Is de betonpaal een kasplant?+door W. van Diest,,De Houthandel" van 16 Augustus1951 bevat een artikel over hetrapport van een door de BelgischeElectriciteits Maatschappijen samen-gestelde speciale commissie, die eenonderzoek heeft ingesteld naar detoestand, waarin zich de toegepastebetonpalen bevinden.De commissie is tot de volgendeconclusie gekomen:Het gebruik van betonpalen valt inde praktijk tegen. Na enkele jarenvertonen zich gebreken die, indienniet tijdig wordt ingegrepen, de pa-len snel tot verval brengen. Het be-gint met overlangse barsten, diesteeds wijder worden, waardoor re-gen en vochtige lucht vrij spel heb-ben en het vlechtwerk aantasten.In het rapport van genoemde com-missie wordt verder vermeld, dathet opknappen van de betonpalenvrij kostbaar is en op 600 tot 700BFrs per paal wordt geraamd. Ditopknappen zou dan bestaan uit hetverwijderen van de gebarsten op-pervlakken en het opnieuw beton-neren, een methode waarvan dedoelmatigheid niet altijd ten vollekan worden gegarandeerd. Als voor-naamste oorzaak van het vervalwordt genoemd: de poreusheid vanhet beton, het roesten van hetvlechtwerk en het niet voldoendebestand zijn van de betonpaal in hetalgemeen tegen water en vocht. Delevensduur van een betonpaal zouop grond van opgedane ervaringenop 50 jaren kunnen worden ge-taxeerd.In hoofdzaak overeenstemmend metde conclusie van genoemde commis-sie waren de ervaringen opgedaanmet trampalen van gewapend beton,daterend tot 1923, o.a. toegepast doorde N.V. Gem. Bedrijf H.T.M, voorhet ophangen van de bovenleidingvan de intercommunale tramlijnDen Haag ? Wassenaar ? Leiden.Voor deze trampalen is grindzandgebruikt; de samenstelling van hetbeton voor de Belgische palen werdniet vermeld.De betondekking van genoemdetrampalen is bij sommige slechts 4tot 5 mm. Het beton is zeer poreus,zodat het begrijpelijk is, dat binnenenkele jaren de wapening ging roes-ten en er ook scheuren en losseplekken ontstonden. Was het betonniet poreus geweest, dan zou dewapening even goed zijn gaanroesten, omdat de betondekking tegering is. Toch zijn er nog slechtsenkele van die oude palen doornieuwe vervangen. De overige zijnop eenvoudige wijze hersteld doorde losse plekken weg te hakken, dewapening zo veel mogelijk roestvrijte maken en de afgehakte plaatsenaf te pleisteren met cementspecie* Zie ook: Techn. Wetensch. Tijdschr., Oct. '51,Nr. 10, Ir. R. Dienne, Ds ziekte van gewapend-betonpalen, en Ing. Frank G oos s enaerts ,Betonmasten voor electrische leidingen.foto 2. betonpalen met ??n grote stalen arm,geplaatst aan zijkant van dubbele rijbaan (lijn 11),geplaatst en gefotografeerd in 1927foto 1? betonpalen in het midden van dubbele rijbaan (lijn 11),geplaatst in 1927 en gefotografeerd in 1952246 Cement 4 (1952) Nr 13-14met een. toeslag om deze waterdichtte maken. De herstellingskosten vande palen hebben ca f 10,-- per paalbedragen, fiet laat zich aanzien, datde levensduur van deze palen, dienu 28 jaar oud zijn, zelfs aanmer-kelijk hoger zal zijn dan 50 jaren.In tegensteling met de hiervoor ge-noemde ervaringen zijn die, opge-daan met betonpalen daterende van1927, welke o.a. zijn toegepast bijlijn 11 (Stationsplein HollandseSpoor naar Scheveningen) en bij delijn van Rijswijk-Z.H. naar Voor-burg, welke zeer gunstig genoemdkunnen worden (foto 1?3). Slechtsenkele palen, die beschadigd werdenof waarvan op een enkele plaats debetondekking onvoldoende was, zijnhersteld moeten worden; de kostenhiervan waren van geen betekenis.Dat de betonpaal in het algemeenniet voldoende tegen water en vochtbestand zou zijn, wordt gelogen-straft door de toestand van de palen,die onder de meest ongunstigsteomstandigheden (bij genoemde lijn11 langs de zeekant) nu bijna 25jaren dienst doen (foto 5). De stalenmastarmen zijn daar al eens ver-nieuwd moeten worden, doch de be-tonpalen zijn nog volkomen onbe-schadigd, al is de cementhuid doorhet stuifzand afgeschuurd.De levensduur van een goede beton-foto 3. betonpalen met stalen uithoudervoor bocht in dubbele rijbaan (lijn 11)geplaatst in 1927 en gefotografeerd in 1952Uit het bovenstaande blijkt, dat eenbetonnen paal, mits van goede kwa-liteit, geen kasplant kan wordengenoemd.De geslingerde palen, die zijn sa-mengesteld uit een mengsel vanhoogwaardig cement en uitgezochtetoeslagmaterialen en die gedurendede verhardingstijd onder de juistevochtigheidsgraad en temperatuurworden gehouden, voldoen aan alleeisen, die aan betonpalen van eerstekwaliteit mogen worden gesteld.Met palen van voorgespannen betonmoeten eveneens goede resultatente bereiken zijn.Een fraaiere uitvoering van de een-voudige gladde paal van grindbetonkan worden verkregen door specialetoeslagmaterialen van natuursteenof door het boucharderen van hetgrindbetonoppervlak.Tenslotte staat in het artikel overhet rapport van de Belgische com-foto 4. betonpalen met 2-zijdige