C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gTunn elbou w50 cement 2007 6De dwarsverbindingen wordenaangelegd met behulp van vries-techniek. In een cirkelvormigraster worden vrieslansen van deene naar de andere tunnelbuisgeboord. De vrieslansen wordenaangesloten op een vriesinstalla-tie, die pekel van -30?C door delansen pompt. Als de vriesring diezo tussen beide tunnelbuizen ont-staat voldoende dikte heeft enaansluit aan beide buizen, kan delining aan een zijde worden door-broken. Vervolgens wordt hetinwendige van de bevroren ring intwee fasen ontgraven, eerst hetbovenste driekwart deel en laterhet onderste kwart deel. Na deeerste fase worden een wape-ningskorf en een 220 mm dikkespuitbetonlaag aangebracht. In detweede fase wordt het onderstegedeelte ontgraven, waarna dewapening wordt aangeheeld enhet laatste spuitbeton wordt aan-gebracht. Op dat moment is eengesloten ring aanwezig van gewa-pend spuitbeton, die de grond enwaterdruk kan weerstaan (fig. 2).Op deze spuitbetonlaag wordt eenwaterdichte folie aangebracht, dieaansluit tegen de lining van detunnel (fig. 3). Om beschadigin-gen te voorkomen, wordt hierte-gen een beschermlaag van 25 mmspuitbeton aangebracht. Ten slottewordt de definitieve gewapend-betonconstructie gemaakt met eendikte van 350 mm, waarna devriesinstallatie kan worden uitge-schakeld. Een overgangsconstruc-tie aan weerszijden, waarin debrandwerende deur wordt aange-bracht, completeert de dwarsver-binding (fig. 4).Bij de bouw van de tunnelbuizenzijn ter plaatse van elke dwarsver-binding vier segmenten inge-bouwd met extra wapening. Dedoorbraak in de lining wordt totstand gebracht door bij deze seg-menten een deel ervan weg tebreken. De momenten en nor-maalkrachten worden opgenomendoor de wapening in het reste-rende deel van de segmenten.Op moment van schrijven, eindaugustus 2007, is het werk aan dedwarsverbindingen van de Huber-tustunnel in volle gang. Deruwbouw van de eerste tweedwarsverbindingen is klaar en ookde ruwbouw van de derde dwars-verbinding is bijna afgerond. Hetvriezen van de vierde dwarsver-binding is in gang en binnenenkele weken zal ook de vriesin-stallatie voor de laatste dwarsver-binding zijn werk gaan doen.O n t w i k k e l i n gb o u w m e t h o d eIn het oorspronkelijke aanbeste-dingsontwerp bestonden dedwarsverbindingen uit een buiten-ring van gewapend spuitbetonwaartegen een prefab folie werdaangebracht, die met klemstrip-pen aan de tunnellining werdbevestigd. Hiertegen werd, metbehulp van een binnenbekisting,in het werk een binnenringgestort. Al in deze fase is onder-zocht of als alternatief een gespo-ten folie kon worden toegepast.Destijds was de koude ondergrondwaarop de folie moest wordenaangebracht een te groot bezwaar.Verwacht werd dat de buitenringbinnen korte tijd volledig zouDwarsverbindingen HubertustunnelInnovatieve oplossing voorwaterdichte dwarsverbindinging. C. Huisman, BAM Civiel / Delta Marine Consultantsir. S. van der Woude, Van Hattum en BlankevoortDe Hubertustunnel is onderdeel van de Noordelijke Randweg Haagse Regio(N14) en sluit aan op het Hubertusviaduct in Den Haag. De tunnel bestaat uittwee buizen van circa 1500 m lengte met een inwendige diameter van 9,40m, een tussenafstand van 6 m en vijf dwarsverbindingen, 250 m h.o.h. Degrondopbouw bestaat hoofdzakelijk uit zand (fig. 1). In het bestek werd ge?istde dwarsverbindingen volledig ondergronds uit te voeren, met volledige ont-werpvrijheid voor de aannemer. Het innovatieve van de door de bouwcombi-natie ontworpen dwarsverbindingen is dat deze voor het eerst geheel metspuittechniek worden uitgevoerd, zowel het beton als