ir. H.F.A van Kampen en ing. P.J.M. de Vreede,Projectbureau RandstadRail RotterdamEind 2008 zal binnen de Randstad een nieuwe verbindingzijn voltooid: RandstadRail. Dit project is bestuurlijk eengezamenlijk initiatief van de Stadsregio Rotterdam en hetStadsgewest Haaglanden. Het behelst met name de reali-satie van snelle lightrail-verbindingen tussen Rotterdamen Den Haag en tussen Den Haag en Zoetermeer.Bovendien komt er een hoogwaardige busverbinding tus-sen Berkel en Rodenrijs en Zoetermeer, de zogenoemdeZoRo-bus, als voorloper op een toekomstig te realiserenrailverbinding (fig. 1). Dit themanummer gaat nader inop de projecten van RandstadRail Rotterdam.Het begrip `lightrail' duikt in vervoersjargon steedsvaker op, telkens belicht vanuit een specifiek infra-project. Hoewel lightrail-projecten veel overeen-komsten hebben, ontbreekt een eenduidige defini-tie en wordt vaak afhankelijk van de betrokken ver-voersmodaliteit betekenis gegeven aan het begrip.Wel is duidelijk dat het een andersoortig railvervoerbetreft dan de `heavyrail' volgens NS-exploitatie.Tussen Rotterdam en Den Haag wordt met denieuwste generatie metrovoertuigen gereden entussen Den Haag en Zoetermeer met de modernstesneltrams (fig.2).Het lightrail-concept van RandstadRail heeft alsdoel de mobiliteit in de zuidelijke regio van deRandstad te bevorderen. Hiertoe wordt een hoog-waardig openbaar vervoersnetwerk over rails gere-aliseerd tussen Rotterdam, Den Haag en Zoeter-meer. Belangrijk uitgangspunt daarbij is om de rei-ziger een hoge mate van kwaliteit en comfort te bie-den, mede in de vorm van een hoge treinfrequen-tie.B e t r o k k e n p a r t i j e nVoor de concrete uitvoering van het project is - na eenproces van enkele jaren - op 6 december 2001 eenbestuurlijke overeenkomst getekend tussen deStadsregio Rotterdam, het Stadsgewest Haaglandenen het ministerie van Verkeer & Waterstaat. Dit isgebeurd op basis van een voorlopig ontwerp dat doorRotterdam en Den Haag is uitgewerkt. De financi?lebijdrage van het Rijk is daarbij door middel van eenbeschikking vastgesteld op een vast bedrag; de beideregio's dragen dus het risico van overschrijding vande geraamde investeringskosten.De beschikking van het ministerie zette het licht voorde verdere ontwikkeling en realisatie van Rand-stadRail volledig op groen, zodat na het voorlopigontwerp successievelijk ook het definitief ontwerp enhet bestek konden worden uitgewerkt als voorberei-ding op de aanbestedingen. Voor het Rotterdamsedeel heeft het Ingenieursbureau van Gemeentewer-ken Rotterdam (IGWR) in opdracht van de RETnamens B&W Rotterdam de gehele voorbereidingvan het project in Rotterdam verzorgd, van haalbaar-heidsonderzoek tot en met gunning. Tevens voertIGWR directie over de uit te voeren deelprojecten.Daartoe is binnen het ingenieursbureau de apartecement 2005 16LIGHTRAILPROJECTIN BREDERPERSPECTIEF1 |Lightrail-verbinding tus-sen Rotterdam en DenHaag, tussen Den Haagen Zoetermeer en eenhoogwaardige busver-binding tussen Rotter-dam en ZoetermeerA r c h i t e c t u u r & o n t w e r pI n f r a s t r u c t u u rorganisatie Projectbureau RandstadRail Rotterdam(PRR) in het leven geroepen.Een belangrijk uitgangspunt bij de uitwerking vanhet project is zoveel mogelijk gebruik te maken vanbestaande infrastructuur. Zo wordt voor het over-grote deel van de verbinding tussen de gemeente-grenzen van Rotterdam