De huidige generaties Eurocodes zijn vanaf 2005 beschikbaar en in Nederland officieel van kracht sinds 2012. Dat moment vormde een sluitstuk van een periode die al eind jaren 70 is ingezet. De huidige revisie, die ook al weer een jaar of acht in voorbereiding is, past in een trend die eigenlijk al een eeuw gaande is: ongeveer iedere 10 à 15 jaar worden con- structieve normen herzien. Redenen nieuwe Eurocodes Er zijn een aantal redenen te noemen voor een nieuwe herziening. Een daarvan is een verdere harmonisatie van de Europese markt, door het wegnemen van belemme- ringen om in een ander land diensten (engi- neering) of producten aan te bieden. Bij producten gaat het niet alleen om bouwpro- ducten, maar bijvoorbeeld ook om reken- software die door het beperken van nationale regels beter uitwisselbaar wordt. Misschien wel het belangrijkste doel van de revisie is het verbeteren van het gebruiksgemak, ofwel ease of use. Complexe normen vergroten de kans op fouten, zo is de gedachte. In relatie tot de omvang van de nieuwe Eurocode 2, die meer dan 400 pagi- na's dik is, lijkt dit wellicht merkwaardig. Deze uitbreiding is echter voor een belang- rijk deel het gevolg van het samenvoegen van de huidige Eurocodes NEN-EN 1992-1-1, NEN-EN 1992-2 en NEN-EN 1992-3 (verder: EC2:2004) in één nieuwe Eurocode: NEN-EN 1992-1-1 (verder: EC2:2023) 1 ). Verder geldt dat EC2:2023 wordt uitge- breid met onderwerpen die nog niet in EC2:2004 stonden, en die in Nederland in een aantal gevallen zijn ingevuld door bijvoor- beeld CROW-CUR Aanbevelingen. Een voor- Overzicht wijzigingen Eurocode 2 Nieuwe Eurocode 2 bevat veel wijzigingen IR. HANS GALJAARD auteur Over een aantal jaar wordt de opvolger van de huidige generatie Eurocodes van kracht, zo ook het deel over betonconstructies (Eurocode 2, NEN-EN 1992-1-1). Een overzicht van de belangrijkste wijzigingen. Nieuwe generatie Eurocodes 1 ) Dit gaat niet altijd goed, bijvoorbeeld in de huidige opzet vallen bruggen onder NEN-EN 1992-2. Artikelen uit NEN-EN 1992-1-1 die daarbij van toepassing zijn, moeten zijn vermeld aan het begin van ieder hoofdstuk van NEN-EN 1992-2. Artikel 6.1(9) uit NEN-EN 1992-1-1 is wel vermeld in de nationale bijlage bij NEN-EN 1992-1-1, maar wordt niet aangewezen in de nationale bijlage bij NEN 1992-2, en geldt formeel dus niet voor bruggen. 34?CEMENT?5 2025 2 ) De Eurocodes kennen twee typen bijlagen: normatieve en informatieve. Landen zijn vrij in hun keuze om in de nationale bijlage de informatieve bijlage informatief te laten, normatief te maken of in zijn geheel te vervangen door een andere tekst. beeld hiervan is de informatieve 2 ) bijlage L, over constructies geheel of gedeeltelijk ge- wapend met staalvezels. EC2:2004 is voor een groot deel ge- stoeld op fib Model Code 1990. Dit is feitelijk kennis die al 40 jaar oud is. Voor een groot deel is deze kennis nog steeds actueel, maar er zijn ook onderwerpen waar in de afgelo- pen decennia veel nieuwe kennis en inzich- ten zijn opgedaan. Een groot voordeel van de invoering van de Eurocodes blijkt ook te zijn dat door het gebruik van één gezamen- lijk voorschrift in veel landen, onderzoek in die landen ook min of meer automatisch enigszins is toegespitst op dat voorschrift. Hoewel nationale bijlagen een belang- rijke rol zullen blijven spelen, is het doel wel de mate waarin landen zelf regels kunnen bepalen en het aantal nationaal bepaalde parameters (Nationally Determined Parame- ters, NDP's) sterk te verminderen. In de praktijk is gebleken dat veel landen voor be- paalde NDP's uit EC2:2004 dezelfde waarden hanteren. Om een voorbeeld te geven: voor de NDP's in artikel 7.2 bleken 25 van de 28 bij CEN aangesloten Europese landen de standaardwaarden te hanteren. Nederland hoorde daar overigens niet bij. In het geval dat nagenoeg elk land dezelfde waarde hanteerde, is deze NDP vervangen door een vaste waarde. Het totale aantal NDP's in de Eurocode 2 is nochtans toegenomen, maar dit wordt voor een groot deel veroorzaakt door de nieuw toegevoegde bijlagen aan EN 1992-1-1:2023. Inhoud hoofdstukken De hoofdstukindeling van alle Eurocodes (niet alleen betonconstructies) is gewijzigd en ook het aantal bijlages is uitgebreid. EC2:2023 heeft 14 hoofdstukken en 19 bijla- gen (A t/m S). Alleen al de eerste drie hoofd- stukken ? scope, normatieve referenties en termen, definities en symbolen ? nemen 48 pagina's in beslag. Maar hiermee is mede wel een beter overzicht van de definities en gebruikte symbolen verkregen. Hierna worden de hoofdstukken 4 t/m 14 in vogelvlucht besproken. Sommige bijlagen hebben een directe relatie met een bepaald hoofdstuk en worden in samenhang met dat hoofdstuk besproken. Hoofdstuk 4 ? Basis of design In hoofdstuk 4 over de ontwerpbasis zijn de eerste verschillen te zien. Om te beginnen de mogelijkheid (via een NDP) om de karak- teristieke waarde van de voorspanbelasting voor toepassing in de bruikbaarheidsgrens- toestand te laten variëren. Nieuw is artikel 4.2.1.6 over belasting door gas- of waterdruk in scheuren in de constructie. Een gevolg van dit artikel kan zijn dat de dwarskracht in een wand door waterdruk niet op een af- stand d uit de dag, maar altijd in de dag van de oplegging, moet worden bepaald. Voor het betonaandeel van de dwars- kracht- en ponscapaciteit moet voor normale ontwerpsituaties een afwijkende materiaal- factor ? v = 1,40 worden gehanteerd. De reden hiervoor is al aan de orde gekomen in de eerder in Cement gepubliceerde artikelen over dwarskracht. Voor in de grond gevormde palen moet (NDP) de materiaalfactor worden verhoogd met een factor k cip . Informatieve bijlage A sluit aan op de inhoud van hoofdstuk 4 en geeft, naast achtergrondinformatie voor de materiaal- factoren, mogelijkheden om de materiaal- factoren in bepaalde gevallen aan te passen, bijvoorbeeld afhankelijk van de uitvoerings- nauwkeurigheid of berekeningsmethode (zowel lagere als hogere waarden). De natio- nale bijlage moet duidelijk maken hoe dit in Nederland kan worden toegepast. Hoofdstuk 5 ? Materials Hoofdstuk 5 over materialen kent belangrij- ke wijzigingen ten opzichte van de huidige Eurocode. Wat direct opvalt is dat de tabel met parameters voor beton gekoppeld aan sterkteklasse, een stuk kleiner is geworden. Enerzijds wordt dit veroorzaakt doordat er nu nog maar twee voor alle sterkteklassen gelijke ?-?-diagrammen mogen worden gebruikt, namelijk het constante blokdia- gram en het parabolisch lineair diagram (fig. 1 en 2). Het in Nederland veel gebruikt PLANNING De komende tijd publiceert NEN staps- gewijs alle nieuwe (tweede generatie) Eurocodes. Wanneer een nieuwe norm wordt gepubliceerd, wordt de oude automatisch door NEN 'ingetrokken'. Dat betekent dat er geen onderhoud of aanpassingen aan de oude norm meer plaatsvinden, ze kunnen wel nog worden gebruikt. NEN heeft ervoor gekozen de Europese Eurocodes en, indien beschikbaar, de nationale bijlagen en Nederlandse ver- talingen, op twee vaste momenten in het jaar te publiceren, in het voor- en najaar. De eerste publicatie was in april 2025, de volgende serie wordt in oktober 2025 verwacht. De uiterste datum waarop de lidstaten, en dus ook NEN, de nieuwe Eurocodes moeten publice- ren is 30 september 2027 (De DOP, Date of Publication). De Date of withdrawl (DOW) is april 2028. Dat is de uiterste datum vanuit CEN waarop de eerste generatie Eurocodes moet zijn ingetrok - ken (het mag ook eerder). Het is vervolgens aan de overheid om de nieuwe Eurocodes te gaan wijzen in het Bbl. Wanneer dat gebeurt, is nog niet bekend. Naar verwachting zal dat niet eerder zijn dan in 2029. De nieuwe Eurocode 2 Betonconstruc- ties is in 2023 goedgekeurd. De komende tijd zal worden gewerkt aan een Nederlandse vertaling en zal de nationale bijlage bij de Eurocode 2 wor- den opgesteld. Beide zullen naar ver- wachting in september 2027 beschik- baar zijn. Ook wordt op Europees niveau gewerkt aan een amendement waarin de laatste zaken, zoals referen- ties naar andere Eurocode delen, wor- den aangepast zodat in 2027 een kwali- tatief goede norm beschikbaar is. CEMENT 5 2025 ?35 d x u ? cu f cd A s A c x sb = 0,8 x u f cd ? c2 a b c d ? 2,0 3,5 f cd ? c (?) c (N/mm 2 ) bilineaire ?-?-diagram is niet langer opgeno- men. De aanpassing in de huidige EC2:2004 van het ?-?-diagram voor hogere sterkte- klassen is vervangen door een reductiefac- tor ? cc die de rekenwaarde van de sterkte vanaf C40/50 reduceert. Daarmee konden alle ?