-zaken van.De slogan van Al Gore, 'voor 2000 in iedere klas, bibliotheek en kliniekeen elektronische snelweg-aansluiting' lijkt wat problematischer, indienhet de bedoeling is die snelweg ook daadwerkelijk te gebruiken.Het schrijven van educatieve programmatuur vereist niet alleen samen-werking tusseningenieurs en communicatiespecialisten, maarvereist ookinzicht in de didactiek van het betreffende vakgebied. Het effectief raad-plegen van bibliotheken vergt het geheel digitaliseren van de bestanden,iets dat bijvoorbeeld voor de Haagse Koninklijke Bibliotheek slechts te-ruggaat tot 1978. Het uitwisselen van digitale pati?nt-informatie ten be-hoeve van therapie en diagnose vraagt een geheel nieuwverrekeningsstel-sel in de gezondheidszorg.Allemaal geen kleinigheden.Zo ook voor de bouw. Voor uniform uitwisselbare produktmodelleringbestaat veel academische belangstelling.Maar is er dan eens iets, zoals hetwapeningsuitwisselingsformaat(WUF), dan blijktdat constructeurs nognauwelijks gebruikmaken van toch als tot 10 jaar bestaande wapenings-programma's, waardoor WUF-gebruik illusoir blijft. Dat laatste heeftweer te maken met de rol van de constructeur in de Nederlandse bouw-cultuur.Willen we de bouw laten meegenieten van de elektronische snelwegen,dan moet er echt belangstellinggaan ontstaan voorimplementatieproces-sen van nieuwe technologie?n. Het totale proces, waarin de cognitievefuncties van de mens, hetorganisatiekaderwaarin hij werkt en de effectenop proces en produkt samenspelen, wordt dan het brede onderzoekster-rein; de praktijk dus!Anders blijft het bij grapjes voor de architect, die met beeld, geluid entekst en wat laterwellicht ook nog met gevoel en geur, zijn opdrachtgevervirtueel knuffelt, zonder zich echt te bekommeren om de functionaliteitvan het gevraagde bouwwerk.?33