O n d e r z o e k & t e c h n o l o g i eVoor schr if tencement 2002 392Het besluit tot een aparte uitvoe-ringsnorm voor Nederland da-teert uit 1983. Enerzijds wildemen`Discussiesopdebouwplaatsvermijden', anderzijds `verzekerdzijn van een uitvoeringsmethodedie gebaseerd zou zijn op goedvakmanschap'. Er zaten onmis-kenbaar opvoedende elementenin. Uitgangspunt was en is nogsteeds: Niet de normering bepaaltde praktijk, maar de praktijk isbasis voor de normering. In 1989zag de eerste uitvoering van deVBU het licht.E u r o p e s e i n v l o e dIn 1992 werd binnen de Europesecommissie TC104 `Beton' vastge-steld dat er een Europees uitvoe-ringsdocument moest komen. DeVBU1988 werd gebruikt om deeerste Europese gedachten te vi-sualiseren. Halverwege de jarennegentig werd vastgesteld dat deVBU1988 moest worden ver-nieuwd. CUR Voorschriftencom-missie VC18, in een nieuwe sa-menstelling, nam op zich de VBUte herschrijven en tevens klank-bord te zijn voor de meningsvor-ming over het Europese docu-ment.De VBU werd herschreven, oor-spronkelijk uitgaande van hetoude document. Maar onderinvloedvandeEuropesediscussiewerd dit standpunt langzaamaanaangepast. Toch zijn uiteindelijkde Europese uitgangspunten niethelemaal verwerkt en is er eenVBU ontwikkeld die tegemoetkomt aan onze uitgesproken me-ning over bepaalde technischezaken die we beslist als normtekstverwerkt wilden zien. Een docu-ment dat enerzijds eisen stelt aande uitvoeringsmethode en ander-zijds leerboekaspecten kent. Eenaspect waarover zich andere me-ningen beginnen aan te dienen.B e h o e f t e nDe veranderende rolverdelingtussen partijen in het bouwprocesleidt tot andere contractvormenen verandering in verantwoorde-lijkheden. De vraag kan wordengesteldofdezeveranderingenookinvloed hebben op de behoefteaan regelgeving. We lopen dekans dat we regels en instructiemet elkaar gaan verwarren. Voor-al bij de ontwikkeling van de uit-voeringsnorm is dat regelmatigeen valkuil geweest.Duidelijk moge zijn dat bepaaldeuitvoeringsmethoden, zoals voor-spanning, een aantal regels ken-nen die moeten worden beschre-ven. Maar moeten deze regelsworden beschreven in een hand-leiding die onderdeel van een cer-tificaat is (en dus tot een voorge-schreven werkmethode leidt), ofworden verwerkt in algemene re-gelgeving? Het Bouwprocesbe-sluit is duidelijk en geeft de ketenvan verantwoordelijkheden aan.Op zijn minst kan de vraag wor-den gesteld of in dit voorbeeld dewerkvolgorde en de te nemenmaatregelen in het uitvoerings-voorschrift moeten worden opge-nomen of onderdeel van het voor-spancertificaat moeten zijn.Ander voorbeeld: beschrijven hoede verwerking van beton op debouwplaats moet zijn, beperkt detoepassing van nieuwe beton-soorten, maar geeft de zekerheiddat er geen discussie tussen uit-voering en directievoering ont-staat over de noodzakelijke aan-pak. Zouden we op enig momentin staat zijn om gecertificeerdverhard beton af te leveren, dan isook deze regelgeving overbodig.Opdrachtgevers onderkennen datkwaliteitsbegrippen veranderdzijn.Datze,metofzonderinvloedin het bouwproces, bovendieneen afnameplicht hebben. Dat ereen eindproduct zal worden afge-leverd dat onomkeerbaar zal wor-den overgedragen met de toleran-ties die dan zijn gerealiseerd.Aannemers proberen die zorgover te nemen door de processeninzichtelijk te maken en alle ge-wenste informatie aan te leveren.Alle partijen doen hun best om toteen gezamenlijke aanpak te ko-men waarin zorg wordt gedeelden op basis van vertrouwen wordtgewerkt.W a a r o m d a n t o c h e e nu i t v o e r i n g s v o o r s c h r i f t ?Als we ons met techniek bezighouden en ons niet focussen opeen project, laten we zien dat wevan ons vak genieten. Betonver-eniging, CUR, de studievereni-gingen, en alle andere initiatievenzijn er voorbeelden van. Dit geza-menlijk aanpakken van techni-sche vraagstukken kweekt de be-hoefte om ook projecten samen teOntwikkelingen rondom deVBU (NEN 6722)ing. J.P.C. Wagemaker, Wagemaker Adviesgroep/voorzitter VC18Binnenkort verschijnt het herziene Nederlandse uitvoeringsdocument, de VBU(Voorschriften beton. Uitvoering). Over enkele achtergronden bij deze herzie-ning, alsmede de parallelle ontwikkeling van Europese regelgeving op hetgebied van uitvoering, gaat dit artikel. Doel is om deze regelgeving te plaat-sen in de huidige veranderingen in het bouwproces en de behoeften die daar-uit ontstaan. Juist omdat de Europese normen er definitief aankomen en wijeen mening moeten vormen over de behoefte aan Europese dan wel nationa-le normalisatie van uitvoeringsaspecten, zijn op korte termijn vervolgstappengewenst.foto's: Deutsche DOKAO n d e r z o e k & t e c h n o l o g i eVoor schr if tencement 2002 3 93doen. Echter, bij projecten lijkthet begrip samenwerking tot on-duidelijkheid over verantwoorde-lijkheden te leiden. Samenwer-king in de bouw kan helaas nietgebaseerd zijn op `Samen uit,samen