? wegenbouw ? algemeen ontwerp?A.\N.Burgwal, Ingenieursbureau Dienst Stadsbeheer gemeente Utrechting.N.J. van Dijk, Architecten- en Ingenieursbureau BV Articon (voorheen werkzaam bijIngenieursbureau Grabowsky&Poort BV)Ter verbetering van de ontsluiting van het industriegebied Lage Weide is onlangs een ge-deeltelijke aansluiting op rijksweg 2 voor vrachtverkeer officieel geopend. Het betrefteen afrit uitzuidelijke richting en een toerit in noordelijke richting. Deze aansluitingisuit-gevoerd als een gewapende betonplaat op palen en sluit aan op de wegenstructuur in La-ge Weide door een rotonde die eveneens in beton is uitgevoerd.De opdrachtgever, de gemeente Utrecht, heeft hiermee gekozen voor een duurzame op-lossing die het rendement van de investering zonder meer waard is, ook al gaat het omeen 'tijdelijke' aansluiting. Dit tijdelijke houdt verband met de komende capaciteitsuit-breiding van de A2 in het kader van de Corridorstudie Amsterdam-Utrecht (CAU). Denieuw gemaakte aansluiting zal naar verwachting circa zeven ? acht jaar worden ge-bruikt.LAGEWEIDE ONTSLOTENINBETONHet Industriegebied Lage Weide had in de af-gelopen jaren in toenemende mate te kam-pen met een teruglopende bereikbaarheid.In de spits waren lange files eerder regel danuitzondering. Vooral in de ochtendspits wasvaak een terugslag op de A2 merkbaar rich-ting Oudenrijn, waardoor op deze toch aldrukke route gevaarlijke situaties ontston-den.Het probleem is eind jaren tachtig door degemeente Utrecht integraal aangepakt,Situatie op de A2 bij Utrecht ter plaatse vande aansluiting doelgroepstrook naar indus-triegebied Lage Weide; in detail de aanslui-ting met de rotonde58waarbij alle betrokken partijen hun inbrenghebben gehad bij het zoeken naar oplossin-gen. Uiteindelijk heeft dat, na bestuderingvan diverse mogelijke oplossingen, geleidtot het plan voor een ingrijpende reconstruc-tie van de zogenoemde 'zuidelijke knoop' ende aanleg van een vrachtwagenstrook.Teneinde na te gaan of de investering renda-bel was, is berekend wat de voordelen voorhet vrachtverkeer zouden kunnen zijn (min-der kilometers, minder wachttijden, kortererijtijden) en in hoeverre de filelengte in deochtendspits, en daarmee de wachttijd inhet algemeen, zou kunnen verminderen.VrachtwagenstrookSituatie en randvoorwaardenVoor de ligging van de vrachtwagenstrookgolden ter plaatse enkele randvoorwaardendie sterk bepalend waren voor het ontwerpen de wijze van uitvoering van het werk. Debelangrijkste randvoorwaarden waren:? het feit dat de A2 in het verleden is ver-breed van 2x2 naar 2x3 rijstroken, waarbijde nu aanwezige vluchtstrook als een Iich"te constructie (weinig verkeer) is uitge-voerd;? de in de berm van de snelweg aanwezigedrinkwatertransportleiding 10 1500 mm,een gastransportleiding 10 300 mm en een50 kV-kabel;? een parallel lopende bovengrondse hoog-spanningsleiding;? de grondslag ter plaatse (over het alge-meen tot 10 m onder maaiveld een slechtegrondslag);? de noodzaak van een constructie die be-drijfszeker en onderhoudsarm is en dieCEMENT1996/11Tijdens het maken van de morte/schroef-palendoorsnede ATandconstructie doelgroepstrook met enke-le details460~iQQJ2 fIst. ~ 8 hrs . ~ 8-150vred.st.ein r f I 1 b l. ~ 10_150? ox balk bas; a. ~12-150 #II----1Constructieve aspectenHet Waterleidingbedrijf eiste dat de trans-portleiding onder geen beding aan trillingenmocht worden blootgesteld. Daarom is ge-kozen voor de toepassing van betonmortel-schroefpalen (in totaal circa 2000 stuks 0550 mm met een lengte vari?rend van circa8,75 tot 16,25 m in een stramienmaat van3,00 x 3,00 m).De vrachtwagenstrookloopt als afrit en toe-rit grotendeels evenw?dig aan de A2. Der?strook is 3,50 m breed, de naastgelegenvluchtstrook is 3,20 m breed. De afrit is circa1100 mlang, de toerit is circa 700 m lang engaat door middel van een weefstrook over inde afrit naar de provinciale weg N 230 rich-ting Maarssen.Voorde uitvoeringvanhetwerk;z?n de rijstro-ken op de A2 in de richting Amsterdam terplaatse van het werkterrein t?del?k ver-smald, zodat de vluchtstrook als werkwegkon worden gebruikt. Uit veiligheidsoverwe-gingen is het werkterrein met een barrier(type 'Safe Guard') van de snelwegafge-schermd en is een snelheidsbeperking tot90 km/h ingesteld.geen noemenswaardige hinder voor hetverkeer op de A2 met zich meebrengt;? de investering moest rendabel z?n.Met deze voorwaarden als uitgangspuntvoor het constructieve ontwerp, stondb?voorbaat