stalen armvoor dubbele rijbaan (lijn Den Haag-Wassenaar-Leiden) geplaatst in 1923 en gefotografeerd in 1952Inzet: vergrotingen van betonoppervlak (1952)paal is moeilijk vast te stellen, maar-- gezien de toestand waarin zij na25 jaren verkeren -- kan wel veilighet dubbele van de door de Bel-gische commissie getaxeerde of op100 jaar worden aangenomen.Ook de ervaringen van anderemaatschappijen met betonpalen vangoede kwaliteit zijn beslist gunstigte noemen. B.v. de betonpalen da-terende van 1926 op de lijn Leiden-Haarlem van de Noord-Zuid-Hol-landsche Vervoers Maatschappijhebben met uitzondering van enkelepalen, waarvan de betondekkingplaatselijk onvoldoende was, prac-tisch g??n kosten voor onderhoudgevergd. De slecht geworden ijzerenpalen op de lijn Leiden-Katwijk vangenoemde maatschappij worden danook door betonpalen vervangen. Alsde betonpalen niet goed hadden vol-daan, zou dit zeker niet zijngebeurd.Cement 4 (1952) Nr 13-14247foto 5. betonpaal (lijn 11) aan zeekant te Scheveningen,met door zand en wind geschuurd oppervlak,geplaatst in 1927 en gefotografeerd in 1952foto 6. betonpaal (lijn Den Haag-Voorburg)zonder enig onderhoud te vergen, geplaatst in 1927en gefotografeerd in 1952missie, dat het te betreuren is, datin dat rapport niet over de deug le-lijkheid van de houten paal wordtgewaagd. Het is echter begrijpelijk,dat dit niet is gebeurd, want:1. een houten paal, indien niet vaneen prima kwaliteit, is in een be-trekkelijk korte tijd in de grondverrot;2. een houten paal van normale af-metingen is niet sterk genoeg omde optredende trekspanningen opte kunnen nemen:3. een ongeverfde houten paal isniet fraai van uiterlijk en deonderhoudskosten van een ge-verfde paal zijn niet gering.Technisch NieuwsPermacem (Insectendodende) cementverfNa de oorlog zijn, door de ontwikkeling vande synthetische middelen, ter bestrijding vaninsecten nieuwe opvattingen ontstaan. Een derbelangrijkste hiervan is de toepassing vanvloeistof- en emulslebespultingen met blijvendedodende werking door DDT of BHC (gam-mexane) als giftig bestanddeel.Permacem is een dergl. nieuw product uitEngeland, dat thans gedurende 3 jaren ondergematigde, sub-tropische en tropische omstan-digheden is onderzocht door I. G. Sarai Whit-field, directeur van de Avebury ResearchLaboratoria, consulent in insectenkunde bij demedische dienst van de Royal Navy, voordienmedisch entomoloog bij het Soedan-Gouver-nement. Door hem werd Permacem beproefdzowel bij vlees- en huisvllegen als g?le-koortsmuggen en kleermotten op behandeldeasbest-cementplaten.De eerste serie proeven vond plaats metPermacem met DDT erin. Na 1 week en daarnamet tussenpozen van 2, 6, 9 en 12 maandenvielen de Insecten van de eerste groep na30 minuten en van de tweede groep na 1 resp.2482 uren dood neer. Na 12 maanden bedroegende tijden 8 resp. 18 en 24 uur. Hierna werdende platen gereinigd en de Invloed hiervan opde dodende werking vastgesteld. Da resultatenwaren verrassend, vooral bij schoonmaken meteen vrij grof schuurmlddel. Alle vliegen gin-gen op deze platen, nadat ze 15 maandengeleden waren behandeld, na 2 resp. 18 uurdood. Hierna werd een tweede serie proevengenomen met BHC In de Permacem cement-verf. Hieruit bleek o.m., dat een minimumcontact van 5-10 minuten met da platen af-doende was.De laatste serie proeven diende om DDT enBHC te vergelijken t.o.v. de gale-koortsmug.BHC gaf bij vers oppervlak na 5 minuten con-tact alles gedood na 1? uur; na 3 maanden bij5 minuten contact eveneens en na 8 maandenen 15 minuten contact alles dood na 3 uur.Permacem cementverf is niet alleen decoratief(zie Cement 1951, Nr 12-13, blz. t/o 210) enabsorberend, maar is dus ook insectendodend.Alle vliegsoorten, muggen, motten, enz., diein aanraking komen met een oppervlak, datmet Permacem is behandeld, zijn voorbestemdte sterven.Daarom Is dit product reeds toegepast zowelin ziekenhuizen, levensmlddelenbedrljven,woonruimten en scholen als op boerderijen,in stallen, abattoirs, enz. Permacem maakt hetinterieur ?nsectenvrij en houdt het helder.Het aanbrengen van deze ?nsectendodendecementverf kan met een plamuur- of schilder-kwast of met een verfspuit geschieden. Dewaterhoeveelheid voor da menging is afhan-kelijk van de verwerkingswijze.Permacem kan op het droge oppervlak vanbeton, asbest-cement, tussenwanden van drijf-steen met natuurblms, normaal metselwerk vanbaksteen of kalkzandsteen, pleister- en raap-werk en board worden aangebracht. Wandenvan sintel- en hoogovendrljfsteen dienen altijdgeraapt te zijn; de elganshappen van Perma-cem cementverf komen nl. pas tot uiting, als deondergrond goed Is. De te bewerken wandendienen dan ook vrij te zijn van stof, vuil, olie,vernis of lak. Wanden die schilferen of diemet wltkalk zijn behandeld, dienen voorafgrondig met een staalborstel te worden gladgeboend. G. J. H.Cement 4 (1952) Nr 13-14