C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gMater iaalte chnologiecement 2008 7 39De vloer bij Tammer was zwaargehavend. Op diverse plekken wasde constructieve wapening zicht-baar en deels losgetrokken. Oor-zaak was onder meer de hogepuntbelasting veroorzaakt doorpoliepknijpers en schuivende loa-ders. Na uitvoerig overleg is beslo-ten een overlaging van hogesterk-temortel van Densit toe te passen.Een vergelijkbaar product werdeen aantal jaren geleden op eenander gedeelte van de vloer ooktoegepast. Het prijskaartje van ditproduct was nu echter te hoog.Densit is een Deense leveranciervan speciale betonmortels. Dezeproducten worden gekenmerktdoor een ultrafijne vulstof, dichteopeenpakking van deeltjes enextreem lage water-cementfactor.Ze worden vooral toegepast inindustrievloeren.Normaal worden speciale toeslag-stoffen, zoals bauxiet, uit Dene-marken aangeleverd. Nietvreemd dus dat kostprijs van hetproduct erg hoog ligt. Te hoogvolgens recyclingbedrijf Tammer.Er was vloerenbedrijf EuroFloorDuizel bv, de Nederlandse leve-rancier van Densit-producten,veel aan gelegen toch met eengoede oplossing te komen. Deheer Waijers, eigenaar van hetbedrijf en naar eigen zeggen aljaren bezeten van het materiaalbeton, legde de vraag neer inDenemarken of ook een goedko-pere oplossing mogelijk was.Toepassing van de Deense binderin combinatie met lokale grond-stoffen bleek de m2-prijs met cir-ca 20,- te reduceren.E i g e n s c h a p p e nBij het betreffende vloeibetonwordt als binder een cementge-bonden product toegepast opbasis van Deens portlandcement.Microsilica en plastificeerderszorgen voor de goede verwerk-baarheid. Autogene krimp blijftbeperkt dankzij krimpreduceren-de vulstoffen. Volgens EuroFlooris het voordeel van dit vloeibetondat beton in dunnere lagen kanworden aangebracht. Bij een tra-ditionele C90/105 zijn lagen dun-ner dan 60 mm niet mogelijk,omdat dan delaminatie (met alsgevolg `schotelen') en scheurvor-ming op kan treden. Dankzijextra toeslagstoffen in de binderis dat bij dit vloeibeton beperkt.Goede voorbereiding en nabehan-deling blijven wel essentieel.P r o j e c tIn totaal ging het bij dit projectom een overlaging van 360 m2met een laagdikte van 25-30 mm.De bestaande vloer werd tenbehoeve van een goede aanhech-ting vooraf gefreesd. Zo ontstondeen kapot geslagen structuurwaarin het blanke grind weerzichtbaar was. De vloer werdonder water gezet en afgedekt meteen PE-folie zodat de ondergrondzich kon verzadigen met water. Bijeen te droge ondergrond zou erimmers teveel water aan de mor-tel worden onttrokken. Op de dagvan de verwerking werd de afdek-folie weggehaald en eventueleplasvorming met een veegwagenverwijderd.De mortel werd met een beton-pomp verwerkt. Vooraf bestondnog enige twijfel of het relatieftaaie mengsel wel goed verpomp-baar zou zijn. Hoewel de consi-stentie nog niet perfect was, bleekverpompen geen al te grote pro-blemen op te leveren. Het ver-pompte materiaal werd handmatigverspreid. Een automatische ver-dichtingsbalk zorgde voor het tril-len en verdichten. Eventuele luchtOverlaging verlengt levensduur betonvloer recyclingbedrijfLokaal toeslagmateriaal druktprijs hogesterktemortelEen gedeelte van de vloer van recyclingbedrijf Tammer in Soest was zodanigbeschadigd dat ingrijpen noodzakelijk was. Een overlaging met hogesterkte-mortel van Densit leek een goede oplossing. De prijs van het materiaal wasechter een struikelblok. Door de mortel te mengen bij een betonmortelcen-trale in Nederland en lokale toeslagstoffen te gebruiken, kon de prijs aanzien-lijk worden verlaagd. Uiteindelijk bleek toepassing daardoor toch haalbaar3 |Binder wordt vanuitbulkzakken geladenC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gMater iaaltechnolo gie40 cement 2008 7uit het mengsel verdween zoveelmogelijk dankzij nabewerking meteen prikrol. Na de stort werd devloer bewerkt met een curing com-pound en afgedekt met een folie.M e n g s e l e n v e r v a a r d i g i n gVoor het project Tammer werd hetmengsel vervaardigd bij Beton-mortelcentrale Van der Kamp inAmersfoort. Bij de toepassing inSoest werd totaal 535 kg/m3bind-middel gebruikt, alsmede toeslag-materiaal 0-8 mm. Voor verdereverhoging van de sterkte en deslijtvastheid werd 100 kg/m3glad-de staalvezels toegevoegd van0,4/12,5 mm (diameter/lengte).Het was niet mogelijk de mengerop de centrale te gebruiken. Hier-voor zou voor deze ene stort na-melijk een silo moeten wordenvrijgemaakt. In