IWATERBOUW ICONSTRUCTIEFONTWERP IBOUWPUTTEN IONDERWATER BETONVLOERVERANKERD METGROUTANKERSing.L.F.Hijna, Delta Marine Consultants BV, Goudair.E.J.I-Iuiden, Nederhorst Grondtechniek BV, GoudaDe waterkrachtcentrale in Alphen aan de Maas is gebouwd in een diepe bouwput. Alligt het misschien niet direct voor de hand, toch kwam een onderwater betonvloerverankerd met groutankers, als meest economische constructie naar voren. Na eenkorte bespreking van de beschouwde alternatieven voor deze constructie, komen degekozen bouwwijzeen de wijze van uitvoering aan de orde.38,40ken van de constructie zoals toegepastbij de centraleLinne,viel afdoor de lan-gere bouwtijden de extrakosten diever-band houden met het niet gelijktijdigkunnen uitvoeren van de civielewerkenen de turbinewerken.De meest aantrekkelijke oplossing waseen bouwkuip met een stalen damwanden een ongewapende onderwater be~tonvloer, verankerd met groutankers(fig. 3).De damplanken reiken tot 18 m ~NAP en worden niet teruggewonnen.Aan de noord- en zuidzijde dient dedamwand als verloren bekisting, aan dein- en uitstroomzijde is de damwandboven de onderwater betonvloer onderwater afgebrand. Het resterende deeldient als onderloopsheidsscherm.De dikte van de onderwater betonvloeris bepaald op 1,35 m. De trekankers voordevloerzijnineenstramienvan2,5 x 2,5m2geplaatst, hetgeen resulteerde in eenwerkbelasting van 760 kN eneen proef-belasting, 1,3 maal groter, van 1000 kN.~:r,r"""",,=-~~~~~~~ "?~~~ ~~~~*,-: N~-' "---. -7,00~""? -10,00--=..11.Q..LSituatie bouwput naast stuwHet onder verhoogde luchtdruk afzin-Een bouwkuip van damwanden en on-derwater beton, verankerd met stalentrekpalen zoals toegepast bij de centraleMaurik, bleek hier uit de raming aan-zienlijk duurder. Door de lagere son-deerwaarden werden de trekpalen veellanger en dus zwaarder in profiel.Bij de afweging over de bouwwijze vieleenopen put metbronbemalingaf, aan-gezien de invloed van de grondwater~verlaging tot een afstand van 3 kmmerkbaar zou kunnen zijn en dus voor-bij Lith en Alphen zou reiken.Het moeilijk in te schatten risico vanschade aan natuur en bebouwing, als-mede de lange tijd voor het verkrijgenvan de benodigde vergunningen, gavende doorslag.Eenpolderconstructie met damplankenofdiepwanden is niet economisch van-wege de diepeliggingvan de afsluitendegrondlaag die daarvoor nodig is.Het bouwputontwerpHet grondoppervlak van de centrale is42 x 38 m2(fig. 1).Deaanlegdiepte is 9,40m - NAP. Het maaiveld ter plaatse ligtop 6 m +NAP, het niveau van de uiter-waard.De ondergrond bestaat uit grof zandmet grindlaagjes, afgedekt met een 4,5m dikke laag rivierklei (fig. 2). Op circa30 m - NAP lopen de sondeerwaardenaanzienlijk terug. Door het werkterreinrondom de bouwkuip 2 m te verlagenovereenbreedtevan 10 m, is de putdiep-te teruggebracht tot 13,40 m, hetgeeneengunstige invloed heeftop de zwaartevan de damwanden en op de veranke-ring hiervan. Met de vrijgekomen kleizijn dijken opgeworpenom hoge rivier-waterstanden te kunnen keren.Nabij het Gelderse dorp Alphenis tussen 1989 en 1991 in op-dracht van PGEM een water-krachtcentrale in de Maas gebouwd. Decentrale is gesitueerd op de noordelijkeoever naast destuw bij Lith, die uit 1935dateert. De energie-opbrengst wordtontleend aan het niveauverschil van hetrivierwater over de stuw. Bovenstroomsis het stuwpeil 5 m + NAP, beneden-strooms-alsgetijdenrivier-varieerthet ' , , , , ' , , , , ' , , 'I'peil met de waterafvoer. Bij een vervalvancirca 4 m eneendebietvan 400 m3/S - 35,00levert de centrale, met een vermogen ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~===-~~---1van 14 MW, voldoende energie voor de 1stroomvoorziening van ongeveer 14000huishoudens. Jaarlijks wordt circa 52GWhelekrrischeenergie aanhetnetge-leverd.Voor het ontwerp van de bouwput voorde centrale zijn verschillende mogelijk-heden onderzocht en de bouwkostenervan begroot.16 Cement 1993 nr. 9N.A.?, .1.3:...0~~~2 l= 24,OOm~m.groutl., .. hoh120m~o~/ '~I~32 1= j9,50m6m groutlichaamhoh 1.20m-9,40-10.75-17,00~36 lang 26,00 m.'Om grouft ichaam1 anker per 6,25 m.l.,l.,l.~~-+-+---+----+-..,~3 Verankering bouwputSelval SU 32 PAE 3602 Bodemprofiel ter plaatse van bouwput__ conusweerstand (MN/m2)~ ~ ~ ~ wrijvingsweerstand (MN/m2).. ~; , ..;" .,'.: ', ,. :".'.':...:.:......;.......... .,/: . zand:'...~.' ::'.." ::' zand".: ':':". .:~kt'i.t.~ ...?~beo grindTi"".__1 .~ ! _'- _I- _,I ii-----03 04 05MV: 600.N P? 10..~.o 2 ol 601 02