? ? ?Voor de berekening van de bedrijfsvloerenis slechts een klein ge-deelte van de oplossing aangedragen dooreen berekening opbasisvan de grenstoestanden voorte stellen. Deze oplossing kan, zonderal te veel moeilijkheden, worden uitgebreid tot rand- en hoekbelas-tingen die bepalend kunnen zijn bij dit soort toepassingen. Er dientnog een realistische waarde te worden aangenomen voorde veilig-heidsco?ffici?nt, hetgeen zou kunnen gebeuren in samenwerkingmet gespecialiseerde constructiebureaus en bedrijven.Literatuur1. Westergaard, Stresses in Concrete Pavements Computed byTheoretical Analysis. Proc. Highway Research Board, Part 1, 1926.2. Hertz, Wiedmann's Annalen des Physik und Chemie, vol. 22,1884.3. Westergaard, Om Beregning af Plader paa elastik Underlag medsaerlight Henblik paa Sporgsmaalet om Spaedinger i Betonveje.Ingeni?ren, Copenhagen, Vol 32. 1923.4. loannides, Thompson and Barenberg, Westergaard Solutions Re~considered. Transportation Research Record 1043, TransportationResearch Board, Washington, 1985.5. HolI,Equilibrium of athin plate, symmetrically loaded, on aflexiblesubgrade. Fifth International Congress for Applied Mechanics,Boston, 1938.6. Westergaard, New Formulas for Stresses in Concrete Pavementsof Airfields. Proceedings American Society of Civil Engineers, Vol113,1948.KwaliteitsmanagementRond 1980 ontstond de idee dat invoering van kwa/iteitsmanage~ment in de bouw - en dus ook in de betonbouw - het gewenste kwali~teitsniveau zou kunnen verzekeren en zelfs zou kunnen verbeteren.Het uitgangspunt was simpel en logisch:Formuleer een stelsel van afspraken en regels over de gewenstewerkwijze en ontwerpprocedures die ervoor zorgen dat alle betrok-kenen zich kunnen houden aan de afspraken. Wanneer elkeen hetspel voortaan volgens de regels speelt, k?n erniets meermisgaan.Op zichzelf is daar weinig tegenin te brengen. Er zijn echter tweekanttekeningen te maken. Ten eerste: v??r 1980 waren er ook af-spraken en regels. Wanneer iedereen zich daaraan had gehoudenwas erook niets fout gelopen. Ten tweede: erzullen altijd enkelingenzijn die zich niet aan afspraken en procedures houden.Dat blijkt ook wel: een ISO 9000 gecertificeerd bureau - een 'hoofd-constructeur', zoals Sagel en Vambersky zich die wensen (Cement1997, nr. 6)- ontwerpt een niet al te ingewikkeld betonskelet. Hetskelet wordt door de aannemer geheel volgens het ontwerp uitge-voerd. De uitvoerder vindt dat de vloeren na het ontkisten wel watveel doorbuigen en belt met 'kantoor'. Dan blijkt bij naderonderzoek,dat op enkele plaatsen tot 50% te weinig wapening op de tekeningwas aangegeven. Na lange besprekingen volgt het voor alle betrok-kenen pijnlijke en 'dure', maar enigjuiste besluit het skelet te slopen.Het doorslaggevende telefoontje van de uitvoerder; dat grotere ellen-de voorkwam, stond overigens niet 'beschreven', noch 'voorgeschre-ven' in de vigerende kwaliteitsprocedures en handboeken.7. Van Cauwelaert, A rigorous analytical solution of a concrete slabsubmitted to interior and edge loads. Proc. of the 5thlnt. Conf. onConcrete PavementDesign. Purdue, West-Lafayette, Indiana, 1993.8. Burmister, The Theory ofStresses and Displacements in LayeredSystems and Applications to the Design ofAirport Runways. Procee-dings of the Highway Research Board, 23rd annual meeting, Was~hington, 1943.9. Pasternak, On a new method of analysis of an elastic foundationby means of two foundation constants. Moscow: Gps. Izd. Ut. poStraiti Arkh. (En russe), 1954.10. Van Cauwelaert, Investigation by FWD measurements on concre-teslabs ofthe value of Pasternak's parameter ina Win kier founda-tion. Infrastructuur in het Leefmilieu, 1995, nr. 5. Ministerie van deVlaamse Gemeenschap, Brussel.11. Van Cauwelaert, The Hmited rectangular slab on aHmited Paster-nak-Kerr foundation. Document de Recherche, CROW, Ede, 1996.12. Picket, Astudy of Stressesin the Corner Region ofConcrete Pa-vement Slabs Under Large Corner Loads. P.C.A., Skokie, 111., 1946.13. Losberg, Structurally reinforced concrete pavements. Th?se deDoctorat. Elanders Bocktryckeri Aktiebolag, G?teborg, 1960.14. Johansen, Yield-Iine formulae for slabs. Cement and ConcreteAssociation 52 Grosvenor Gardens, London, SW1W OAQ, 1972.15. Hogg,Equilibrium of athin plate symmetrically loaded, resting onan elastic foundation of infinite depth. The London, Edimburg andDublin Magazine of Sciences, 1938.?nadruk sterk op een combinatie van opsporing (kwaliteitscontrole)en bestraffing van afwijkend gedrag. De regels worden bekend ver-ondersteld: dat je niet mag stelen weet langzamerhand iedereen.Preventie, een pijlervan het kwaliteitsmanagement in de betonbouw,wordt ook bij de rechtshandhaving populair. Er waren onlangs be-richten dat menjeugdige wetsovertreders wil testen om aan de handdaarvan een voorspelling te doen over mogelijk afwijkend crimineelgedrag in de toekomst. Zou zo'n individueleprognose van kwaliteits-beperkend gedrag ook wat voor de betonbouwzijn? Ik denk van niet.Waar zouje overigens op moeten testen? In de heilzame werking vanbestraffing geloven slechts weinigen nog. Gevangenisstraf fungeertals bescherming van de samenleving door tijdelijke uitsluiting van degevangene van die samenleving. Boetes zijn een nog geaccepteerdinstrument. Misschien is dat wel iets voor de betonbouw. Naast her-stel van schade zou de schuldige overtreder een boete moeten beta-len. Hetstaat vast dat we het voor wezenlijke voortgang moeten zoe-ken in positieve be?nvloeding van gedrag. Meer dan in verdere vervol-making van regelgeving en procedures. De papierwinkel is nu wel inorde, maar het daarin veronderstelde ideale menselijk gedrag nogniet. We moeten toe naar een grotere nadruk op zorg en zorgvuldig-heid op de werkplek, zoals de uitvoerder met zijn telefoontje demon-streerde. Hoe bereiken we dat?Juristen zoeken het ook niet meer in verdere verfijning van de wetge-ving, maar gaan in toenemende mate te rade bij gedragsweten-schappers. Wanneer we verder willen komen met het kwaliteitsma-nagement (= de rechtshandhaving) in de betonbouw, dan doen wijer goed aan de verworvenheden van de gedragswetenschappendaarvoor te mobiliseren. Als er al een sleutel is, dan ligt die daar.Onze rechtsstaat stoelt ook op een stelsel van regels en afspraken.Misschien valt daar wat van te leren?? In de rechtshandhaving lag de IN.R. de Sitter46?CEMENT1997/10