Montagewoningbouw in Nederland'Ik doe een dringend beroep op de vollemedewerkingvan allen, die kunnen bijdragen tot leniging van dewoningnood.Het is nodig in de bouwnijverheid bij voortduringnaar nieuwe wegen om te zien om de produktieop te voeren'.H.M. Koningin JULIANAin de troonredeop 20 september1956Verschenen is de brochure 'Nieuwe wegen in de woningbouw', uit-gegeven door de 'Vereniging van Systeembouwers'. Hierin wordt eenbeeld gegeven van de drijfveren, die tot de oprichting van een ver-eniging hebben geleid, en van de achtergrond, waartegen dezekunnen worden beschouwd.Door prof. dr. ir. H. G. van Beusekom werd eind 1954 'm de dag-bladen een reeks artikelen gepubliceerd, waarin hij inzichten totuitdrukking brengt, die in sterke mate parallel lopen met de op-vattingen, die ook in de vereniging leven. Deze beschouwingen zijnthans door genoemde brochure in meer blijvende vorm verschenen,waartoe genoemde artikelen door de auteur zijn omgewerkt.Als aanvulling geeft prof. dr. ir. ]. P. Mazure, adviseur van devereniging, een uiteenzetting van de ontwikkeling, die aan de op-richting van de Vereniging van Systeembouwers is voorafgegaan envan de doelstellingen van de vereniging. Deze keurige en interessantebrochure is op aanvraag bij het secretariaat van de vereniging ver-krijgbaar: Celebesstraat 44, den Haag, tel 55 77 21.Het volgende is aan genoemde brochure ontleend.Door meer ge?ndustrialiseerde bouwmethoden is het mogelijktot betere resultaten te komen, dan bij de ambachtelijke metho-den van de traditionele woningbouw te bereiken is.Na de Ie maar vooral na de 2e wereldoorlog zijn in vele europeselanden niet-traditionele bouwmethoden op vrij grote schaaltoegepast. Ook in ons land is dit het geval, mede door de bereid-heid van de overheid om op bepaalde wijze in de ontwikkelings-kosten van een bouwsysteem bij te dragen, alhoewel hiermeeg??n omstandigheden werden geschapen, waardoor de ge?ndu-strialiseerde methoden van hoogbouw een gunstige voedings-bodem hebben gekregen.Hiertoe zijn grotere investeringen en een strakke organisatienodig, waarbij een continue produktie op voldoend grote schaalmoet worden bereikt.In de jaren 1945-1951 is er nog geen sprake van een beter inzicht.In de periode 1951-1954, toen men begreep dat de traditionelebouw alleen geen uitkomst zou kunnen brengen om de woning-nood te beteugelen, zijn zelfs zodanige maatregelen getroffen,dat de ge?ndustrialiseerde bouwmethode goedkoper moest zijndan de traditionele bouw om voor opdrachten in aanmerking tekunnen komen. Hierdoor is bereikt, dat alle systemen, die tech-nisch of ekonomisch minder gunstige eigenschappen bezitten,zichzelf hebben uitgeschakeld.In 1954 is een nieuwe situatie ontstaan, doordat de bouwonder-nemingen, die in dat jaar nog systeemwoningen hebben ge-bouwd, de overtuiging zijn toegedaan, dat de systeembouw nietdoor de nood is geboren, doch een oplossing is om een technischen sociaal doordachte woningbouw te bereiken, waartoe debovengenoemde vereniging een Fonds Woningbouw heeft in-gesteld, dat uitsluitend bestemd is voor de financiering vantechnisch-wetenschappelijke onderzoekingen ten behoeve vande verbetering van de woningtechniek, in het bizonder van desysteembouw.De directeur-generaal, ir H. M. Buskens, heeft in augustus1955 gezegd, dat bij het uitvoeren van het huidige woningbouw-programma met het inhalen van het woningtekort nog 15 jaargemoeid zullen zijn.De aanbouw van nieuwe woningen dient dan ook op een zo hoogmogelijk peil gebracht en gehandhaafd te worden, zonder datspanningen op de arbeidsmarkt zullen ontstaan.Voor het bouwen van 70 000 woningen per jaar beschikt Neder-land niet over voldoende geschoolde bouwvakarbeiders omzonder stagnatie en in een behoorlijk tempo te werken. Ookhet moeilijk verkrijgen van verschillende bouwmaterialen is eensymptoom van deze tijd.Door afremming in andere sectoren (handel en verkeer, zieken-huizen en scholen, openbare gebouwen, enz.) is in 1954 eenrecordproduktie van woningen bereikt.In de loop van dit jaar is door de minister voor de drie grotegemeenten de mogelijkheid geopend om een verhoging van hetwoningbouwcontingent te verkrijgen, mits de bouw zou wordenuitgevoerd in ??n van de bouwsystemen, die een belangrijkearbeidsbesparing meebrengen. Eind 1954 is door de CentraleDirektie overwogen, de regeling voor een aantal jaren te latengelden om een continue bouwactiviteit, die voor de systeembouwnoodzakelijk is, mogelijk te maken.Het besluit van de minister om voor iedere drie woningen, diein systeembouw worden uitgevoerd, ??n woning extra toe testaan, heeft enigszins stimulerend gewerkt. Toch is systeembouwgeen beter soort noodwoningen ; het moet worden gezien als demogelijkheid om volgens de werkwijzen van de moderne in-dustri?le produktie goed en goedkoop te bouwen.Een goed georganiseerde systeembouw kan ieder jaar 10 000woningen leveren. Voor het welslagen hiervan zijn nodig:research op grote schaal en een sterk doorgevoerde standaar-disatie van woningonderdelen uit materialen, die zich voorindustri?le produktie in grote aantallen lenen. Een continubedrijf, dat zich kan specialiseren op bepaalde bouwelementen endaarbij verzekerd is van een voldoende en regelmatige afzet, kanzich op een bepaald produktieniveau instellen en een goedprodukt tegen gunstige prijs vervaardigen.Zonder een regelmatige, behoorlijk grote toepassing vansysteembouw van jaar tot jaar is een ekonomische massa-produktie niet te verwezenlijken.Het kenmerk van de systeemwoning is niet een gestandaar-diseerde plattegrond doch de gestandaardiseerde constructie.Met inachtneming van de gekozen moduul laat het alle platte-gronden toe.Aan de systeembouw zullen echter zo mogelijk nog hogerearchitektonische eisen moeten worden gesteld dan aan detraditionele bouw. Een systeemwoning met zijn uniformiteit vanconstructie en strakheid van lijn eist inderdaad ook meer. Dit isdoor verkaveling en groepering, door afwisseling van blokkenen beplanting te bereiken.In het volgende nummer van 'Cement' zal begonnen worden methet bespreken van de bouwsystemen. De lezer wordt in ditverband ook verwezen naar het bouwen met atlasstenen, waar-over reeds een artikel in dit blad is verschenen. G.J.H.Cement 8 f1956) Nr. 23-24 557