C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gInfras tr uc tuurcement 2007 2 49De Hofpleinlijn en de Zoeter-meerlijn zijn beide voormaligespoorlijnen die in beheer warenbij ProRail. In de nacht van 2 op3 juni 2006 reden hier de laatstetreinen van NS, waarna hetbeheer van beide raillijnen doorProRail werd overgedragen aan deStadsregio Rotterdam en hetStadsgewest Haaglanden. Nog indezelfde nacht begon een driemaanden durende operatie ombeide spoorlijnen om te bouwenvan heavy-rail naar light-rail.De vinexlocatie Leidschenveen,een van de nieuwe stadsdelen vanDen Haag, is gebouwd aan weers-zijden van de Hofpleinlijn, diestamt uit 1916. Een van de belang-rijkste ontsluitingswegen van hetnieuwe stadsdeel kruist debestaande spoorlijn precies bij denieuwe halte. De nieuwe snelletramlijn 19, een busbaan en door-gaande langzaam-verkeerrouteszijn gebundeld met deze hoofdont-sluitingsweg aangelegd, zodat eenbehoorlijk pakket infrastructuur bijde halte het spoor moet kruisen.Omdat het bestaande spoor enkelemeters boven maaiveld ligt, iservoor gekozen de kruisende tram-lijn en wegen onder het spoor doorte voeren.R u i m t e l i j k o n t w e r pDe spoorlijn telt vijf sporen: tweedoorgaande hoofdsporen van deHofpleinlijn/Zoetermeerlijn endrie emplacementsporen, ingebruik bij treinen van en naar deNS-werkplaats Leidschendam; eenbehoorlijk breed pakket sporendus. Om toch een goed doorzichten goede ruimtelijke werking in dekruising te realiseren, is de onder-doorgang zo ruim mogelijkopgezet; de totale lengte van dedekken bedraagt 50 m. De onder-doorgang is een soort plein gewor-den dat onder de nieuwe Randstad-Rail-halte doorloopt.Architect Paul van der Ree vanMovares heeft in zijn ontwerp hetmaaiveld verdiept en in een glooi-ende beweging onder de sporen-bundel doorgetrokken. De aanslui-Stadsgewest Haaglanden; Halte LeidschenveenKnooppunt metingeschoven dekkenA. van Vugt en ir. G. van Veenendaal, Movares NederlandOp een strategische positie in het hart van het RandstadRail-netwerk ligt denieuwe halte Leidschenveen. Deze halte bevindt zich op de splitsing van deHofpleinlijn en de Zoetermeerlijn en is daardoor een belangrijke overstaphaltevoor de reizigers van Zoetermeer richting Pijnacker/Berkel/Rotterdam en om-gekeerd. Ook kan hier worden overgestapt op de in aanleg zijnde snelle tram-lijn 19 Delft ? Ypenburg ? Leidschendam en op diverse buslijnen.1 |Bouwkuip zuidzijdeC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gInfras tr uc tuur50 cement 2007 2ting met het naastgelegen nieuwewinkelcentrum op maaiveld is metbrede, ruime betonnen trappartijengerealiseerd. De toegang naar deRandstadRail-halte ligt tussen despoordekken, midden in de onder-doorgang. Daar zijn ook de haltesvoor tramlijn 19 en de bussen gesi-tueerd, wat goede overstapmoge-lijkheden biedt. Het geheel oogtzeer transparant en overzichtelijk.Er zijn nergens `dode hoeken',onder meer door een uitgekiendeplaatsing van de tussensteunpun-ten. De onderdoorgang en denieuwe halte zijn afgewerkt methoogwaardige materialen zoals rvs,aluminium en glas (zie ook hetartikel `Doelmatig en duurzaam').C o n s t r u c t i eDe onderdoorgang ligt op de plekwaar de oude spoorlijn de Tedin-gerbroekerpolder ingaat. Despoorlijn loopt hier vanaf eenhoger gelegen veenkade in eenvrij steile helling circa 2 m omlaagde polder in. In dit veenrijkegebied ligt de draagkrachtigezandlaag op circa NAP -16 m; deonderdoorgang is daarom op eenraster van prefab betonnen palengefundeerd.De drie sporen van het emplace-ment liggen op ??n gezamenlijkvoorgespannen betonnen dek. Detwee doorgaande hoofdsporen vande Hofpleinlijn/Zoetermeerlijnliggen