thuis'. Slechts incidenteelkan gezamenlijk gestart en geza-menlijk gefinisht worden. Mees-tal is er op enig moment een wed-strijd nodig om tot selectie vaneen opdrachtnemer te komen,waardoorduseenscheidinginbe-langen ontstaat.Binnen alle regels die met certifi-cering verband houden en dievaak tot de verfoeide papierlawi-nes leiden, zoeken we de regelsdie hout snijden en die niet alleenover procedures gaan. De VBU iser zo een. We hebben een docu-ment dat op essenti?le onderde-len de techniek beschrijft en daar-door houvast biedt aan debetrokkenen die zich met de uit-voering bezig houden.H e t E u r o p e s e d o c u m e n tNadat eind 1998 TC104/SC2 delaatste commentaren verwerkthad aan het Europese document"Executionofconcretestructures,part 1", werd het in 1999 ter goed-keuring aan TC104 voorgelegd.SC2 gaf hierbij de aanbeveling denormalsENVhetdaglichttelatenzien. Dat betekende een proefpe-riodevandriejaarwaarinervaringkon worden opgedaan. Het toe-passingsgebied was en is perma-nente en tijdelijke betonconstruc-ties, in prefab en in situ beton,met de nadrukkelijke kantteke-ning dat bij eenvoudige enminder belangrijke betonwerkenmocht worden afgeweken van deregels (waardoor tevens weer eenvraag werd opgeroepen). Tevenswerd in 1999 vastgesteld dat ereen tweede deel zou moeten ko-men: "Regels voor bruggen". Ditis echter in november 2001 her-roepen en zal waarschijnlijk lei-den tot enkele aanvullingen in devolgende fase van de ENV.Op dit moment loopt de proefpe-riode van deze ENV. De termijnwaarop de voornorm weer zoumoeten worden beoordeeld, is2002. Over concrete stappen in dittraject zijn nog geen berichtenontvangen en kunnen we dusniets melden.H o e v e r d e rDe veranderende rolverdeling alsgevolg van nieuwe contractvor-men vraagt om andere norme-ring. De Europese uitvoerings-norm past goed in dit beeld. Hetbeschrijft nauwelijks inhoudelij-ke aspecten en beperkt zich tot al-gemene uitvoeringsregels. Tech-nische beschrijvingen wordendeels in annexen aangegeven,deels wordt ervan uitgegaan datdeze in instructies, handboekenen handleidingen worden be-schreven. De aannemer is verant-woordelijk voor het bereiken vande omschreven kwaliteit en dientaan te tonen dat hij daaraan vol-doet, zowel in de voorbereidingals in de uitvoering.De herziene VBU echter preten-deert toch een bijdrage te leverenaan het bereiken van de gewens-te kwaliteit. De vaststelling heeftdoorallerleioorzakenlangopzichlaten wachten, maar is nu dicht-bij. Alle commentaren wordenverwerkt en een eindvergaderingis belegd. Nadat de bevindingenuit deze plenaire vergadering zijnverwerkt,wordendekritiekgeversge?nformeerd over de verwerkingvan de ingediende voorstellen,waarna het document wordt ge-drukt.Maar we zijn dan niet klaar. Wemoeten namelijk vervolgens eenmening vormen over het Europe-se document, en wel in relatie totde nieuwe VBU. Eind 2002 zal onsdan worden gevraagd of de Euro-pese uitvoeringsnorm als Europe-se norm (EN) kan worden uitge-bracht, waarbij onze VBU moetwordenaangepasttotnationaalap-plicatiedocument. Willen we eenzinvolle bijdrage kunnen leverenaan de komende discussie enwillenwevoorkomendatweregelskrijgen die ons niet passen, danmoeten we aan de slag. Pilotpro-jecten vaststellen, waarmee we deconsequenties van de VBU en hetEuropese document kunnen be-oordelen en er een mening overkrijgen.G e g a r a n d e e r d e k w a l i t e i tHet zal van groot belang zijn omeen duidelijk standpunt te krijgenover de toekomstige behoefte aanuitvoeringsnormen. De Europesemarkt betekent openheid en leidttot andere inzichten over uitvoe-ringsmethoden en de gewensteborging van kwaliteit.De behoefte aan gegarandeerdezekerheid en de zorgvuldigheiddie we in de uitvoering laten zien,maakt dat we de Europese ont-wikkelingen niet over ons heenmoeten laten komen, maar dat weinvloed moeten uitoefenen op demeningsvorming.MisschienisdeherzieneVBUeentussenstation, misschien hebbenwe met onze aanpak straks hele-maal geen uitvoeringsnorm meernodig. We zijn met deze normgewend om er een opvoedendaspect in mee te nemen. Laten wede komende jaren de behoefte aandeze normen toetsen aan de be-hoefte aan gegarandeerde kwali-teit en laten we dit samen doen.E r v a r i n g e n n o d i gOm straks een gefundeerdemening te hebben over het ge-bruik van de VBU en de Europe-se voornorm, zijn ervaringen no-dig.ErvaringeninhetgebruikvanENV 13670-1 "Execution of Con-crete Structures, Part 1" in verge-lijking met het gebruik van deVBU.Op enig moment moeten we instaat zijn om vast te stellen hoe wemet normen op gebied van uit-voering van betonwerken moetenomgaan. Kunnen we met de Eu-ropese norm verder of hebben wede VBU als applicatiedocumentnodig? Verschuift er veel naar deprojectspecificaties, of levert onzemethode van kwaliteitsborgingvoldoende zekerheid dat de uit-voering volgens `Common Rules'gaat? VC18 is benieuwd naar uwmening.
Reacties