Hoofdingang van enige afstand bezienOnder het balkon in de grote zaalfoto: Cement/B.l. de RuiterCement XXI (1969) nr. 3Het Nederlands Congres-gebouw te 's-GravenhageHet Nederlands Congresgebouw in 's-Gravenhage, dat 14 maart officieel in gebruik genomenwordt, zal ongetwijfeld als ??n van de meest monumentale bouwwerken van de thans over-leden architect dr.J.J.P.Oud de geschiedenis ingaan. Het schetsontwerp was van zijn hand.Door zijn dood evenwel, in april 1963, moest de uitvoering aan anderen worden overgelaten.De keuze viel daarbij op zijn zoon, ir.H.E.Oud, die dank zij de medewerking van de architectH.Dethmers, dr.Ouds assistent sedert 1954, deze zeer moeilijke en gewetensvolle taakwist te volbrengen.Tijdens de bouw is het oorspronkelijke schetsontwerp zoveel mogelijk de leidraad geweest.Aan wijzigingen die het gevolg waren van het constructieve ontwerp werd zeer consci?ntieusin de geest van Oud gestalte gegeven. Daarom mag het Nederlands Congresgebouw tenvolle als een schepping van dr.' Oud beschouwd worden.Het onderhavige project is in ons land reeds typerend door zijn kleur. Er zijn hier slechtsweinig bouwwerken waar dit element zo'n belangrijke rol vervult in de totale conceptie.Toegepast werd een combinatie van hemelsblauw en heldergeel. De eerste kleur voor degrote vensterloze bouwmassa's waarin zich de zalen bevinden. De laagbouw die deelsdaaromheen gegroepeerd is, deels een afzonderlijke vleugel vormt, is bekleed met gelegeglazuurde baksteen. Ook de vrijstaande driehoekige toren bezit ditzelfde uiterlijk.Het bouwwerk laat door zijn klare vormen niets te raden over. Achter de blinde murenvan de grote bouwmassa's kunnen niet anders dan de grote zalen schuil gaan. De ingangs-partij is zeer duidelijk gemarkeerd door de grote luifel, terwijl de doorgaande v?nsterstro-ken in de laagbouw en de toren duiden op kantoorvertrekken en vergaderzalen. 00'< deachtergevel met zijn terrassen, trappen en caf?-restaurant spreekt een duidelijke taal.Het is ondoenlijk om in het kort een volledige beschrijving te geven van de verschillenderuimten binnen dit complex, daarvoor is een bouwwerk dat een oppervlakte van 4,5 habeslaat te groot. Veelzeggend is ongetwijfeld dat er binnen plaats is voor ca. 9000 perso-nen, te splitsen in 2000 in de grote congreszaal, 950 in de kleinere zalen, 300 - 4000 in eensouterrainzaal, ca. 1600 in de diverse vergaderruimten en 550 in een tweetal bioscopen.Uit deze summiere opsomming wordt het wel dUidelijk dat de belangen van dit congres-centrum zich tot ver buiten de gemeentegrenzen uitstrekken. Het kwam ook niet voor nietstot stand dank zij een gezamenlijk initiatief van Rijk, gemeente en bedrijfsleven. Hetgeengerealiseerd is biedt alles wat de congresdeelnemer zich in de naaste toekomst maar zoukunnen wensen. De evenementen die er gaan plaatshebben zijn behalve die waaraan hetgebouw zijn naam ontleent, van verschillende aard en bestaan onder meer uit tentoonstel-lingen, bals, banketten, filmvoorstellingen, concerten, sportmanifestaties, opera's enz.De ligging is zeer gunstig, in de nabijheid van het Haagse Gemeentemuseum en op enkelekilometers afstand van het hotelrijke Scheveningen. De parkeerruimte, gedeeltelijk onder-gronds, biedt plaats aan ca. 800 auto's.Globale omschrijving van de constructieVoor de constructie van het bouwwerk werd in hoofdzaak ter plaatse gestort beton vaneen kwaliteit K300 toegepast. De keuze werd in hoofdzaak bepaald door twee overwe-gingen:Door de aaneenschakeling van ruimten met onderling sterk verschillende afmetingen,waardoor van uniformiteit in de toe te passen constructie-elementen slechts in geringemate sprake kon zijn, kwam prefabricage in staal of beton niet in aanmerking.In verband met de gegeven maat voor de verdiepingshoogte van 4,35 m, diende de con-structiehoogte zo gering mogelijk gehouden te worden. Dit streven komt het beste tot uit-drukking in vlakke plaatvloeren, paddestoelvloeren e.d.Achtereenvolgens kunnen de volgende gebouwgedeelten onderscheiden worden:1. De