-waarden uit de tabel worden ge- schrapt. Nieuw is ook dat de karakteristieke betondruksterkte mag worden bepaald voor een t ref tussen de 29 en 91 dagen na het stor- ten. De regels voor het wel of niet in reke- ning brengen van lange-duur-effecten zijn geoptimaliseerd en afhankelijk van de ge- bruikte cementklasse, het tijdstip van bepa- len van de druksterkte (t ref ) en het tijdstip van aanbrengen van de ontwerpbelasting. Anderzijds is ook de E-modulus geen vast gegeven meer. Voor beton met grind als toeslagmateriaal is nog gegeven hoe deze kan worden bepaald, maar dat geldt niet voor beton met andere toeslagmaterialen, zoals kalksteen en graniet. Het te gebruiken toeslagmateriaal zal dus voorafgaand aan de uitvoering moeten worden vastgelegd, of er zullen conservatieve waarden (bij stabiliteit: lage waarden) voor de E-modulus moeten worden gebruikt in de berekeningen van de constructeur. Voor de betonsterkteklasse wordt nog steeds de dubbele aanduiding van cilinder- en kubussterkte gebruikt (bijvoorbeeld C30/37). Tijdens de ontwikkeling van EC2:2023 is voorgesteld over te gaan naar een enkele aanduiding (bijvoorbeeld C30), maar hier werd bezwaar tegen gemaakt. De kubussterkte wordt overigens, net als nu het geval, verder nergens gebruikt in EC2:2023, en komt niet eens voor in de tabel met para- meters gekoppeld aan de sterkteklassen. Voor krimp en kruip zijn tabellen met basiswaarden na 50 jaar gegeven. Voor uit- gebreidere informatie, en voor constructies met een levensduur van meer dan 50 jaar, wordt verwezen naar bijlage B. Dit is een van de wijzen waarop men aan de nage- streefde ease of use invulling heeft gegeven. De in EC2:2023 opgenomen informatie over wapeningsstaal is behoorlijk uitgebreid. Dit wordt met name veroorzaakt door het nog niet beschikbaar zijn van de te harmo- niseren norm EN 10080 voor wapenings- staal, die al enkele decennia in ontwikkeling is. Naast waarden voor sterkteklasse B500 geeft de norm nu ook waarden voor B400, B450, B550, B600 en B700. De nationale bij- lage kan de te hanteren sterkteklassen van wapeningsstaal beperken. Iets vergelijkbaars geldt ook voor voor- spanstaal. In de EN 10138-serie is alleen het deel voorspanstaven beschikbaar, en nog geen deel voor draden en strengen. In tegen- stelling tot wapeningsstaven die door middel van het staafmerk en het wapeningsboekje ook zonder label herkenbaar zijn, is voor- 2 Nieuwe generatie Eurocodes 1 Parabolisch lineair ?-?-diagram. Bron: Constructieleer Gewapend Beton (2025) 2 Parabolisch lineair diagram en constante blokdiagram (figuur 8.2 uit EC2:2023) 1 36?CEMENT?5 2025 spanstaal dit niet. Het lijkt dan ook niet waarschijnlijk dat zal worden afgeweken van de nu in Nederland gehanteerde metho- diek waarbij slechts één sterkteklasse is toe- gelaten voor een bepaald type en diameter voorspanstaal; de aanduiding voor een ze- vendraads streng is hierdoor in Nederland altijd Y1860S7. Gekoppeld aan hoofdstuk 5 zijn de normatieve bijlagen B (tijdsafhankelijk ge- drag van materialen) en C (eisen aan mate- rialen). Bijlage B behandelt de sterkte- en stijfheidsontwikkeling van beton, krimp en kruip van beton en relaxatieverliezen van het voorspanstaal. De bepaling van de kruip- factor heeft aanzienlijke wijzigingen onder- gaan ten opzichte van EC2:2004. De kruip- factor is nu opgebouwd uit een basiskruip- coëfficiënt die ook zonder uitdroging op- treedt, en een coëfficiënt gekoppeld aan uitdroging. Een ander belangrijk verschil is dat de kruip zich op veel langere termijn blijft ontwikkelen ? een fenomeen dat al is waargenomen bij oudere Nederlandse vrije voorbouwbruggen. Verder is de krimp ver- deeld in een basiskrimp die optreedt zonder vochtverlies en een deel uitdrogingskrimp. Bij de definities wordt aangegeven dat basis- krimp zonder vochtverlies vroeger werd aangeduid met autogene krimp. Ten slotte is ook de bepaling van het relaxatieverlies van voorspanstaal behoorlijk aangepast. Op zich niet verwonderlijk want de achtergrond van de huidige regels was niet te achterhalen. Nu worden indicatieve waarden gegeven voor draden en strengen en voor staven. Verder worden aanwijzingen gegeven hoe nauw- keurigere waarden kunnen worden bepaald op basis van informatie van specifieke leve- ranciers. Bijlage C betreft de aan beton, wape- ningsstaal, voorspanstaal, wapeningskoppe- lingen, staven met een ankerkop en achteraf in te boren wapening te stellen eisen. Hoofdstuk 6 ? Durability Hoofdstuk 6 gaat