plaats daarvanwerden de bestanddelen gemengdin de truckmixer. De toeslagstof-fen werden vanuit de centrale intwee fases in een mixer geladen.Tussen deze twee charges werdenstaalvezels ? via een aparte trans-portband ? en de binder toege-voegd. De binder werd recht-streeks vanuit de bulkzakken inde mixers geladen. Het totalemengsel moest minimaal tien mi-nuten worden gemengd. De con-sistentie gaf een heel ander beelddan was verwacht: waar bij proe-ven nog een zetmaat tot 230 mmwerd gemeten, was nu alleen eenvloeimaat vast te stellen.P r o e v e nVoorafgaand aan de stort zijnproeven uitgevoerd. In eersteinstantie werd het mengsel dat inhet laboratorium bij Van derKamp was gemaakt ? engemengd met een tegenstroom-menger ? ook daar beproefd.Omdat hun meetapparatuur voordergelijke hoge sterktes niet toe-reikend was, werd TNO Bouwingeschakeld. Zij kwamen uit opeen 7-daagse kubusdruksterktevan circa 100 N/mm2, een14-daagse van 128 N/mm2en een28-daagse van circa 135 N/mm2,met uitschieters tot 160 N/mm2.De buigtreksterkte, bepaald doorhet beproeven van prisma's(40x40x160 mm), bedroeg na 7dagen ongeveer 13,5 N/mm2. Na14 dagen was dat ongeveer met1,0 N/mm2gestegen, na 28 dagenbedroeg het ruim 16,5 N/mm2.Volgens TNO konden hier overi-gens geen zwaarwegende conclu-sies uit worden getrokken omdat2 |Staalvezels worden viaeen parate transport-band toegevoegd4 |Bij de stort is geen zet-maat maar alleen eenvloeimaat vast te stellenC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gMater iaalte chnologiecement 2008 7 41zij niet zelf bij de vervaardigingvan het mengsel betrokken waren.Ten behoeve van nog betrouw-baarder beeld werd ook TU Delftingeschakeld. Zij konden hetmengsel op hun eigen lab produ-ceren en beproeven. De binderwerd door EuroFloor Duizel aan-geleverd. In proeven werd na 7dagen een kubusdruksterkte vanruim 100 N/mm2vastgesteld enna 14 dagen ruim 110 N/mm2.Ook is gekeken naar de invloedvan de hoeveelheid water. Toepas-sing van 120 liter en 140 liter gafgeen wezenlijk verschil in dedruksterkte.Van het mengsel dat bij Tammerwerd toegepast werden kubussenook beproefd door de TU Delft.Na 6 dagen was de kubusdruk-sterkte ruim 90 N/mm2, na 14dagen circa 105 N/mm2.Het is moeilijk om na te gaan ofhet mengen in de truckmixer vol-doende energie heeft toegevoegdom een evenwichtig mengsel teverkrijgen. De proefkubussenzijn namelijk genomen van hetmengsel dat bovenin de truck-mixer zat. Of dat een goed enbetrouwbaar beeld geeft van derest van het materiaal is devraag. De resultaten worden naarverwachting beter als alles in demenger van de centrale zelfwordt gemengd. Daarvoor zoueen silo moeten worden vrijge-maakt. Volgens EuroFloor moetdit in de toekomst ook mogelijkworden. De nodige kosten moe-ten in de m3-prijs worden verdis-conteerd. Het is dus uiteindelijkeen kostenafweging.T w e e d e g e n e r a t i eDensit is ook bezig met het ont-wikkelen van nieuwe producten.Zo wordt momenteel gewerktaan het zogenoemde 2G-mengseltweede generatie). Dit mengselbevat naast de eerder genoemdebinder en staalvezels, ook specia-le `Densidur' toeslagstoffen,stabilisatoren en polypropyleen-vezels. Dit product zou een gro-tere vervorming van de onder-grond kunnen opvangen. Datterwijl de sterkte ook ruim-schoots boven de 100 N/mm2ligt. Het product zou ook in nogdunnere lagen kunnen wordenaangebracht.Het is vooral bedoeld voor overla-gingen van stalen bruggen.Behalve het vormen van een slijt-laag moet zo'n overlaging vooralde staalspanningen in de stalentrogliggers reduceren. Dit isvooral van belang bij brugdekkenwaarbij kans op vermoeiingscha-de hoog is. De verwachting is datdit in de komende jaren bij veelstalen bruggen aan de orde is.Ook Rijkswaterstaat is daaromge?nteresseerd in deze toepas-sing. RWS is vooral op zoek naaroplossingen waarbij het nietzozeer gaat om de druksterktemaar meer om de buigtreksterkteen de taaiheid. Het materiaal zouals het ware enigszins mee moe-ten kunnen bewegen met deondergrond. Ook moeten deoverlagingen voldoende dun zijnom de extra belasting door hetgewicht ervan te beperken. nJacques LinssenProjectgegevensopdrachtgever:Gebr. Tammer bv, Soesterbergproductie en transportbetonmortel:Van de Kamp bv, Amersfoortleverancier betonmortel:EuroFloor Duizel bv / Densitverwerking betonmortel:B. Schipper, Apeldoorn5 |Mengsel wordt via eenbetonpomp op de vloeraangebracht en handma-tig verspreid6 |Beton wordt met eenautomatische verdich-tingsbalk verdicht