de waterdichte folie.A r t i k e l e n s e r i e H u b e r t u s t u n n e lDe Hubertustunnel is het gemeentelijk deel van de N14. De tunnel verbetertde bereikbaarheid van Den Haag en vermindert de verkeersdrukte in dewijken rond de Waalsdorperweg in Den Haag. Het is voor Nederland deeerste geboorde tunnel onder gebouwen door. De resultaten hierbij warenbijzonder goed. De Hubertustunnel wordt medio 2008 opgeleverd en is danin vier jaar tijd gerealiseerd.De goede resultaten bij de Hubertustunnel bieden veel perspectief voor toe-komstige projecten zoals het Trekvliettrac? in Den Haag en de te borentunnels in de Noord/Zuidlijn in Amsterdam. In komende uitgaven vanCement zal er aandacht zijn voor verschillende aspecten van de aanleg vande Hubertustunnel.Voor meer informatie: www.denhaag.nl/hubertustunnelC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gTunnelb ou wcement 2007 6 5151256A67891013430-5-10-15-20-25-30-35-400 20 40zuidbuisvrieslichaamvrieslichaammet wapeningspuitbetonnoordbuisdoorvriezen. De spuitfolie heefteen ondergrond met een mini-male temperatuur van +5?C nodig.Om de risico's te beheersen en teonderzoeken of de uitvoeringsme-thode met spuitfolie mogelijk zouzijn, is met de opdrachtgever, degemeente Den Haag, overeenge-komen een proef uit te voeren.Bij het HSL3-project zijn succes-volle proeven uitgevoerd met hetspuiten van folie, maar zonderbevroren ondergrond. De mini-male ondergrondtemperatuur van+5?C kan zonder maatregelen nietworden gegarandeerd. Bij lageretemperaturen verhardt de foliezeer langzaam, terwijl bevriezenvan de folie tijdens verhardenfataal is. Nadat de folie een mini-male Shore (hardheid) heeftbereikt van 25, is het wel toelaat-baar dat deze bevriest.Om een minimale temperatuurvan de ondergrond te garanderen,worden verwarmingsdraden, zoge-noemde tracings, toegepast. Dezeworden vastgezet op de langswa-pening van het binnennet van debuitenring, h.o.h. 200 mm. Omdatop deze wijze twee constructieon-derdelen zouden worden gespo-ten, is onderzocht of ook het defi-nitieve constructiebeton, debinnenring, in spuitbeton zoukunnen worden aangebracht. Vanhet gehele proces is een proefop-stelling opgezet waarin alle lagenzijn aangebracht en onderzocht.P r o e f o p s t e l l i n gMet de proef is onderzocht of despuitfolie op een koude onder-grond kan worden aangebracht enhoe het spuitbeton rondom dewapening aansluit. De binnenringis de uiteindelijke definitieve con-structie met een levensduur vanhonderd jaar, gewapend met eenbinnen- en buitennet. De aan-hechting van beton aan wapeningis dus essentieel.De proef is uitgevoerd in een loodsvan BAM Betontechniek te Schie-dam. De constructie is opgebouwduit twee L-wanden als `lining', waar-tussen een houten bekisting is aan-gebracht met afmetingen 2,5 x 0,30Tabel 1 | Grondparameterslaag E (105kN/m2) (-) (?) (?) c (kN/m2) verzadigddroogtoelstandtijd(fig. 1) (kN/m3) (kN/m3) (kN/m2) (weken)2 0,441 0,3 34 4 0 19,4 15,52verzadigd0,444 0,3 34 4 0 19,4 19,43 0,023 0,3 17 0 12 11,4 4,34 0,452 0,3 35 5 0 18,9 14,85 0,754 0,3 40 10 0 19,4 15,36 0,471 0,3 32 2 0 18,7 14,27 0,507 0,3 32 2 0 19,6 15,58 0,85 0,3 37 7 0 19,6 15,69 0,659 0,3 31,5 1,5 0 19,3 15,110 0,63 0,3 33 3 0 19,3 15,17bevroren1,5 0,3 5 0 440 19,6 15,5 950 88bevroren1,5 0,3 33 3 480 19,6 15,6 1750 89bevroren0,5 0,3 5 0 440 19,3 15,1 950 810bevroren1,5 0,3 33 3 480 19,3 15,1 1750 81 |Grondopbouw ter plaat-se van Hubertusduin2 jong strandzand3 hollandveen4 duinzand5 strandzand6 zand met zeeklei7 overgangslaag8 oud strandzand9 ziltige klei metzandlaagjes10 zwak ziltig zand2 |Buitenring van 220 mmspuitbeton in