? ? geotechniek ? kwaliteitir.K.F.Brons, instituut voor Funderingscontrole - IFCO bv, GoudaKwaliteitsregelingen zijn in de bouw sedert jaar en dag een bekend verschijnsel. Tallozeprodukten worden met een keurmerk geleverd en zowel de leverancier als de afnemer pro-fiteren van de regeling. De leverancier weet.zich regelmatig deskundig getoetst op dekwaliteit van zijn produkt en wordt niet door iedere willekeurige afnemer gedwongen omsteeds weer produktiedetails te leveren, terwijl de afnemerweet dateen zeker kwaliteits-niveau zal worden geleverd. Door de Aannemersvereniging Funderingstechnieken Neder-land (AFN) is het initiatief genomen om ook een kwaliteitsregeling voor in de grond ge-maakte palen te ontwikkelen. De opdracht daartoe is verstrekt aan KIWA te Rijswijk.KWALITEITSREGELINGINDEGROND GEMAAKTEPALEN72In tegenstelling tot de produkten die ondereen kwaliteitsregeling worden geleverd enwaarbij de kwaliteit regelmatig kan wordengetoetst, is het bij ge?nstalleerde funderings-produkten niet mogelijk om het produkt zelfvolledig te toetsen. De regeling betreft danook het produktieproces, waardoor de afne-mer weet dat er is gewerkt volgens procedu-res die de grootst mogelijke zekerheid bie-den met betrekking tot de kwaliteit van hetprodukt. De uitvoeringsvoorschriften zijndoor KIWA opgesteld in overleg met deskun-digen uit de diverse belanghebbende bran-ches: Rijksgebouwendienst, NederlandseSpoorwegen, Bouw- en Woningtoezichten,constructeurs en aannemers.De interesse van de diverse instanties voorde ontwikkelingvan de kwaliteitsregeling de-monstreert het belang dat er aan wordt ge-hecht. Praktisch gezien betekent de regelingook, dat het toezicht op de uitvoering van degecertificeerde activiteiten kan vervallen.Het behoort volledig tot de verantwoordelijk-heid van de gecertificeerde aannemer, deuitvoeringconform de afspraken te doen ver-lopen en bij het opmerken van onverwachteaspecten onmiddellijk de opdrachtgeverdaarvan in kennis te stellen.De regelingDe regeling bestaat uit een algemeen en eenkwaliteitssysteem, waarin opgenomen deorganisatiestructuur met daarbij in het bij-zonder vermeld de voor de kwaliteit verant-woordelijke functionaris en voorts een sche-ma voor interne kwaliteitsbewaking (lKB-schema). Bij voorkeur omvat het kwaliteits-systeem de volledige gang van een projectdoor de organisatie vanaf het moment vande aanvraagtotde laatste afrekeningen ver-slaglegging. De toetsing door KIWA vangtaan in de fase dat een project opdracht is ge-worden.Voor wat betreft het onderdeel 'ontwerp'wordt nog verschil gemaakt tussen een ont-werp dat door de opdrachtgever wordt aan-geleverd en een ontwerp dat door de onder-nemer wordt gemaakt. In het eerste gevalgaatde controle van deondernemer nietver-der dan zoals aangegeven in de UAV '89, na-melijk controle op grove fouten.Het algemene deel is zowel voor de onderne-mer als voor de opdrachtgever van groot be-lang, daar de kans op administratieve fou-ten, zoals het werken met verouderde teke-ningen of een uitvoering die niet correspon-deert met de uitgangspunten, sterk wordtgereduceerd. Bovendien worden de contrac-tuele afspraken tussen ondernemer en op-drachtgever in een vroegtijdig stadium dui-delijk vastgelegd.technisch gedeelte. In het IKB-schema staat aangegeven watIn het algemene deel, dat niet is gekoppeld door de ondernemer wordt gecontroleerd,aan een bepaald paalsysteem, worden de waarop wordt gecontroleerd, hoe wordt ge-administratieve elementen vermeld: controleerd, hoe vaak wordt gecontroleerdDe ondernemer moet beschikken over een en hoe de controleresultaten worden geno-CEMENT1995/5teerd. Het IKB-schema is gebaseerd op het van langere termijn en is niet te kwantifice-toe te passen paaltype. Voor de diverse paal- ren voor de twee jaar dat de certificeringsre-typen zijn als bijla'gen van het algemene deel geling bestaat. Gesteld wordt dat, gezien dede te volgen werkwijzen gespecificeerd voor: bestaande marges op de funderingswerken,? avegaarpalen; het vermijden van een fout al gauw zichzelf? buisschroefpalen; betaalt. In directezin kan gesteld worden dat? ingeheide palen waarbij de heibuis schok- het bij werken met een kwaliteitscertificaatkend of trillend wordt getrokken; niet meer nodig is met (deskundig) toezicht? ingeheide palen met uitgeheide paalvoet;? trillingvrij ingebrachte palen met grondver-dringing.In deze bijlagen staan voorde paaltypen spe-cificaties als de tijdens de fabricage uit tevoeren metingen (morteldruk, heiweer-stand), de aan de apparatuur te stellen ei-te werken, gezien de verantwoordelijkhedenin het circuit ondernemer - toetsingsinsti-tuut.De conclusie is dat het systeem van proces-certificering in de funderingstechnieken nietzo maar een modeverschijnsel is, maar leidttot een verduidelijkingvan de diverse verant-woordelijkheden en een verhoogde kwaliteitsen (toleranties, capaciteit), de werkvolgor- van het produkt. Juist bij het installeren vande, de speciesamenstelling, de wapenings-in de grond gevormde palen, waarbij de des-kundigheid van de ondernemer van zo'ngroot belang is en het uitoefenen van des-kundigtoezicht moeilijkzo niet onmogelijk, iseen kwaliteitsregeling toe te juichen.?korf, de afwerking van de paalkoppen en dete registreren uitvoeringsgegevens. Nabe?indiging van het werk komt voor de op-drachtgever een volledig overzicht beschik-baar van de werkwijze, het verloop van hetwerk en de eventuele afwijkende elementenper paal.Toepassing van de Europaal voor een spoorwegviaduct(foto: Hein van GiJs, Hooge Zwaluwe)CertificeringsprocedureVoor hetverkrijgen van een procescertificaatvoor een of meer van de genoemde produk-ten meldt de ondernemer zich aan bij KIWA.Die beoordeelt dan in eerste instantie hetbedrijf in het kader van het algemene deelvoor wat betreft organisatie enz. en daarnabij het bezoek aan enige in uitvoering zijndewerken in hoeverre de uitvoeringsregels wor-den gevolgd. Voldoet het bedrijf aan de ge-stelde eisen, dan wordt het gecertificeerdvoor wat betreft de relevante produktiepro-cessen. Daarna worden steekproefsgewijszowel de administratieve procedures als degang van zaken op de werken getoetst doormiddel van een zestal onaangekondigde be-zoeken per jaar.FunctionaliteitZoals bij alle maatregelen van normaliseren-de aard rijzen een aantal vragen met betrek-kingtot het nut ervan. Een dingstaatvast: ze-ker in het begin leidt het gecertificeerd wer-ken voor de ondernemertot een hogerdirectkostenniveau als gevolg van de additioneleadministratieve werkzaamheden. Daarte-genoverstaat dat de kans opfouten aanmer-kelijk kleiner wordt, hetgeen tot besparingkan leiden. Dit aspect is uiteraard een zaakCEMENT1995/5 73