en Den Haag gebruikgemaakt van de bestaande Hofpleinlijn, die voor ditdoel wordt losgekoppeld van de NS. Tot eind mei2006 zal NS deze lijn exploiteren. Daarna neemt deNV RandstadRail de exploitatie over, waarbij alleenlightrail-voertuigen tussen Rotterdam en Den Haagrijden.Volgens de vigerende planning zal het gehele net-werk in het vierde kwartaal van 2008 gereed zijnvoor gebruik. De exploitatie komt via een concessievoor tien jaar in handen van de NV RandstadRail,een consortium van de vervoersmaatschappijenRET en HTM. Sinds juli 2002 is de RET gedele-geerd ambtelijk opdrachtgever voor Rotterdam.Lokale aansluitingIn overleg tussen de betrokken regio's is eenProgramma van Eisen (PVE) opgesteld voor exploi-tatie, materieel en infrastructuur. Binnen het kadervan het PVE is vervolgens door Den Haag en Rot-terdam, weliswaar in overleg maar met een hogemate van autonomie, de benodigde infrastructuurvoor het vervoersconcept RandstadRail uitgewerkt.Natuurlijk is met name op de Hofpleinlijn ook eenaantal gemeenschappelijke voorzieningen nodigdat op systeemniveau is ontwikkeld, zoals reizigers-informatie, beveiliging, verkeersleiding, energie-voorziening, storingsdienst, spoorwerken en ge-luidwering.In Rotterdam moet een tunnel de fysieke aanslui-ting verzorgen tussen de huidige Hofpleinlijn enhet nieuwe metrostation CS (fig. 3). De reiziger kanmet RandstadRail zijn reis over het bestaandemetronet voortzetten via de Erasmuslijn naar hetmetrostation Slinge ten zuiden van Ahoy. In DenHaag rijdt Randstadrail via bestaand spoor naarDen Haag CS.Gezien het gebruik van meerdere vervoerssyste-men is dit lightrail-systeem een gemiddelde tussende verschillende vervoersvormen: de voertuigenmoeten geschikt zijn om te rijden op het spoor vanmetro, tram en trein. In vergelijking met heavyrail-treinmaterieel zijn de voertuigen opgebouwd uitlichte materialen die daardoor relatief snel kunnenoptrekken en afremmen. De maximale snelheid ligtnabij de 90 ? 100 km/uur.S p r o n g v o o r w a a r t sDe komst van RandstadRail zal voor de regionalereiziger een belangrijke sprong voorwaarts aan ver-voerskwaliteit betekenen:? comfort: meer zitplaatsen, gelijkvloerse instap enbredere deuren;? veiligheid: overzichtelijke voertuigen en transpa-rante, goed verlichte haltes, tunnel en onder-grondse stations, uitgevoerd en ingericht con-form modern brandveiligheidsconcept;? snelheid: zonder overstappen doorrijden op hetlokale metro- en tramnet;? klantvriendelijkheid: actuele, dynamische reisin-formatie;? hoge frequenties tot zes per uur: grote mate vanbeschikbaarheid met relatief korte wachttijdenbinnen en buiten de stad, onder meer voor deontsluiting van VINEX-locaties langs de Hof-pleinlijn, zoals Berkel-Westpolder.Momenteel maken dagelijks zo'n 7000 reizigersgebruik van de Hofpleinlijn. Met de komst vanRandstadRail wordt, mede op basis van de gebodenvervoerskwaliteit, de fysieke doorkoppelingen enhet groeiend aantal VINEX-locaties, een reizigers-aanbod voorspeld dat tot 2015 groeit naar circa35000 reizigers per dag, een vervijfvoudiging vande huidige exploitatie. Meer informatie: www.randstadrail.nlA r c h i t e c t u u r & o n t w e r pI n f r a s t r u c t u u rcement 2005 1 72 |De nieuwste generatielightrail-treinmaterieel3 |Het Statenwegtrac? inRotterdam geeft aanslui-ting tussen deHofpleinlijn en het nieu-we metrostation CS(foto: Aeroview)