vriesli-chaamC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gTunn elbou w52 cement 2007 650350r = 80oppervlak eerst schoon en glad makensiliconenspray strookbreedte 100 mmtot sparing in liningmet masterflex 611 (BASF)definitievekaubit tokband 9x20 mmboucharderenafdichtingsprofielringvoeg opvullentijdelijk bevroren grondbeschermlaag spuitbeton t=25spuitfolie gem. dik 5 mmgrout220 mm tijdelijke spuitbeton met wapeningconstr.spuitbetonin-situ betonzuidbuis1:50noordbuisin-situ beton1:50spuitbetonL-wandL-wandverwarmingsdraadfolie + beschermlaagbinnenringbuitenringbevroren grondx 1,00 m3. Hierin is een koelleidingaangebracht, aangesloten op eenvriesinstallatie, alsmede water enzand. Een aantal thermokoppelsregistreert het verloop van de tem-peratuur. Het principe van deopstelling is weergegeven in figuur5. De folie op de buitenring en detunnellining zorgen dus voor dewaterdichtheid.De volgorde van de proefbestond in hoofdlijnen uit hetaanbrengen van:? grondmassief met water enbevriezen;? wapeningskorf buitenring (foto6). De werkelijke wapening vande buitenring wordt ook in deproef toegepast. Ook laslengtenworden gesimuleerd om hetgedrag van het spuitbetonrondom de staven te kunnenonderzoeken;? verwarmingsdraden op binnen-net. Deze zijn met een thermos-taat en een temperatuurvoeler teregelen. Het type draad is Jowit-herm type HTA-RVS/0,42 Ohm;? spuitbeton Maxit Gun 174 metkorrel 8 mm als buitenring,totaal in ??n laag van 220 mmdikte met de natte spuitme-thode op een bevroren onder-grond met een temperatuur vanongeveer -6?C;? spuitfolie Masterseal*345 vanBASF van gemiddeld 5 mm opde buitenring, waarbij de ver-warmingsdraden voor de mini-maal vereiste oppervlaktetempe-ratuur van +5 ?C moetenzorgen;? spuitbeton Maxit Gun 174/8 van20 ? 25 mm op de folie alsbeschermlaag om beschadigingtijdens het vlechten van de bin-nenring te voorkomen;? wapening van de binnenring,met dwarskrachtbeugels alleenin het achternet om voldoenderuimte te hebben voor het aan-brengen van het spuitbeton(foto 7). In een volgende fasewordt het binnennet afgevloch-ten;? spuitbeton Maxit Gun 174/8,150 mm dik;? wapening voornet;? spuitbeton Maxit Gun 174/8,150 mm dik tot en met hetvoornet;? laatste laag spuitbeton, MaxitGun 172, milieuklasse 3, 50 mmdik, waarmee een binnenringontstaat van 350 mm dikte.R e s u l t a t e n e nb e v i n d i n g e n p r o e fDe grond werd bevroren tot eentemperatuur van -4?C tot -10?C.Een belangrijk onderzoeksdetailwas de werking van de verwar-mingsdraden, cruciaal voor dekwaliteit van de folielaag. Om hetverschil tussen wel en niet verwar-men te kunnen bepalen, warentwee circuits aangelegd waarmeede twee helften van de proefop-stelling met eigen thermostatenwerden aangestuurd. Nadat hetspuitbeton van de buitenring wasaangebracht, kon de werking vande draden nader worden onder-zocht. In de proef is de thermos-taat aanvankelijk op 30?C gezet endaarna gedurende 11/2 dag op 15?C3 |Aansluiting waterdichtefolie tegen tunnelbuis4 |Dwarsverbinding vol-tooid5 |Principe proefopstellingC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gTunnelb ou wcement 2007 6 53gehouden. In 5 ? 6 uur was deoppervlaktetemperatuur ongeveer15?C aan de zijde met ingescha-kelde draden, waaruit bleek dat dedraden hun functie goed vervul-den.De folie is aangebracht bij eenminimale oppervlaktetemperatuurvan het beton van +3?C ? +5?C,om de ondergrens te onderzoe-ken. De verdere condities wareneen omgevingstemperatuur van15?C en voldoende ventilatie dooreen blower. Een leermoment in deproef volgde al de dag erop, toenbleek dat de folie was gescheurddoor een direct op de foliegerichte, te sterke luchtstroom vande blower.Ook werd een tweede methodevan aanbrengen van de foliebeproefd, namelijk handmatigmet een blokkwast op de al gespo-ten laag. Hiermee werden descheuren ingewassen. Het bleekdat met handmatig aanbrengeneen laag folie kan worden opge-bracht van 1 ? 