C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gWater b ou wcement 1999 234P r o b l e e m s t e l l i n gIn het besteksontwerp was uitge-gaan van een op staal gefundeerdebetonconstructie, bestaande uit360 moten van 3 m lang. Daartoediende een zinksleuf te wordengebaggerd in de IJsselmeerbo-dem, met daarin een grindbed.Nadat de tunnel eerst elementsge-wijs aan elkaar gekoppeld en voor-zienvantijdelijkekopschottenzouzijn, zou deze op het grindbedworden afgezonken. De hierbij opte lossen problemen waren:? het was onmogelijk tegen aan-vaardbare kosten een grindbedaan te leggen met de vereistenauwkeurigheid;? er was een aanzienlijk risicoop lekkage in de niet-zettings-vrije tunnel bij combinatie vaneen dergelijk groot aantalvoegen met de ontworpenvoegafdichting;? er waren aanzienlijke uit-voeringsrisico's bij het samen-stellen en afzinken van deelementen;? de planning was nauwelijkshaalbaar in de beperkte periodewaarin gewerkt mocht worden(vanwege milieubezwaren).O p l o s s i n g s r i c h t i n gDe alternatieve bouwmethodemaakte gebruik van de produc-tielocatie te Kats. Hier kondentunnelelementen van 30 m wor-den gemaakt, waardoor het aantalvoegen werd gedecimeerd en deoperationele en planningstech-nische risico's werden gemini-maliseerd.De problemen rond het zettings-gedrag en het grindbed zijnondervangen door de toepassingvan een paalfundering. In eersteinstantie werd gedacht aan perelement twee grote stalen palenmet gesloten punt. De heibaar-heid hiervan werd betwijfeld,terwijl ook het aansluitdetail vande tunnel op de paal grote hoofd-brekens opleverde.O p l o s s i n gDe keuze viel op vier betonnenpalen per element, geplaatst ingroepjes van twee onder dewanden van de tunnel, ter weers-zijden op circa eenvijfde vanaf deeinden. Dat beperkte tevens delangswapening in de elementen.Voor de oplegging van het tunnel-element is vervolgens de paalkes-penfundering ontwikkeld. Hierbijis ieder paalgroepje door kespengekoppeld. De kespen zorgdenervoordathorizontaleafwijkingenin positie van zowel palen alstunnelementen zonder bezwaarkonden worden opgenomen.In de kespen zijn ruime stalenbakken opgenomen, die over depaalkop vielen en met een snij-rand in de bodem penetreerden.Aan de bovenzijde zijn de kespenvoorzien van rubber-oplegblok-ken en nokken voor de zijdelingseopsluiting van de elementen.U i t v o e r i n gVanaf een bakkencombinatiewerden de palen met een oplan-ger verdiept weggeheid in debodem. Na het uitknijpen van desleuf werden de kespen geplaatstvanaf een werkschip. De kespenwaren hiertoe tijdelijk voorzienvan een montageframe, waarmeekon worden gepositioneerd.Dekespenwerdenmetstangenviaingestorte stelspindels op hoogtegesteld. Daarna werden de omkas-tingen volgeperst met grout. Aldeze werkzaamheden zijn vanafde waterspiegel uitgevoerd. Tenslotte plaatsten duikers groutzak-kentussenopstortingenentunnelvoor de zijdelingse opsluiting.T o e p a s s i n gDeze methode komt in aanmer-king als in den natte, onder water,paalfunderingen moeten wordenaangebracht waarop zware con-structieswordengeplaatst,waarbijsprake is van:? hoge paalbelastingen;? exacte positioneringseisen,ondanks de ruime tolerantiesverbonden aan uitvoering `inden natte';? overdracht van aanzienlijkehorizontale krachten op defundering.Wordt de methode toegepast voorgrotere paalgroepen, dan moetenvan tevoren de paalafwijkingenworden ingemeten, alvorens desparingbakken in de kesp in testorten.L i t e r a t u u rJonkheijm, G., en A.Zonneveld,AfleidinguitslagwaterWieringer-meer naar Waddenzee. Cement1997, nr. 12. sProjectgegevensbedenker:Van Hattum en Blankevoort, Woerden,Projectteam Technisch CommercieelBureauopdrachtgever:Provincie Noord-Hollanddirectievoering:Bouwdienst Rijkswaterstaathoofdaannemer:Hollandsche Beton- en Waterbouw bvPaalkespenfunderingUitwateringstunnelWieringermeernominatie