ir.J.C.Carpdirecteur SAR, Eindhoven Modulaire co?rdinatie,eenhelegeschieden.is1. Systemen voorc::ommunicatieMaatsystematiek is zo oud als het bouwen.AI in de prehistorie werden, soms heel com-plexe, maatsystemen toegepast. Dit is ge-bleken uit opmetingen van Stonehenge, degrote zonnetempel in Zuid Engeland (fig. 1).Het maatsysteem van Stonehenge is geba-seerd op de astrologische kalender, be-paald door de zonnewenden en equinoxenen de cyclus van de maan. De astrologischekalender was van direct levensbelang voorde voorhistorische mens, afhankelijk als zijwaren van de natuur en dan ook nauw ver-weven met hun godsdienst. Dat was ook dereden dat maatsystemen vaak werden afge-leid van in de natuur voorkomende verhou-dingen, zoals de gulden snede (fig. 2). Ookde levende natuur speelde een belangrijkerol in de vroege godsdiensten. Door derge-lijke maatsystemen kregen gebouwen eenorde mee, die communiceerde met hetbovenmenselijke, het goddelijke.De mens maakt echter deel uit van de natuuren de gulden snede verhoudingen zijn ookwaarneembaar in het menselijk lichaam. Ofde bestempeling van de mens als kroon derschepping er nu mee te maken heeft of niet,feit is dat de menselijke maat (fig. 3) in toe-nemende mate een rol ging spelen in debouwkundige maatsystemen. Naast demeetkundige systemen, gebaseerd op ver-houdingen, hadden de rekenkundige syste-men, gebaseerd op modulen zich een plaatsverworven. De antropometrische maten,zoals de duim, de voet en de el vormdenhiervan de basis.Maatsystemen dienen voor communicatie.Aanvankelijk was dat de communicatie tus-sen de mens en het goddelijke. Samenhan-gend met de toegenomen sociale organisa-tie, ging de communicatie tussen mensenonderling een steeds grotere rol spelen. Mo-dulen leverden de vaste punten in deze com-municatie. Men kon elkaar verstaan. Eenopdrachtgever kon iets laten tekenen, datvervolgens kon worden gemaakt.Ook de antropometrische maatsystemenmaakten een ontwikkeling door. Bepalendhierin was de politieke organisatie. Nationa-le staten werden gevormd en daarmee ont-1Plattegrond Stonehenge zonnetempelCement XXXIV (1982) nr. 5 280PROPORTIO0=1+f2c .!I :I . , I? ?. ? L. ' ~,?3 12 eV1/ MV GRADUS = XXXV GRADUS - - - - -NUMERI- 2 - @- @ -2 -@-@- 24 -1-@-