IUTILITIITSBOUW ICONSTRUCTIEFONTWERP IPREFABRICAGE INIEUWE TRIBUNE VOOR HETWATFORD VOETBALSTADIONing.H.Tielbeke en ir.O.A.J.Verschuren. Witteveen en Bos, DeventerTijdens de Stupr?-excursie in het najaar van 1986 is eenbezoek gebracht aan de nieuwe stadiontribune van devoetbalclub Watford. Een uitgekiend constructiefontwerp van Bobrowski & Partners in voorgespannengeprefabriceerd beton, maakte het mogelijk de nieuwetribune te bouwen in de zomerpauze tussen tweevoetbalseizoenen. De bouw geschiedt in 2 fasen; met deinmiddels voltooide eerste fase was een bedraggemoeid van [, 2,25 miljoen. .Tijdens de excusie was Alec Bobrowskiaanwezig om het constructiefontwerpnader toe te lichtenstructie, op een hoogtevan 14,5 mbovenhet speelveld beslaat een oppervlaktevan 112,5' 31 menwordrgevormddoor13 spanten hart op hart 9,20 m (fig. 1).Voor de constructie zijn nog geen 10verschillende prefab elementen ge~bruikt, waarvan er 4, namelijk TI-lig-gers, U-liggers, kanaalplaatvloeren enelementen voor de zitplaatsen, stan-daardelementen Zijh.Dwarsdoorsnede over de nieuwehoofdtribunerIkosten wordt de tribune in 2 fasen ge~bouwd.In fase 1 zijn gebouwd:~ de dakconstructie;~ 2150 zitplaatsen;- 36 te huren exclusieve tribuneruim-ten;~ bestuursruimten;- bar en eetgelegenheid.De tWeede fase zal bestaan uit het uit~breiden van het aantal zitplaatsen tot6000.ConstructieDe bouwtijd van 100 dagen heeft menbereikt door uit te gaan van een voorge-spannen prefab betonconstructie meteen groot repetitie~effect.De dakcon-1De tribune is gefundeerd op in totaal 26in de grondgevormdepalen metdiame-ters van 0,75 en 0,90 m en met lengtenvan 18 tot 24 m. In langsrichting zijn depalen door middel van een doorgaandeligger met elkaar verbonden.r------~----~---__,Op deze palen zijn kolommen aange-bracht die met een ligger horizontaalzijn gekoppeld. Deze tWee kolommenNaast de criteriavan kosten, duurzaam~heid, minimum aan onderhoud enbrandveiligheid was de factor tijd eenbelangrijk gegeven, dat zijn weerslaghad op het ontWerp en de uitvoering.Slechts 16 weken uitvoeringstijd (derustperiode tussen tWee voetbalseizoe-nen) waren beschikbaar om de oude tri~bune te slopen en een nieuwe te bou-wen.Volgens het ontWerp biedt de tribuneplaats aan 6000 personen. Vanwege deD. e voetbalclub Watford heeft de? laatste jaren opmerkelijke re-sultaten behaald en is gepro~moveerd van een vierde divisieclub toteen in de eerste divisie spelende club.Zo'n tienjaar geleden is deze ontwikke-ling begonnen nadat de zanger EltonJohn voorzitter van de club was gewor-den. Hij rkhtte zijn aandacht in eersteinstantie op verbetering van het mana-gement, begeleiding van de spelers eneen betere administratie, met als resul-taat het promoverenvan de club naar deeerste divisie in het seizoen '82/'83. IntWeede instantie werd de aandacht ophet publiek gericht en men realiseerdezich dat de oude gedeeltelijkhouten tri~bune, niet meervoldeed aan deeisenvaneen eerste divisieclub.De brand die het stadion van Bradfordin de as legde was een extra stimulansvoor het bestuur om haast te maken metplannen voor een nieuwe tribune. Extraaandacht zou moeten worden besteedaan de brandveiligheid.De aannemer Dow~Mac Concrete Ltd.verkreeg de turn-key opdracht voor debouw van de tribune.44 Cement 1987 nr. 6~IIIIII-n,I -- -( [?- ----------------- - 110400 ---~-1::',:'.::;';.;::-:--:""~~';;~F~'?":,~~",~,u "It. concrete slab2 Vooraanzicht tribune metmontagevolgorde van de prefabelementen en het bovenaanzicht van deoverkapping3 Zijaanzicht van de nieuwe tribuneCement 1987 nr. 6,. ~ IIflllIthe tank roommet ligger vormen de basis voor het fra~me dat de stabiliteit in dwarsrichtingverzorgt, ligger A in figuur 1.De kolomkoppen zijn voorzien van sta~len platen met deuvels waarop de liggerBaangrijptdieverderderestvande con~structie draagt (fig. 1).Door middel van lassen is de verbindingtot stand gekomen. Op dezeligger grij~pen aan: de elementen waarop de zit-plaatsen bevestigd worden, de IT-lig~gers als vloerelement voor de te hurenruimten en verder twee kolommen diede uitkragende voorgespannen daklig-ger dragen.Om de krachten op de onderliggendeconstructie te beperken is het uitkra-gende deel van de dakligger met eenlengte van 22 rn uitgevoerd in lichtbe-ton. Als toeslagmateriaal is vliegas ge-bruikt en de behaalde betonkwaliteit isB 60.De verbinding van de ligger metde ko-lom ter plaaste van de zitplaatsen is uit-gevoerd als een lasverbinding. Viervoorspanstrengen in de andere kolomzorgen voor het evenwicht van de dak~ligger.In langsrichting wordt de stabiliteitver~kregen door alle 13 spanten met voor-spanning aan elkaar te verbinden, waar-dor een stijf portaal ontstaat. Hiervoorzijn op twee niveaus U-liggers, voorzienVan voorspankanalen, aangebracht. Op45IUTILITEITSBOUW46ICONSTRUCTIEFONTWERP IPREFABRJCAGE4 5 Enkele opnamen van de- nieuwe hoofdtribune,gebouwd in 100 dagen; in deze eerstefase omvat de tribune 2150 zitplaatsen.Onder de enorme overkapping zullenvoor de huidige plaatsen uiteindelijk6000 toeschouwers een zitplaats kunnenvindenfoto's: JF.G.Janssendakn?veau zijn op dr?e plaatsen aan debe?de u?te?nden van de l?gger en terplaatse van de voorste kolom, l?ggersaangebracht d?e eveneens ?n langsr?ch-ting zijn voorgespannen.Om tijdens de u?tvoer?ngsfase de stab?l?~te?tin langsr?chting te garanderen, heeftmen schoren gebru?kt en zijn de l?ggersdoor m?ddel van lassen met andere con-struct?edelen verbonden (fig. 2).Op het met u?tkragende deel van dedakl?gger zijn kanaalplaatelementen alsdakplaten toegepast.Het u?tkragende deel ?s ged?cht mettransparante gebogen kunststofdakpla~ten. Regenwater wordt door deze gebo-gen vorm naar de dakl?gger gevoerd. Dedoorsnede van de dakl?ggers heeft devorm van een anker waardoor gotenontstaan d?e het water verder afvoeren.Deze goten zijn ?n de betonfabr?ek alvoorz?en van een waterd?chte bekle-d?ng.BetrokkenenOpdrachtgever: Football Club WatfordAannemer: Dow-Mac Concrete Ltd.Arch?tect: Howard Lob Partnersh?pConstructeur:Jan Bobrowsk? and Part-nersCement 1987 nr. 6