C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gB eves t ig i n g encement 2004 6 53Verbindingen in draagconstructiesworden door de gebogen vormenin de (digitale) architectuur steedscomplexer. Dit heeft consequen-ties voor de aansluitingen en pas-sing op de bouwplaats. Daarnaastspeelt de keuze van uitvoerings-wijze een rol.Als een constructeur een monoli-thische betonconstructie ontwerpt,weet hij dat de aannemer in deuitvoering met voorstellen zalkomen voor tijdelijke onderbre-kingen in de vorm van stortnadenen stekankers. Ook komt het gere-geld voor dat een constructiemonoliet is ontworpen, maar deaannemer voorstelt er prefab vante maken. Dit alles heeft conse-quenties voor de verbindingen.De belangrijkste regelgeving voorde uitvoering en controle van ver-bindingen is de VBU [1], met dedaaraan gekoppelde richtlijnen enCUR-Aanbevelingen. Ook naar deoverige regelgeving voor beton-constructies, zoals VBC en VBT,wordt in de VBU doorverwezen.In dit artikel wordt de VBU-inde-ling gevolgd. Op verbindingenmet voorspansystemen en met bij-voorbeeld lijmwapening wordtverder niet ingegaan.V e r b i n d i n g e n b e t o n s t a a lDe meest essenti?le `verbinding'in een betonconstructie is de ver-ankering van het betonstaal in hetbeton. Al meer dan honderd jaarmaken we gewapend beton door-dat een hechte samenwerkingmogelijk is tussen wapeningstaafen beton. Door ervoor te zorgendat deze staaf of wapeningskorfgoed is omsloten door betonmor-tel kan er na verharding een hech-te constructie ontstaan. Variatiesin de krachtswerking zijn moge-lijk door de keuze van de materi-aalsterkte en diameter van hetbetonstaal en de materiaalsterktevan de (verharde) betonmortel.Door de betonmortel optimaal teverdichten, of door de toepassingvan zelfverdichtend beton, ont-staat een goede verankering c.q.aanhechting van de staaf in hetbeton [2].Om een goede verbinding te ver-krijgen tussen beton en staal moetvooral in de bovenste (trek)zonesvan constructies (bovenwapeningen bijv. vloeren, balken) extra zorgworden besteed aan de verdich-ting. Door nazakking van de mor-tel kan er toch enige onthechtingontstaan aan de onderzijde vanstaven (foto 1). Daarom schrijft deVBC voor deze staven een groterelas-/verankeringslengte voor (VBCart. 9.6.2).Aandachtspunten bij uitvoering encontroleHet belangrijkste aandachtspuntbij de uitvoering van wapening iservoor te zorgen dat de betonstaafoptimaal wordt ingestort. Hiertoemoet er tussen de staven voldoen-de ruimte zijn voor het storten enverdichten van de mortel.Aandachtspunten bij (tijdelijke) verbindingen in en aan betonKwaliteitsaspecten bijuitvoering en controleing. J.H.M. Oude Kempers en ing. A. Speksnijder, ABT Adviseurs in bouwtechniek bvBij verbindingen in betonconstructies denken we al gauw aan verbindingentussen betonelementen onderling of achteraf in de verharde constructie aan-gebracht. De belangrijkste verbinding in een betonconstructie is evenwel dievan de wapeningstaaf in de cementlijm en daarmee in het mortel- c.q. beton-skelet. In dit artikel wordt ingegaan op een aantal aspecten die van invloedzijn op de kwaliteit van de uitvoering van verbindingen. Allereerst betreft ditverbindingen verbandhoudend met de wapening en verbindingen met een `tij-delijk onderbroken' karakter, zoals de stortnaad. Daarna wordt ingegaan opverbindingen die later in een betonconstructie kunnen worden aangebracht,zoals mechanische ankers of lijmankers. Tot slot worden verbindingen behan-deld van of met prefab elementen en verbindingen met staalconstructies, ver-bindingen waarbij vele partijen samenkomen.1 |Detail doorgezaagdevloer met aftekening vanholle ruimten (en scheur)onder bovenstavenC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gB eves t ig i n g encement 2004 654Belangrijk is de controle van devrije ruimte tussen de hoofdsta-ven (VBC art. 9.10.1). Deze vrijeruimte is nodig om een goede ver-dichting/omsluiting van de mortelen daarmee een ideale krachts-overdracht te bereiken. Deze maatis bij wand-, poer- en consolesta-ven 50 mm, bij balken 30 mm enbij vloeren 25 mm. Tevens moetde ruimte groter zijn dan degrootste staafdiameter ter plaatse.Bij bundeling van staven geldennadere eisen. Daarnaast is de con-trole van las- en verankeringsleng-te volgens tekening en VBC art.9.6.2 van belang. Als vuistregelkan een minimum verankerings-lengte worden aangehouden vancirca 30 x de staafdiameter. In deVBU worden eisen gesteld aan hetterugbuigen van staven. Staven