? ? ?Het kabinet wil de komende vier jaar twee miljard gulden extra uittrekken om het filepro-bleem beheersbaar te houden en het goederenvervoer in goede banen te leiden. De aan-pak van hetkabinet steunt op twee pijlers: hetversneld oplossen van knelpunten in dein-frastructuur en het invoeren van prijsbeleid.Een dagna de traditionele derde dinsdagvan september brachten de Betonvereniging ende Vereniging Ondernemers Civiele Betonbouw beleidsmakers van de rijksoverheid envertegenwoordigersvan de bouwbranche bij elkaar om van gedachten te wisselen over dewijze waarop die gelden in de praktijk het beste zouden kunnen worden besteed.INVESTERENININSPRAAKVoor ons hoofdwegennet dreigt steeds vakereen infarct56Voor een moderne samenleving met een ge-zonde economie zijn mobiliteit en een goe-de infrastructuur onmisbaar. Alleen als diegegarandeerd zijn, kan Nederland bereik-baar en leefbaar blijven. Om dit voor haarburgersbegrijpbaar te maken, heeft de over-heid een algemene toekomstvisie neerge-legd: de ruimtelijk-economische structuurdient te worden versterkt.Missie van het kabinetVolgens de eerste inleider, drs.R. den Dun-nen, secretaris-generaal van het Ministerievan VROM, kan die visie in vijf uitdagingenworden uitgesplitst:? duurzame economische ontwikkeling;? verbetering van de bereikbaarheid;? ruimtedruk en ruimtelijke kwaliteit;? economische groei en stedelijke vitaliteit;? bestuurlijke daadkracht.Dat vooral het westen van ons land meer enmeer onbereikbaar wordt, kunnen we alle-maal dagelijks constateren. Tegelijk vragenwe ons echter nog steeds af of projecten alsde Betuwelijn en de beide Hogesnelheidslij-nen en de uitbreiding van Schiphol dat drei-gende infarct kunnen oplossen. Discussieshieromtrent doen in ieder geval een snellebesluitvorminggeen goed. Daarom wordt deroep om bestuurlijke daadkracht steeds gro-ter.Moeten we echter de verschillende be-stuurslagen ertoe overhalen beter met el-kaar samen te werken of kunnen we beterzoeken naar andere vormen van besturen?Het kabinet heeft ervoor gekozen de Rand-stad meer als een samenhangend geheel tebenaderen in plaats van een ontwikkelings-beleid voor de afzonderlijke stadsgewestenop te stellen.Versneld investeren in infrastructuurAls we op korte termijn van de belangrijksteknelpunten verlost willen zijn, dan zullen weveel moeten investeren. 'De private sectorstaat te popelen om de overheid daarbij tehelpen,' aldus drs.P.H. van Leeuwen, hoofdFinancial Engineering, Strategische Zakenvan de ING Bank. Hij constateert een aan-houdende groei van de vervoersvraag, zekernu de economische groei in Nederlandvoortduurt.De overheid maakt wel veel plannen om dieknelpunten op te lossen, maar tussen ont-werp en realisatie zitin Nederland nog altijdeen gat van tien tot twintig jaar. Betere ensnellere procedures zijn nodig, waarbij over-heden, burgers en private investeerders ineen vroeg stadium met elkaar overeenstem"ming bereiken. Een deel van die versnellingkan worden gerealiseerd door de privatesector meer in te schakelen bij de ontwikke-ling van infrastructuur.Private financiering vereist echter duidelijk-heid omtrent de taakverdeling. De overheidformuleertals vanouds het beleid en scheptkaders en voorwaarden, inclusief de voor"waarden waaraan de concessiehoudersmoeten voldoen. Een belangrijk deel van deontwikkelingstaken daarentegen kan zij uit-besteden; ontwikkeling en exploitatie zijnCEMENT1996/11Rijksuitgaven infrastructuur en transport (in mln. gld)namel?k sterk metelkaar verbonden. Veran"deringen in de projectomstandigheden dieoptreden als gevolgvan overheidsbeleid, b?