1,5 mm, mits deondergrond voldoende droog is.Nadat alle spuitbeton van de bin-nenring in de diverse lagen wasaangebracht, zijn over de volledigelaagdikte tot in de bevroren grond,ter plaatse van wapeningsconcen-traties, 22 kernen geboord. Uit hetboorkernonderzoek kwamen eenaantal belangrijke bevindingennaar voren:? het natte spuitbeton Maxit Gun174 met korrel 8 mm is onge-schikt om aan te brengen op eenbevroren grondlichaam, dusvoor de buitenring. Het betonaan de zijde van de bevrorengrond was op een groot aantalplaatsen bevroren, waardoorgeen binding was opgetreden.Tijdens het boren van de kernenverdween dit losse materiaal;? een alternatief spuitbetonmeng-sel is noodzakelijk. In het verle-den zijn diverse malen spuitbe-tonmengsels tegen bevrorengrond aangebracht. Dit is goeduitvoerbaar met de droge spuit-techniek met het mengsel MaxitGun K36. Het nadeel van dezemethode is echter de grote stof-ontwikkeling, waardoor dit `snachts moet worden aangebrachtom de andere werkzaamheden inde tunnel niet te storen;? in de boorkernen van de bin-nenring, met het toegepastemengsel Maxit Gun 174 korrel 8mm, waren op sommige loca-ties holle ruimten achter dewapening. De oorzaak hiervanis de korrel van 8 mm. Ermoest worden overgegaan naareen maximale korrel van 4 mm,met als gevolg een groter aantallagen omdat de maximale laag-dikte hier 70 ? 80 mm is tegen-6 |Wapeningskorf buiten-ring in proefopstelling7 |Achternet met dwars-krachtbeugels binnen-ring in proefopstellingC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gTunn elbou w54 cement 2007 6over 150 mm met een korrelvan 8 mm;? de dikte van de folie was insommige kernen kleiner dan deminimaal vereiste 3 mm.Tijdens het spuiten van de foliewas de dikte regelmatig in denatte situatie gemeten. Hetblijkt dat na droging de dikteiets afneemt door uittreden vanwater. Dit is opgelost door defolie in twee gangen directachter elkaar nat op nat aan tebrengen.Al deze bevindingen hebbengeleid tot een tweede proef in eeniets andere samenstelling, maarmet de verbeteringen van meng-sels en methode van folie aan-brengen. Deze verbeteringen zijnals voldoende beoordeeld en alszodanig in uitvoering genomen.S t a l e n s t e u n c o n s t r u c t i eEen boortunnel ontleent zijn sta-biliteit aan de steun van de omlig-gende grond, die tevens met dewaterdruk de belasting op de tun-nelbuis vormt. Door de cirkelvormontstaan voornamelijk normaal-krachten in de ringen en tengevolge van verschildrukkentevens nog momenten.Het vrieslichaam van de dwarsver-binding kan druk uitoefenen opde tunnellining, afhankelijk vande grondsoort. Bij zand ontstaanniet of nauwelijks vriesdrukken,bij klei wel.Als binnen de bevroren ring degrond wordt ontgraven, vervaltdaar de steun voor de tunnelli-ning, waardoor deze naar buitenwil verplaatsen. Om dit te verhin-deren wordt een hulpconstructieaangebracht, bestaande uit hori-zontale stalen balken die afsteu-nen op het vrieslichaam enwaaraan de segmenten met lijm-ankers worden bevestigd.In de noordbuis van de Hubertus-tunnel (foto 8) bestaat deze con-structie uit dubbele unp400liggers, waartussen de lijmveran-keringen zijn aangebracht. In dezuidbuis (foto 9) is de constructiezodanig aangepast dat ertussenkan worden gewerkt om vanaf diezijde de dwarsverbinding aan teleggen.V r i e z e nVanuit de zuidbuis, op voorzienelocaties