over levensduur en beton- dekking en bevat belangrijke wijzigingen. Om te beginnen valt op dat de tabellen waar- in de voor de constructie aan te houden mi- lieuklassen (Exposure Classes) zijn opgeno- men, zijn overgeheveld van EN 206 naar EC2:2023, en dus van een tweedelijnsnorm naar een eerstelijnsnorm. Een tweede opvallende wijziging is de invoering van de exposure resistance classes (duurzaamheidsweerstandsklasse) (zie arti - kel Betondekking op basis van Exposure Resistance Class (ERC)' in Cement 2024/4). Hierbij wordt uitgegaan van prestaties van een betonsamenstelling, bepaald met be - proevingsmethoden en worden er in principe geen eisen gesteld aan water-bindmiddelfac - tor of bindmiddelsamenstelling. Deze ERC's zijn vooralsnog ingevuld voor twee varianten: XRC voor aantasting door carbonatatie (XC), en XRDS voor aantasting door chloriden, zowel zeezout als dooizout (XS en XD). De klasse XRF voor vorst-dooi en XRA voor che - mische aantasting zijn nog in ontwikkeling. In de nieuwe systematiek bepaalt de constructeur de milieuklasse, eventueel in afstemming met de betontechnoloog (zoals dat nu ook gebeurt). Tevens stelt de con- structeur vast wat de ontwerplevensduur is van de constructie, 50 of 100 jaar. In combi- natie met een voorgestelde dekking volgt dan de ERC uit tabellen uit de norm. De betonproducent moet vervolgens aantonen dat het betonmengsel voldoet aan de voorge- schreven ERC. De bepaling van de ERC zou onderdeel worden van de herziene EN 206 maar lijkt niet op tijd gereed. In plaats daarvan lijkt bij invoering van EC2:2023 gebruik te moeten worden gemaakt van informatieve bijlage P (Alternative cover approach for durability). De informatie uit deze bijlage komt groten- deels overeen met de huidige regels volgens EC2:2004. Deze informatieve bijlage zal daarbij normatief moeten worden verklaard in de nationale bijlage. Hoofdstuk 7 ? Structural Analysis Hoofdstuk 7 gaat over constructieve analyse en kent een aantal wijzigingen. Zo is de her- verdeling van krachten door kruip bij een systeemverandering volgens de methode Trost (visco-elastisch materiaalgedrag), die in EC2:2004 alleen in het bruggendeel was opgenomen, nu standaard onderdeel van EC2:2023. Ten aanzien van voorspanning valt op dat de gegeven grenswaardes nu geen Misschien wel het belangrijkste doel van de revisie is het verbeteren van het gebruiksgemak CEMENT 5 2025 ?37 M 02 M 02M |N Ed|·e i M 2 = |N Ed|e 2 M 01 0,5M 2 |M 01 - 0,5M 2 - 2|N Ed|·e i | M 0Ed + M 2 3 4 Bij dwarskracht is een factor geïntroduceerd die afhankelijk is van de korrelgrootte van het toeslagmateriaal Nieuwe generatie Eurocodes NDP's meer zijn en dat de reductiefactor voor de relaxatieverliezen, die in EC2:2004 alleen impliciet viel op te maken uit vergelij- king 5.46, nu expliciet wordt benoemd. Een groot deel van de vereenvoudigde berekeningsmethoden voor stabiliteit zijn in EC2:2023 ondergebracht in de informatieve bijlage O 'Simplified approaches for second order effects' (fig. 3). Ook de informatieve bijlage F, met aanwijzingen voor het uitvoeren van niet- lineaire berekeningen om de constructieve betrouwbaarheid aan te tonen, en de nor- matieve bijlage G, voor het ontwerpen van membraam-, schaal- en plaatelementen, sluiten aan op dit hoofdstuk (fig. 4). Hoofdstuk 8 ? Ultimate Limit States (ULS) Hoofdstuk 8 behandelt de toetsing van de uiterste-grenstoestand. In de eerste plaats valt hier op dat, zoals bij hoofdstuk 5 al ver- meld, niet langer gebruik wordt gemaakt van het bi-lineaire ?-?-diagram. Voorts wor- den er duidelijke regels gegeven welke capa- citeitsvergroting bij druk, eventueel in com- binatie met buiging, mag worden verwacht van opsluitende wapening. De wijziging van de weerstandsbepa- ling van de dwarskracht in elementen zon- der dwarskrachtwapening, respectievelijk het betonaandeel bij pons, is bijzonder groot. Hierover zijn eerder artikelen in Cement verschenen en er staan nog een aantal op stapel. Voor met name constructies met gro- te effectieve hoogte zal dit betekenen dat de capaciteit van het beton wordt gereduceerd ten opzichte van EC2:2004 en constructies eerder moeten worden voorzien van dwars- kracht- of ponswapening (zie ook kader 'Nieuwe inzichten dwarskracht verwerkt in huidige Eurocode 2'). Bij dwarskracht en pons is een factor