elk op een eigen, enkel-sporig voorgespannen betondek.Vanwege de helling van de spoor-lijn naar beneden de polder in,liggen alle spoordekken in eersteinstantie ook in een helling.De dekken zijn berekend opheavy-railbelastingen. Op dedekken is het spoor bevestigd metingeboorde ankers. Er is geen bal-lastbed toegepast; daarmee kon deconstructiehoogte worden beperkt.B o u wDe bouw startte in het voorjaarvan 2003. Als eerste zijn damwan-den en hulppalen aangebrachtrond de bouwkuip en in de spoor-baan. Door slim gebruik te makenvan de aanwezige sporen enwissels kon het treinverkeertijdens de heiwerkzaamhedenvrijwel steeds via een van de vijfsporen veilig om de bouwplaatsworden geleid. Er zijn daardoorslechts zes grote buitendienststel-lingen van het spoor nodiggeweest. De drie dekken zijn aanweerszijden naast de spoorbaanvoorgebouwd en vervolgens inbuitendienststellingen op hunplaats geschoven. Eind 2003waren alle spoordekken in debaan gebracht.Situering van een halte in eenhelling is niet wenselijk. Een hori-zontaal perron is veiliger (kinder-wagens en dergelijke gaan danniet aan de rol) en comfortabelervoor de reizigers. Daarom zijn detwee doorgaande sporen in april2006 aan ??n zijde omhooggebracht en zijn de spoordekkennaar horizontale ligging gevijzeld.2 |Werken onder spoordeknummer 13 |Het inschuiven van dedekken (noordzijde)C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gInfras tr uc tuurcement 2007 2 51Tegelijk is het meest noordelijkespoordek een kleine 10 m naarbuiten geschoven, zodat tussen desporen ruimte vrijkwam voor debouw van het eilandperron vanRandstadRail. Deze fasering in debouw luisterde heel nauw en er isdan ook veel afgestemd metspoorbeheerder ProRail en met degebruikers van het spoor.K o l o m m e nDe betonnen kolommen onder despoordekken hebben een hoog-waardige uitstraling gekregendoor hun bekleding met rvs. Dezebekleding is v??r het storten in debekisting aangebracht; voor eenbetere hechting zijn er ankers toe-gepast. Omdat het rvs relatief dunis, kon deze niet als volledig zelf-dragende bekisting wordengebruikt, vandaar de oplossingmet een losse bekisting om debekleding.T r a m b a a nDe trambaan in de onderdoorgangwordt ook gebruikt door bussen.Daarom worden hier in hetwegdek opgenomen tramrails toe-gepast. Op de constructievloer vande onderdoorgang is een rijvloeraangebracht van gewapend beton;in deze vloer zijn de sleuvengezaagd waar de tramrails meteen elastische kurkrubbermassaworden ingegoten.P e r r o n sRandstadRail kent twee soortenvoertuigen, namelijk met een lageen een hoge instap. De Rotter-damse vervoerder RET rijdt metmetro-achtige voertuigen (hoge-vloer) over het traject van de voor-malige Hofpleinlijn. De Haagsevervoerder HTM rijdt met tram-achtige voertuigen (lagevloer) overhet traject van de voormalige Zoe-termeerlijn. Er stoppen dus zowelvoertuigen met een hoge vloer(1 m) als voertuigen met een lagevloer (0,3 m) in Leidschenveen.De halte is daarom voorzien vaneen eilandperron met een hoog eneen laag deel. Vanwege de slechteondergrond en de beperkte bouw-tijd is voor het deel van het perronbuiten de onderdoorgang gekozenvoor een geprefabriceerd beton-nen perron, gefundeerd op relatieflichte betonnen heipalen. Hetprefab systeem is van Frenzel Bauuit Duitsland, een nieuwkomer opde Nederlandse markt. nProjectgegevensopdrachtgevers:ProRail, Stadsgewest Haaglanden,Ontwikkelingsbedrijf Leidschenveen,Projectorganisatie RandstadRailontwerp en directie:Movaresarchitect:Paul van der Ree, Movaresaannemer:Ballast Nedam Infra Zuid-West4 |Stationskap in aanbouw5 |De onderdoorgang oogtals een plein