vast dat de aansluiting naar hetwegenstelsel van Lage Weide de aanwezigeondergrondse leidingen moest kruisen doormiddel van een gefundeerde overkluizing.Voor deconstructie van de vrachtwagen-strook bestonden diverse alternatieven.Voor de fundering z?n achtereenvolgens on-derzocht een ontgraving tot op de vastezandlaag, een fundering in schuimbeton of-in polystyreenschuim en een betonplaat oppalen. De eerste oplossing is nauwel?ks uit-voerbaar, omdat daarbij vanwege de diepeontgraving zwarehulpconstructies nodigzijnter bescherming van de leidingen en de A2.De constructies met schuimbeton en polys-tyreenschuim vielen afomdatdiete veel risi-co's inhielden voor de naastliggende leidin-gen. Door zettingen zou de wegconstructiezich namelijk zowel in horizontale als in verti-cale zingaan verplaatsen. Derhalve bleef al-leen de optie van een betonplaat op palenover.460~ 200 p.~ 200 J2 flst.ol ' hrs .ol 8-150vredest~ 1 1 b9L~10,...150e ox balk hasi 'wap. ~12-150#doorsnede BVaksgewijze opbouw van dedoelgroepstrookCEMENT1996/11 59? wegenbouw ? constructief ontwerp?Wapenen van de doelgroepstrook; de omge-bogen staven van de mortelschroefpalen zijnzichtbaarPlattegrond van de rotonde; de aangegevenleidingen zijn voor gas 0 300 mm, watero1500 mm en 50 kVDe gefundeerde overkluizingter plaatse vande aansluiting met de rotonde is gemaaktvan 61prefab betonelementen op betonslo-ven. De opleggingen bestaan uit rubberstro-ken van 200 x 10 mmoDe vrachtwagenstrook is uitgevoerd in terplaatse gestort gewapend beton met eendikte van 350 mmo De strook is iedere 50 mgedilateerd. De platen zijn om en om gestorten de voeg is voorzien van een afdichtings-profiel. Als extra zekerheid tegen verschui"ven in horizontale richting is in de platen eentandconstructie toegepast. De sterkteklas-se van het beton is B 35.Bij de aansluiting op de verharding van deautosnelweg is geen speciale constructietoegepast. Periodiek onderhoud ter plaatsevan de overgang wordt geaccepteerd. Het rij-dek wordt met basaltsplit 2-3 mm afge-werkt. Ditsplitwordt gestrooid op een epoxy-hechtlaag.Rotonde voor aansluiting op de bestaandewegenstructuurHet ontwerpVoor de aansluiting op de bestaande wegen-structuur kwamen in relatie tot het hoge(vracht)verkeersaanbod en een aanwezige--'---1IIOCJI=leidingen60L:__? ? r:~_~ . . 1CEMENT1996/11fietsroute in Lage Weide, twee oplossingenin aanmerking: een kruispunt geregeld metverkeerslichten of een rotonde. Gelet op degoede ervaringen die elders in het land zijnopgedaan met rotondes in het algemeen enkruispunten die door rotondes vervangenzijn in het bijzonder, is voor de rotonde geko-zen. De afmetingen zijn binnen de beschik-bare ruimte in overleg met overkoepelendeorganisaties voor het vrachtverkeer zo maxi-maal mogelijk gemaakt (inwendige diame-ter overrijdbare strook 0 18,00 m, breedteoverrijdbare strook 4,00 m, rijstrookbreedte5,50 m).De detailsOok de rotonde is uitgevoerd in ter plaatsegestort gewapend beton. Een constructieuitgevoerd met prefab elementen is nog Wapening van een deel van de rotondeoverwogen, maar deze viel om financi?le re-denen af. De krappe tijdsplanning voor derealisatie van de rotonde bood geen kans deextra mallen te laten maken die voor de pre-fab elementen nodig waren. Dit zou tot aan-zienlijke meerkosten in verhouding tot terplaatse gestort beton hebben geleid. Uitvoering rotonde in 'handwerk' foto's: A. W.BurgwalDe dikte van de rijstrook varieert van 260 tot340 mm en van de overrijdbare strook van450 tot 510 mmo De verharding is aange-bracht op een fundering van 300 mm dikmet daarop een werkvloer van 50 mmo Desterkteklasse van het beton is B 35 en dewapening bestaat uit een enkel kruisnet 016-150 ter plaatse van de rijstrook. De over-rijdbare strook ( de 'rammelstrook') is boven-in voorzien van een extra kruisnet 08-150.Om een duidelijk onderscheid tussen derijstrook en de overrijdbare strook te verkrij-gen, is tussen deze twee verhardingen eenzogenoemde rotondeband aangebracht enis de overrijdbare strook voorzien van eenprintmotief (cobblestones) in een rodekleur.BetrokkenenOpdrachtgever: Ingenieursbureau DienstStadsbeheer gemeente UtrechtOntwerp en constructie: Afdeling VerkeerDienst Stadsontwikkeling enlngenieursbu-reau DienstStadsbeheergemeente Utrecht;voorwat betreftde constructie van de roton-de in samenwerking met IngenieursbureauAmsterdamAannemer: De Groot, Giessen B.V.Beton: BEFU Utrecht.?CEMENT:1.996/11 61