geïntroduceerd die afhankelijk is van de korrelgrootte van het toeslagmateriaal (foto 5). De invloed van deze paramater d dg op de capaciteit van het beton is even groot als die van het langswapeningspercentage. Hier- door moeten, wanneer gebruik wordt ge- maakt van de capaciteit van het beton, voor- afgaand aan de uitvoering keuzes worden 3 Momentenlijnen van geschoorde kolommen (figuur O.1 uit EC2:2023). Bron: Constructieleer Gewapend Beton (2025) 4 Vertaling van krachten in een schaalelement (links) naar een sandwichmodel (rechts) (figuur G1 uit EC2:2023) 38?CEMENT?5 2025 Key 1 slab edge 2 supporting area a) around large supporting areas b) around wall end c) around wall corner d) near opening e) with inserts Key 1 supporting area 2 inserts Key 1 slab edge 2 supporting area a) around large supporting areas b) around wall end c) around wall corner d) near opening e) with inserts Key 1 supporting area 2 inserts vastgelegd met betrekking tot de minimale grootte van de toe te passen maximale korrel- grootte. Voor het bepalen van de schuifspan- ning in de doorsnede moet in EC2:2023 wor- den uitgegaan van de inwendige hefbooms- arm z in plaats van d. Ook de invloed van de normaalkracht op de dwarskrachtcapaciteit van het beton is grondig herzien, en kan zo- wel een lagere als hogere bijdrage opleveren. Door de wijziging geeft de methode nu ook correcte resultaten voor gebieden met een gelijktijdig optredend maximaal buigend moment en maximale dwarskracht zoals dat bij inklemmingen het geval is. Bij pons moet in EC2:2023 een perife- rie op 0,5d van de kolom worden aangehou - den (fig. 6). Deze kan bij relatief grote vier- kante/rechthoekige kolommen bovendien slechts een deel van de omtrek van de kolom beslaan (fig. 7). De bepaling van de maximale ponscapaciteit wanneer pons- 5 7 6 5 Bij dwarskracht en pons is een factor geïntroduceerd die afhankelijk is van de korrelgrootte van het toeslagmateriaal 6 In rekening te brengen periferie bij pons (figuur 8.18 uit EC2:2023) 7 Lengte van de periferie bij pons (figuur 8.18 uit EC2:2023) KENNISDELING Een nieuwe Eurocode zal voor veel ontwerpers/constructeurs betekenen dat zij hun kennis moeten opfrissen en dat rekentools (spreadsheets, software) een update moeten krijgen. Dit is prima in te passen in de gewenste per- manente educatie van de ontwerper/ constructeur. De Betonvereniging bereidt zich erop voor en er loopt al een cursus 'Vernieuwde Eurocode 2'. Het boek Constructieleer Gewapend Beton (CB2) is net herzien (zie kader 'CB2 aangepast aan nieuwe Euro- code'). En natuurlijk besteedt ook Cement er uitgebreid aandacht aan. Alle artikelen zijn gebundeld op www.cementonline.nl/ nieuwe-generatie-eurocodes. Verder zullen net als bij introductie van de huidige Eurocodes vragen vanuit de praktijk worden behandeld in de Cement-rubriek VARCE. DOSSIER MET ARTIKELEN OVER DE NIEUWE EUROCODE CEMENT 5 2025 ?39 a) Group of bars (bending) b) Isolated bars (bending) c) Circular cross-section (bending) d) Group of bars, distributed along perimeter (both faces in tension) e) Group of bars (both faces in tension) f) Isolated bars (both faces in tension) wapening wordt toegepast, is afhankelijk van het toegepaste type ponswapening. Er wordt onderscheid gemaakt tussen haar- spelden of kopdeuvels. Bij de schuifkrachtoverdracht in stort- naden wordt in EC2:2023 onderscheid gemaakt enerzijds tussen naden zonder kruisende wapening of naden waarin de wapening zo verankerd is dat het tot vloeien kan worden belast, en anderzijds door na- den die worden gekruist door wapening die niet tot vloeien kan worden belast, met een veel lagere capaciteit. Het deel over de vakwerkanalogie is duidelijker opgeschreven, met een uitbrei- ding voor belastingen die op hoeken van constructies aangrijpen. Hoofdstuk 9 ? Serviceability Limit States (SLS) Hoofdstuk 9 behandelt de bruikbaarheids- grenstoestand. Er zijn een aantal wijzigin- gen doorgevoerd ten aanzien van de scheur- wijdteberekening. Zo wordt in EC2:2023 een effectieve E-modulus aangegeven, waarin de kruipfactor is verwerkt waarmee de lange- duureffecten voor bijvoorbeeld scheurwijdte en doorbuiging kunnen worden bepaald. De tabellen voor toelaatbare diameter en staafafstand zijn geschrapt. Van de for- mule voor het bepalen van de scheurwijdte is met