zonder wapening,worden in een cirkelvormigraster twintig vrieslansen naarde noordbuis geboord, waarvande invloedssferen elkaar overlap-pen. De vriesring is berekendmet het EEM-programma Plaxis,8 |Steunconstructie noord-buisD e H u b e r t u s t u n n e l i n c i j f e r stunnellengte 1500 mdiepste punt tunnel 25 m onder maaiveldboordiameter 10,52 mboorschildlengte 10,48 mlengte tunnelboormachine 63 m(inclusief twee volgtreinen)massa tunnelboormachine 1110 tontunnelringbreedte 2 mtunnelringdikte 0,40 mtunnelringdiameter (buitenkant) 10,20 mgewicht van een tunnelring 64 tonvrijkomend zand 260 000 m3tunnelringen per buis 750segmenten per ring 7 segmenten + 1 sluitsteensegmenten per tunnelbuis 5250 segmenten en750 sluitstenenverwachte voortgang boren en bouwen eerste en tweede buis gemiddeld 15 m per dag gehaald, werk7 dagen per week, 24 uur per dag in vier ploegendienstenstart eerste tunnelbuis juli 2006doorbraak eerste tunnelbuis 13 november 2006start tweede tunnelbuis februari 2007doorbraak tweede tunnelbuis 4 juni 2007Hubertustunnel gereed juni 2008C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gTunnelb ou wcement 2007 6 55waarbij een minimale dikte van1,50 m is aangehouden (fig. 10).De grondparameters van hetvrieslichaam zijn weergegeven intabel 1. De parameters voor debevroren grond gelden voor-10?C en een standtijd van achtweken, waarbij de waarden vande elasticiteitsmoduli alsminimum gelden.Schuin door het toekomstige vries-lichaam zijn twee temperatuurlan-sen aangebracht, voorzien van ther-mokoppels h.o.h. 500 mm.Hiermee wordt de temperatuur vande grond en daarmee de dikte vanhet ijslichaam bepaald. De grensvan het vrieslichaam is gedefini-eerd als -2?C. In de lining vanbeide buizen zijn rondom het toe-komstige vrieslichaam thermo-koppels aangebracht om de aan-sluiting van het vrieslichaam opde lining te controleren. Na eeninvriesperiode van ruim zesweken was de eerste dwarsverbin-ding gesloten en kon de liningworden geopend.Voor meer informatie over devriestechniek, zie [1, 2].O p e n e n l i n i n gOm voor het openen van delining zeker te zijn van de dicht-heid van het bevroren grondli-chaam, is een ontwateringsboringaangebracht met een manometervoor de waterdruk. Als het vriesli-chaam gesloten is, wordt doorge-gaan met vriezen waardoor dering zich ook naar binnen uit-breidt. Hierdoor komt het opge-sloten water aan de binnenzijdeonder druk te staan, waardoor demanometer stijgt, een aanwijzingdat de ring gesloten is. De liningwordt door middel van aanslui-tende kernboringen plaatselijkverwijderd (foto 11).B u i t e n r i n gNadat in de eerste dwarsverbin-ding de eerste fase van ontgravingwas voltooid, bleek deze ietsgroter dan theoretisch noodzake-lijk waardoor de buitendekkingruimschoots wordt gehaald. Ver-volgens is de wapening van debuitenring aangebracht en het9 |Steunconstructie zuid-buis10 | Vriesring berekend metPlaxisC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gTunn elbou w56 cement 2007 6spuitbeton met de droge spuitme-thode met mengsel Maxit GunK36 tegen de bevroren onder-grond gespoten tot een aantal cen-timeters achter het voornet.Er is 's nachts gewerkt aan dedwarsverbindingen en er zijn viernachten nodig geweest voor devolledige vulling. De verwar-mingsdraden zijn op het voornetgeplaatst voordat de laatste spuit-betonlaag in Maxit Gun 175 werdaangebracht. Ten slotte is dezelaatste laag glad afgewerkt tenbehoeve van het aanbrengen vande folie en zijn dezelfde activitei-ten voor het onderste kwart van dedwarsverbinding uitgevoerd.A a n b r e n g e n f o l i eNa het aanbrengen van het betonvan de buitenring en