-voorbeeld ophetterrein van veiligheid en mi-lieu, zal de overheid echter alt?d zelf moetenbl?ven oplossen.Veel infrastructurele voorzieningen z?n tebeschouwen als een quasi-collectief goed,omdatze bedr?fseconomisch zijn te splitsenin rendabel en in niet-rendabel te maken de-len. Daarmee kan een infrastructurele voor-ziening deels privaat worden gemaakt. Dooreen goede 'financial engineering' kan desplitsing privaat-publiek beter hanteerbaarworden gemaakt en het private deel groter.Het uiteindelijke doel is daarb? een zo grootmogelijke doelmatigheid van de volkshuis-houding. De overheid met haar beperktebudgetverkrijgt een optimaal resultaatalsz?slechts een paar stukjes van de infrastruc-tuur hoeft te financieren.Mobiliteit'Om de economische structuur van ons landveilig te stellen, zullen we meer aandachtmoeten besteden aan de samenhang tus-sen economie, ruimte, milieu en mobiliteit.Met de twee nota's 'Samen werken aan be-reikbaarheid' en 'Transport in balans' wor-den nieuwe impulsen gegeven aan verkeer,vervoer en transport,' verwoorddeir.B.Wes-terduin, directeur-generaal voor het Vervoervan het Ministerie van Verkeer en Water-staat.Prijsbeleid (variabilisatie, rekening rijden,fiscale maatregelen), parkeerbeleid, ver-sneld verbeteren van het openbaar vervoeren vervoersmanagement zijn allemaatrege-len die de vraag naar automobiliteit in destadsgewesten kunnen terugdringen. Daar-naast moet het aanbod worden verbeterd.Enkele voorstellen daartoe zijn:? optimale benutting van bestaande wegin-frastructuur (o.a. scheiden van verschil-lende groepen weggebruikers, dynami-sche verkeersinformatie, inhaalverbodvrachtwagens enz.);? verbeteren van het stadsgewestelijk open-baar vervoer;? OV-spitsdiensten en eerste stappen naarlight-rail;? verruiming van de mogelijkheden om vooren na de spits te reizen danwel te vervoe-ren;? faciliteren van korte-afstandvervoer (o.a.doelgroepstroken, vervoerspreidingin detijd, verbeterde logistiek, enz.).CEMENT1996j11Voor de achterlandverbindingen zijn soort-gelijke oplossingen mogel?k. De vraag naarautomobiliteit kan onder meer worden te-ruggedrongen doorhetkeuzegedragte be?n-vloeden; hiervoor is kwaliteitsverbeteringvan spoorvervoer en vervoer over waternoodzakelijk.Snel, sneller, snelstDe laatste inleider, ir.J.C.B.Robers, hoofdprojectencentrum Rail Infra Beheer, steldedat er sneller meer infrastructuur moet ko-men. Plannen zijn er volop, ook binnen eengeprivatiseerde NS. Het probleem vormt delange weg naar realisatie. Robers stelt daar-om een aantal versnellingen voor, waarvande meest ingrijpende ook de meest gevoeli-ge is.De huidige planstudiefase kenmerkt zichdoor het grote aantal inspraakmomenten.Dit traject zou veel effici?nter en daarmeeveel sneller kunnen en moeten. Robers pleitdaarom voor inspraak van 'grof' naar 'fijn'.De discussie over nut en noodzaak van eenproject moeten we landelijk voeren, regio-naal valt vervolgens de beslissing over detrac?keuze en lokaal bespreken we het be-stemmingsplan.Ook in de realisatiefase zijn versnellingenmogel?k, zowel in het ontwerp als in de uit-voeringsmethodiek. Voor de Hogesnel-heidslijn alleen al denkt NS echter dat zijover een ontwerpcapaciteit zal moeten be-schikken die vier maal zo groot is als wat zijnu heeft. Andere ingenieursbureaus zullendus moeten worden ingeschakeld.Ook voor een snellere uitvoering zal een be-roep moeten worden gedaan op anderen.Omdat ook andere maatschappijen als Lo-vers van het spoor gebruik gaan maken, zalgefaseerde uitvoering en stillegging vantreinregelingen niet meer worden geaccep-teerd.DiscussieVolgens veel bouwers wordt de uitvoeringvan grote infrastructurele projecten vaakdoor lange inspraakprocedures opgehou-den. Den Dunnen wees de aanwezigen erechter op datje nietom deburger heen magen kunt. Ervalt dan ook in de eerste fase nietveel te versnellen. In een nut-en-noodzaak-inspraakronde, die bijvoorbeeld een jaarmagduren, moeten we zekerdrie? vier alter-natieven bespreken. Pas daarna valt er ver-snelling te boeken.Westerduin vroeg zich afofde politiek bereidis de consequenties te nemen als desalniet-teminbepaalde beslissingen achterwegeblijven. Door knelpunten eerder op tafel teleggen kun je besluitvorming managen.Daarna wordt het tijd om geld vrij te makenvoor de financiering.Het nut en de noodzaak ten spijt: we zullenmoeten oppassen dat de versnelling vanrealisatie nietten koste gaatvan de kwaliteitvan hetontwerp ende uitvoering. Hebben wijwel de capaciteit voor de nu voorgesteldeimpuls (1500 mensen extra voor het ont-werp en 15000 mensen extra in de uitvoe-ring) ? Het wordttijd dat instellingen als ON"RI, VOC Betonbouw en NS de krachten gaanbundelen. DHVen Heidemijhebben daar in-middels al een eigen invullingaan gegeven.Redactie?57