name de bepaling van de scheuraf- stand herzien op basis van uitgevoerde kali- bratieproeven. De bepaling van de effectieve trekzone is verduidelijkt en is bijvoorbeeld ook aangegeven voor ronde doorsneden (fig. 8). Ook is aangegeven hoe de scheur- wijdte bij verhinderde vervorming kan wor- den bepaald. De informatieve bijlagen D over de be- oordeling van scheurvorming bij verhinder- de vervormingen en bijlage S over minimum wapening voor scheurwijdtebeheersing en een vereenvoudigde berekeningsmethode voor scheurwijdte sluiten aan op dit hoofd- stuk. Hoofdstuk 10 ? Fatigue Hoofdstuk 10 is een geheel nieuw hoofdstuk dat specifiek aan vermoeiing is gewijd. Hier- in worden met name regels gegeven voor een snelle toets op basis van een constante spanningswisseling. Normatieve bijlage E geeft aanvullende regels, onder meer voor wisselende spanningswisselingen. Hoofdstuk 11 ? Detailing of reinforcement and post-tensioning tendons Hoofdstuk 11 geeft regels voor de detaillering van wapening en voorspanning (fig. 9). In de Het in Nederland veel gebruikt bilineaire ?-?-diagram is niet langer opgenomen 8 Nieuwe generatie Eurocodes 8 Bepaling van de effectieve trekzone (figuur 9.3 uit EC2:2023) 40?CEMENT?5 2025 Table 11.3 ? Types of laps and design lap lengths l sd Type of lap splice Design lap length l sd Tension laps Compression laps straight bars l sd = kls ? lbd 15? where l bd is calculated according to 11.4.2, see also 11.5.3 bends and hooks (tension only) l sd = kls ? lbd 15? where l bd is calculated according to 11.4.4 ? loops (tension only) l sd is calculated according to 11.5.4 , with the limit l sd ?mand + 4? ? headed bars l sd is calculated according to 11.5.5 intermeshed fabric lsd = kls ? lbd max{15?; 250 mm} where l bd is calculated according to 11.4.5 layered fabric bonded post- installed reinforce- ment lsd,pi = kls ? lbd,pi 15? where l bd,pi is calculated according to 11.4.8 nieuwe norm is ook aandacht voor toepas- sing van staven met een ankerkop. De for- mule voor het bepalen van de verankerings- lengte is sterk gewijzigd en lijkt met name voor grotere staafdiameters te leiden tot een aanzienlijke toename van de verankerings- lengte. Buiten zones waar zich plastische scharnieren kunnen ontwikkelen, hoeven overlappingslassen niet te verspringen en anders moet bij niet verspringende overlap- pingslassen worden gerekend met een ver- hoogde rekenwaarde van de optredende spanning. Ook worden meer regels gegeven voor overlappingslassen voor bijvoorbeeld staven met een ombuiging of een ankerkop. Hoofdstuk 12 ? Detailing of members and particular rules Hoofdstuk 12 gaat over de detaillering van constructiedelen. Bij het bepalen van de minimale wapening op basis van het scheurmoment of de scheurtrekkracht van de doorsnede wordt onderscheid gemaakt tussen het toepassen van wapeningsklasse A, B en C. Verder valt op aan dit hoofdstuk dat veel detailleringsregels in een overzich- telijke tabelvorm zijn gegeven. Overlappingslassen in torsiebeugels parallel aan het lijf zijn nog toegestaan, maar moeten qua overlappingslengte wor- den ontworpen op 1,2× de rekenwaarde van de vloeispanning. Voor gebouwen in CC2 worden regels gegeven voor trekbanden in vloeren om de robuustheid van deze con- structies te vergroten. Bij poeren is duidelijker aangegeven welke wapening mag worden meegerekend voor de trekband (fig. 10). NIEUWE INZICHTEN DWARSKRACHT VERWERKT IN HUIDIGE EUROCODE 2 In mei 2025 is een nieuwe nati- onale bijlage gepubliceerd bij NEN-EN 1992-1-1, 'Eurocode 2: Ontwerp en berekening van betonconstructies - Deel 1-1: Algemene regels en regels voor gebouwen'. Hierin is het inzicht verwerkt dat de dwarskracht- weerstand bij constructies met hoogten van de doorsneden groter dan 500 mm à 700 mm werd overschat (omdat het schaaleffect juist werd onder- schat). 