nadat deruimte voldoende is gedroogddoor de verwarmingsdraden incombinatie met een ontvochtigeren een blower, kan de folielaagworden aangebracht. De stofont-wikkeling tijdens het spuiten vande folie wordt zoveel mogelijkbeperkt (foto 12 en 13). In denoordbuis zijn daartoe tweegaten geboord met daarachtereen ventilator om het stof zosnel mogelijk af te voeren. Eerstworden zijwanden en dak gespo-ten en als laatste de vloer. Hetaanbrengen van de folielaag ineen dwarsverbinding duurt zoslechts twee uur.De verwarmingsdraden zorgenvoor een juiste temperatuur vande ondergrond waarop wordtgespoten, minimaal +5?C, in depraktijk +10?C tot +15?C. Nadatde folielaag is aangebracht, moetvoldoende worden geventileerdom het vocht uit de folie snel afte voeren tot een relatieve voch-tigheid van maximaal 65% ? 70%.Na het verharden moet een mini-male Shore aanwezig zijn van tenminste 25.B i n n e n r i n gNadat de 25 mm dikke bescherm-laag op de folie is gespoten, wordtde vloerwapening aangebracht en11 | Verwijderen lining metkernboringen12 ? 13 | Spuiten folieC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gTunnelb ou wcement 2007 6 57wordt de vloer in normaal betongestort. De wapening van de vloeris redelijk ingewikkeld vanwegede sparingen voor de kabelkokers.De bovenzijde van de vloer is vlak.Vervolgens wordt de rest van dewapening aangebracht. Een deelwordt geprefabriceerd; de aanheel-stukken tegen de lining worden inhet werk gevlochten. Om hetspuitproces goed te laten verlo-pen, wordt eerst het achternet metde dwarskrachtbeugels aange-bracht (foto 14).Het voornet wordt na twee spuitla-gen van 70 mm Maxit Gun 175aangebracht, waarna nog tweelagen van 70 mm Maxit Gun 175worden gespoten. De laatste laagvan 70 mm wordt in Maxit Gun172 aangebracht, die bestand istegen milieuklasse 3.Na afwerken van het oppervlakvan het spuitbeton is het spuitge-deelte van de dwarsverbindinggereed. Nadat het beton isverhard, wordt de vriesinstallatieuitgezet, de steunconstructies ver-wijderd en kan de afronding metde overgangsconstructie met delining worden gemaakt innormaal gestort beton.T e n s l o t t eVoor de aanleg van de dwarsver-bindingen bij de Hubertustunnelis veel winst geboekt met de resul-taten van de uitgebreide proeven.Zo is voor de buitenring eenspuitmortel ontwikkeld om tegenbevroren grond te worden aange-bracht. Uit de proeven is verdergebleken dat het uitvoeren van defolielaag als spuitfolie een snelleverwerking oplevert en een een-voudige aansluiting tegen delining. Het aanbrengen van ver-warmingsdraden is de basis vandeze oplossing, anders zou deondergrond te koud zijn. Het ver-volgens aanbrengen van de bin-nenring in spuitbeton is eenvoortzetting van de spuittechnieken levert qua tijd niet veel winstop, maar spaart een zeer moeilijkebekisting met aansluitingen uit.Ook het aanbrengen van zelfver-dichtend beton tot tegen de boven-zijde met eventuele luchtin-sluitingen, wordt voorkomen. nL i t e r a t u u r1. Huisman, C. en F. Vahle,Diepwanden bieden veiligeoplossing. Cement 2004, nr. 1.2. Tuunter, L.T.C. en H. Mortier,Open vriessysteem voldoet.Cement 2004, nr. 1.Projectgegevensopdrachtgever:Gemeente Den Haagaannemer:Hubertus Tunnel Combinatie (HTC),bestaande uit BAM Civiel, Van Hattumen Blankevoort en Wayss&FreytagIngenieurbau AGadviseur vriestechniek:CDM (voorheen Jessberger)uitvoering vriestechniek:Rodio GmbH Spezial Tiefbauleverancier tunnelelementen:Max B?gl BauunternehmungGmbH&Co.KGuitvoering spuitbeton en folie:Combinatie Brandwerende BekledingNederland (CBBN), bestaande uit BAMBetontechniek en Vogel14 | Achternet met dwars-krachtbeugels binnen-ring