I IREPARATIEONDERHOUD EN REPARATIEVAN BETONCONSTRUCTIES(xn en slot)KWALITEITSZORG BIJ BETONREPARATIESir.w.H.de Brabander, INTRON, instituut voor materiaal- en milieu-onderzoek nv, HoutenDeze aflevering van de artikelenserie over onderhoud en reparatie is gewijd aankwaliteitszorg. Daarbij wordt veel aandacht besteed aan de certificatie diebetonreparatiebedrijven kunnen verkrijgen op basis van de ErkenningsregelingBetonreparatiebedrijven.Hiermee wordt de artikelenserie afgesloten, wat niet betekent dat nu alles besprokenis. Van enkele aspecten moest gaandeweg de serie om organisatorische redenenworden afgezien, zoals detectietechnieken en reparatie onder water. Deze zullen dekomende jaargang als 'losse' artikelen verschijnen. Betonreparatie blijft eenbelangrijkaandachtsveld voor Cement. Over de resulaten van technischeontwikkelingen en wetenschappelijk onderzoek zal zo actueel mogelijk wordengepubliceerd.De artikelenreeks 'Onderhouden Reparatie van betoncon-structies' heeft eenindrukwek-kende hoeveelheid waardevolle infor-matie toegankelijk gemaakt voor dege-nen die bij het repareren van beton be-trokken zijn. Kennis garandeert noggeen kwaliteit. Daarvoor is meer nodig,zoals ervaring, praktische vakbe-kwaamheid en een doelmatige organi-satie. Voor het toetsen van de kwaliteitdie een betonreparatiebedrijfin staat iste leveren, is een ErkenningsregelingBetonreparatiebedrijven ontwikkeld.Deze regeling voorziet in de mogelijk-heid een offici?le erkenning verleend tekrijgen voor het deskundig uitvoerenvan betonreparatiewerkzaamheden. Devoorwaarden van deze erkenning wor-den in dit artikel aangeduid.De regeling kan ook worden gezien alsVervolg van pagina 54periode van twee weken de stormvloed-kering gesloten geweest. Een dergelijkelangdurige sluiting is afwijkend van desluitingsstrategie die in de inleiding vandit artikel is genoemd.Juist in deze pe-riode trad er een zware storm op, zodateen geconcentreerde golfaanval ont-stond gedurende een langere periodedan bij normaal beheer van de storm-vloedkering het geval zou zijn. Hier-door is schade opgetreden aan juist diedijkvakken die niet waren versterkt.Deze schade heeft dus bevestigd dat deCement 1988 nr. 12structureel middel om de beschikbarekennis van schademechanisemen, repa-ratiemiddelen -en methoden daadwer-kelijk in de bedrijven te doen toepassen.Dit raakt niet alleen de betonreparatie-bedrijven maar zeker ook opdrachtge-vers, de door hen ingeschakelde repara-tieadviseur en de leveranciers van be-tonreparatiemiddelen.Dit structurele middel kan door de op-drachtgevers/beheerders worden ge-hanteerd bij de opdrachtverlening voorhet voorbereiden en uitvoeren van on-derhoud aan bouwwerken van beton,door bedrijven in te schakelen die 'er-kend' zijn. Erkend zijn betekent dat ergerechtvaardigd vertrouwen bestaat dathet bedrijf beton repareert in overeen-stemming met de vastgelegde eisen.bestaande dijkbekledingen niet bestandzijn tegen geconcentreerde golfaanval-len op een laag niveau en dus versterktmoeten worden. Deze bevestiging heeftnog geleid tot enige uitbreiding van hettoen reeds uitgevoerde programma.Inspecties van de dijkvakken die zijnversterkt met collo?daalbeton leren datde bekleding goed functioneert. Dezetaluds zijnweervolop begroeid metzee-wieren en schelpdieren, wat belangrijkis voor het ecologisch systeem in hetOosterscheldebekken.Ervalt eengeringeerosiewaar te nemen,Dit artikel begint met een algemene be-schouwing over de gebruikszekerheidvan een bouwwerk, in combinatie metonderhoud. Vervolgens wordt uitge-breid stil gestaan bij het betonreparatie-proces, de beheersing ervan en welkepartijen bij dit proces betrokken zijn.Uitvoerig wordt de ErkenningsregelingBetonreparatiebedrijven behandeldmet aandacht voor de werkstructuur.Tenslotte wordt de uitvoeringvan de er-kenningsregeling toegelicht.In een volgend artikel zal de systematieken de opzet voor het kwaliteitssysteem,vastgelegd in een kwaliteitshandboek,en het functioneren ervan binnen hetbetonreparatiebedrijfworden belicht.De gebruikszekerheid van eenbouwwerk van betonIn deel I van deze artikelenreeks is eenin de orde van enkele millimeters mate-riaalverlies per jaar. De verwachting isdat aan de versterkte dijkvakken gedu-rende 20 jaar geen belangrijke onder-houdswerken