9 9 Type overlappingslassen en overlappingslengte (Tabel 11.3 uit EC2:2023) CEMENT 5 2025 ?41 a) De?inition of width bs b) load carrying system with bent-up of main reinforcement outside widths b s as suspension reinforcement c) de?inition of anchorage zones with and without con?inement due to pile compression Key 1 main reinforcement in the width b s and anchored behind the pile 2 main reinforcement outside the width b s 3 struts carrying shear 4 bent-up part of main reinforcement acting as suspension reinforcement 5 anchorage of the suspension reinforcement 6 anchorage zone of main reinforcement with con?inement due to pile compression 7 anchorage zone without con?inement due to pile compression 8 pile 9 arched compression strut 10 tie between piles Hoofdstuk 13 ? Additional rules for precast concrete elements and structures Hoofdstuk 13 geeft aanvullende regels voor geprefabriceerde betonelementen en con- structies en is vergelijkbaar, maar uitgebrei- der, dan het huidige hoofdstuk 10. Regels uit EC2:2004 die specifiek zijn voor de toepas- sing van voorgerekt voorspanstaal, zoals de verankering van voorspanelementen op aanhechting en de dwarskrachtweerstand op basis van afschuiftrekbreuk, zijn naar dit hoofdstuk verplaatst. Hoofdstuk 14 ? Plain and lightly reinforced concrete structures Hoofdstuk 14 geeft regels voor ongewapen- de of licht gewapende constructies en is vergelijkbaar met hoofdstuk 12 van EC2:2004. Bijlagen Zoals gezegd bevat EC2:2023 19 bijlagen (A t/m S), deels informatief, deels normatief. De informatieve bijlagen A, D, F, O, P en S en normatieve bijlagen B, C, E, G en Q zijn reeds besproken samen met de hoofdstukken. In het navolgende worden de informatieve bijlagen H, I, J, L, N en R en normatieve bij- lagen K en M behandeld. Informatieve bijla- gen kunnen in de nationale bijlage overigens desgewenst normatief worden gemaakt, worden aangepast of geheel worden vervan- gen door andere regels. Bijlage H ? Guidance on design of concre- te structures for water-tightness Informatieve bijlage H geeft aanwijzingen voor de waterdichtheid van constructies, zo- als nu geformuleerd in NEN-EN 1992-3. Het 10 Verankering wapening in poeren (figuur 12.8 uit EC2:2023) Nieuwe generatie Eurocodes 42?CEMENT?5 2025 is belangrijk acht te slaan op de opmerking dat wanneer zelfherstellend vermogen ont- breekt, elke doorgaande scheur, ongeacht de scheurwijdte, zal blijven lekken. In de praktijk zal dit betekenen dat per beton- mengsel/cementsoort moeten worden be- oordeeld of sprake is van zelfherstellend vermogen, of dat andere maatregelen moe- ten worden getroffen. Bijlage I ? Assessment of Existing Structures Informatieve bijlage I geeft regels voor de beoordeling van bestaande constructies. Er worden regels gegeven voor het bepalen van de sterkte van beton en wapening op basis van proeven. Verder worden aanwijzingen gegeven voor de toetsingen in de uiterste- grenstoestand en bruikbaarheidsgrenstoe- stand, rekening houdend met bijvoorbeeld gladde wapening. De verwachting is dat deze informatieve bijlage wordt vervangen door een aangepaste versie van NEN 8702. Bijlage J ? Strengthening of Existing Concrete Structures with CFRP Informatieve bijlage J geeft regels voor het versterken van bestaande constructies met extern gelijmde koolstofvezelwapening of koolstofvezelwapening die op beperkte diep- te in de constructie is aangebracht. Bijlage K ? Bridges Normatieve bijlage K geeft aanvullende re- gels voor bruggen. Het overgrote deel van deze bijlage wordt ingenomen door aanvul- lende regels voor vermoeiing van weg- en spoorbruggen. De NDP's die in het reguliere deel van de norm staan, kunnen volgens deze bijlage een andere waarde krijgen voor de toepassing bij het ontwerpen van brug- gen. Hoe dit zich in Nederland gaat ontwik- kelen is nog niet bekend. Bijlage L ? Steel Fibre Reinforced Concrete Structures Informatieve bijlage L geeft regels voor con- structies gewapend met staalvezels. Er wor- den regels gegeven voor het verhogen van de capaciteit in de uiterste grenstoestand voor dwarskracht en pons, alsmede in de bruik- baarheidsgrenstoestand voor de beperking van de scheurwijdte, terwijl er gelijktijdig minder staal (wapening en vezels) in de doorsnede zit. Opgemerkt wordt dat er op dit moment nog geen norm is over hoe staalvezelbetonconstructies moeten worden vervaardigd. Voor het in de praktijk verkrij- gen van voldoende betrouwbare materiaal- eigenschappen is dit wel van belang. Bijlage M ? Lightweight aggregate concrete structures Normatieve bijlage M geeft regels voor licht- gewicht beton met een ovendroog soortelijk gewicht tussen de 800 en 2000 kg/m3. Deze bijlage bestaat voornamelijk uit modificaties van artikelen uit het basisdeel in hoofdstuk 12. Bijlage N ? Recycled aggregates concrete structures Informatieve bijlage N geeft regels voor het beton dat geheel of gedeeltelijk is vervaar - digd met gerecycled toeslagmateriaal. Afhan- kelijk van het percentage gerecycled materi- aal kan het zijn dat reducties nodig zijn op bijvoorbeeld de capaciteit van het beton om dwarskracht op te nemen. De benodigde reducties zijn overzichtelijk opgesomd. Bijlage R ? Embedded FRP reinforcement Informatieve bijlage R geeft regels voor con- structies gewapend met vezelversterkt kunststof, zoals koolstof- en glasvezelstaven. Basaltvezelwapening wordt niet benoemd, maar lijkt, mits de juiste parameters worden benoemd, inpasbaar. Gevolgen Normen maken is mensenwerk. De nieuwe Eurocodes kunnen dus nog wel kleine fout- jes bevatten. Deze zullen mogelijk aan het licht komen als de norm uitvoerig wordt ge- bruikt. Iedereen heeft er baat bij dat deze gemeld worden. Bij het tot stand komen van dit voorschrift zijn de afleidingen gelukkig uitvoerig beschreven en is achtergrondin- formatie vastgelegd in een achtergrondrap- port, dat ter zijner tijd waarschijnlijk be- schikbaar zal komen. Dit rapport geeft antwoord op veel vragen en laat zien hoe proefresultaten gebruikt zijn om grenswaar- den vast te stellen. Wat verder goed is om te realiseren is dat EC2:2023 invloed zal hebben op de NATIONALE BIJLAGE Met het beschikbaar komen van EC2:2023 begint het traject om een nationale bijlage op te stellen met daarin waarden voor de Nationally Determined Parameters (NDP's). Kalibratie- berekeningen zullen worden uitgevoerd om een vergelijking te maken met EC2:2004, en om daarmee eventueel NDP's aan te passen. Veel NDP's zijn ech- ter vervallen en dat levert soms gebruiksgemak voor de con- structeur op. Verder mag de nationale bijlage geen strijdige informatie bevatten die het gebruiksgemak verder kan vergroten. CEMENT 5 2025 ?43 uitwisseling van informatie tussen de ont- werper, betontechnoloog, en de uitvoerende partij. Zo zal het type toeslagmateriaal (grind, kalksteen, graniet) en de afmeting van het toeslagmateriaal van invloed kun- nen zijn op de resultaten van de berekening en zal dat in overleg met de technoloog of uitvoerende partij op voorhand moeten wor- den vastgelegd, om herberekeningen tijdens of na uitvoering te voorkomen. Hetzelfde geldt bijvoorbeeld ook voor de klasse (A, B of C) of zelfs de sterkte van het wapenings- staal. Zoals bij eerdere normovergangen, klinken er aanvankelijk kritische geluiden. Dit was het geval in 1974 (VB 74), 1992 (VBC) en 2012 (EC2:2004). Enige tijd na invoering nam het commentaar af en leek iedereen zich te realiseren dat de 'nieuwe' norm eigenlijk toch wel voldeed. Dat zal naar ver- wachting nu niet anders zijn. Vooruitblik Het is de bedoeling van CEN TC250 (Europese TGB Plenair) dat in november van 2027 een geheel pakket van tweede generatie Euroco- des van een goede kwaliteit beschikbaar is. In de diverse Euroco-dedelen die nu uitko- men zijn nog verschillende onvolkomenhe- den aanwezig. Denk hierbij aan niet correc- te verwijzingen. Terwijl in de diverse landen gewerkt wordt aan het opstellen van de nati- onale bijlagen (zie kader 'Nationale bijlagen') en zo nodig aan het maken van een vertaling, wordt door de diverse subcommissies van CEN TC250 gewerkt aan een wijzigingsblad voor de nieuwe norm om dit soort zaken op te lossen. Na afronding van dit proces zal CEN in 2027 een geüpdatete versie van de Eurocodes uitbrengen, waarin de diverse wijzigingsbladen zijn opgenomen. De vertaling van deze versie en de nationale bijlage zullen naar verwachting uiterlijk in september 2027 beschikbaar zijn. NEN zal dan in april 2028 het onderhoud aan de nationale bijlagen bij de huidige Eurocodes staken. Het is vervolgens aan de overheid om de nieuwe Eurocodes aan te gaan wijzen in het Besluit bouwwerken leef- omgeving (Bbl). Zolang de wetgever naar de oude Eurocodes verwijst, blijven de oude Eurocodes van kracht.? CB2 AANGEPAST AAN NIEUWE EUROCODE Constructieleer Gewapend Beton (CB2) heeft al lange tijd een belangrijke plek in het constructieve onderwijs, op HBO's, universiteiten en bij cursussen in de sector. Ook in de beroepspraktijk heeft CB2 zijn waarde ruimschoots bewezen. Er is nu een nieuwe versie uit die volledig is aangepast aan de nieuwe Eurocode 2. 44?CEMENT?5 2025