nodig zijn.Literatuur1. BARCON beheer Oosterscheldeke-ring, overdruk artikelenserie in PT Ci-viele Techniek; Rijkswaterstaat directieZeeland, 19872. Betonnen bekledingen op dijken enlangs kanalen; VNC, 198655overzicht gegeven van de belangrijksteinterne en externe bedreigingenvoor deduurzaamheid van bouwwerken vanbeton. Duurzaamheid is het vermogenvan de constructie om gedurende deontwerp-levensduur te voldoen aan defunctionele eisen van bruikbaarheid enveiligheid [1].De interne en externe bedreigingenzijnin de meeste gevallenbekende gegevens.Door een goed ontwerp kan een groteduurzaamheid reeds in het ontwerpsta-dium worden zekergesteld, mits de uit-voering vakkundig plaatsvindt. Ditneemt niet weg dat onderhoud nodig isgedurende de ontwerp-levensduur; inhet ontwerp zal daar ook rekening meezijn gehouden.Onder onderhoud worden in algemenezin alle activiteitenverstaan die ten doelhebben de constructie in de toestand tehouden ofweer te brengen, die voor devervulling van hun functie nodig wor-den geacht (fig. 1).Onderhoud kanworden onderscheidenln:- inspecterend onderhoud (opnemenactuele toestand);- preventiefonderhoud (in de toestandte houden);- correctiefonderhoud (in de gewenstetoestand terug te brengen).Inspecterend onderhoud leidt tot eenmomentopname en heeft totdoel de ac-tuele functievervullingvan de construc-tie vast te leggen. Deze inspectie dientdan ook regelmatig plaats te vinden. In-zicht in de toestand waarin de beton-constructie verkeert als ook in de maat-regelen voor het voorkomen en herstel-lenvan schadeis belangrijkbij de beoor-deling ofde constructie aan de functio-nele eisen in de gewenste periode kanblijven voldoen.Wanneer uit de onderhoudsinspectieblijkt dat de reductie van de functiever-vulling tot onder de kritische grensvoorkomen kan worden door bescher-mende werkzaamheden,is er sprakevanpreventief onderhoud. Wanneer blijktdat de functievervulling ontoelaatbaargereduceerd is, dat wil zeggen de kriti-sche grens gepasseerd is, dienen er repa-ratiewerkzaamheden te worden voor-bereid en uitgevoerd. Deze werkzaam-heden worden ook wel aangeduid metde term correctiefonderhoud.Een indicatie van de kostenontwikke-ling van preventiefen correctiefonder-houd is in figuur 2gegeven [2]. Primairgaat het om de zekerstelling van de ge-wenste gebruikstoestand en de veilig-heid tijdens de levensduur. Deze zeker-stelling dient gebaseerd te zijn op een56IREPARATIE,gewenst verloopDl:?:J>LQJ>QJ\werkelijk verloop.vastgesteld m.b.v. iffipGctGrGnd onderhoud (x).prev~ntief onderhoud.....uC:J'+-\\-..:.......x.J...~correctief onderhoudx_..............,'-'-......------------~x-.JK--------ontwerplevensduur------~leeftijd van het bouwwerk ~11----.-------.----.---------.-----'-----.-------.----0I/c(IJ.....V)o~ernstige schade zonder beschermings aatregelgeen schade1.o 10 20( correctief onderhoud)///////30 40////beschermingsmaatregel(preventief onderhoud)50leeftijd van het bouwwerk (jaren) ~1 De zekerstelling van defunctievervulling van eenbouwwerk door onderhoudbeheersing van het proces waaronderwordt verstaan het voorkomen en her-stellen van schade respectievelijk be-schermen en repareren van het bouw-werk.Terzijde zij opgemerkt dat ook tot on-derhoudsmaatregelen kan worden be-sloten om esthetische redenen, zoals hetverwijderen van vuil ofhet aanbrengenvan een nieuwe kleur. Hoewel er heelgeldige redenen voor zulk onderhoudkunnen zijn, blijven dergelijke argu-menten hier buiten beschouwing. Webeperken ons tot de functionele eisenaan bouwwerken.Volledigheidshalve wordt vermeld dater twee categorie?n bedrijven op demarkt zijn: bedrijven die zich primair2 Kostenontwikkeling vanpreventiefen correctiefonderhoudmet beschermen en verfraaien bezig-houden en bedrijven die primair het re-pareren van het bouwwerk verzorgen.Het betonreparatieprocesDe werkzaamheden ter voorbereidingen uitvoeringvan hetbeschermenenre-pareren van de betonconstructie wor-den aangeduid met de term betonrepa-ratieproces.In afbeelding 3 is het reparatieproces invier deelprocessen offasen onderschei-den:1. Formulering van functionele elsen(behoefte)In het kader van de onderhoudsinspec-tie worden de oorspronkelijk beoogdefuncties van de constructie vergelekenCement 1988 nr. 12kwaliteit = voldoen aan behoefte I eisenI