vleugel waarin zich administratieruimten, vergaderzalen en twee bioscopen bevinden.Dit gebouwgedeelte is zeer regelmatig van opzet zodat volledige prefabricage in aanvangoverwogen is. Van dit laatste kon evenwel geen sprake zijn omdat detailkwesties de archi-tectonische vormgeving geweld aangedaan zouden hebben. Daarom werd prefabricagebeperkt tot de balken en platen voor de dakconstructie.83Opengewerkte schetsCement XXI (1969) nr. 32. Markant is de luifel boven de hoofingang, een uitgestrekte voorgespannen betonribbenplaatmet globale afmetingen van 30 x 68 m2? Aanvankel?k stond men een uitvoering voor in witcement. In verband met de uitvoerings-technische problemen werd evenwel tot normaal grijscement besloten. De randen werden naderhand wit gespoten, terwijl de onderzijde bekleedis met hout.De ondersteuning van de luifel bestaat, met het oog op lengteveranderingen door tempe-ratuurwisselingen, uit pendelende kolommen; behoudens twee die ter wille van de stabili-teit en voor de opname van windkrachten in de fundering zijn ingeklemd.De randkolommen hebben een speciale uitvoering gekregen, in verband met mogelijkechemische of mechanische beschadiging, en bestaan uit ronde roestvrij stalen buizen. Deoverige kolommen van geprefabriceerd beton hebben in doorsnede een kruisvorm en wer-den met ingeschokte stalen scharnieren op het werk afgeleverd.3. Het hoofdgebouw met de grote congreszaal, de twee kleine zalen, en het centrale trappehuisen de receptieruimte is ook uit constructief oogpunt het meest interessante gedeelte.De kleine zalen vormen in constructief opzicht betonnen dozen die door enkele kolommengedragen worden. Het dak bestaat uit een betonplaat, ondersteund door balken van 20 moverspanning die in de wanden hun oplegging vinden. Dit gedeelte is geheel in ter plaatsegestort beton uitgevoerd.In het centrale gedeelte bevindt zich voorts de grote trap die ontworpen werd als eenruimtel?ke betonconstructie. Op deze trap is tevens de eerste verdiepingsvloer opgelegd.Speciale aandacht vroeg de verbinding van trapplaten en bordessen; de hier optredendegeconcentreerde krachten z?n dermate groot dat in de hoeken geconstrueerde stalenprofielen ingebetonneerd moesten worden ten einde de betonafmetingen binnen bepaaldegrenzen te houden.84Grote zaalCentraal trappehuisBuitentrappen aan achterz?deCement XXI (1969) nr. 3De dakconstructie van de twee conferentiezalen op de eerste verdieping, die zich aanweerszijden van het centrale trappehuis. bevinden, is uitgevoerd in gewapend beton metoverspanningen van 16 m.De dakconstructie boven het centrale trappehuis bestaat uit boogliggers met trapezium-vormige doorsnede, hart op hart 4 m, waarop een gebogen dakhuid van gewapend betonvoorzien van lichtkappen is aangebracht. De boogliggers zijn gedeeltelijk ingeklemd in detwee boven de conferentiezalen gelegen dakvelden, gedeeltelijk ook in de onderstaandekolommen. De horizontale reacties worden door middel van 'schijfwerking' via genoemdedakvelden en twee balken die deze onderling verbinden afgevoerd.Aan de buitenzijde is het gebogen dak 'gecamoufleerd' door een zestal voorgespannenbetonportalen waartussen claustra's zijn aangebracht. Deze dakopbouw heeft dus alleeneen architectonische functie.Het kernpunt van het bouwwerk is ongetwijfeld de grote congreszaal die zowel in architec-tonisch als in constructief opzicht opmerkelijk genoemd mag worden. Hier kwam eenkolomvrije ruimte tot stand van 52 m breedte, waarbij gebruik gemaakt werd van bogenmet voorgespannen trekband. Aan deze liggers is zowel het plafond van de grote zaalopgehangen, als de dakconstructie van casetteplaten, balken en kolommen opgelegd. Voordeze constructie werd op grote schaal prefabricage toegepast.Een tweede opmerkelijke constructie is het balkon dat vanuit de zaal geleidelijk omhoog-loopt tot iets boven de eerste verdiepingsvloer. De constructie daarvan kan worden opge-vat als een uitkragende plaat die in een op vier punten ondersteunde gewapend-betonwandis ingeklemd; deze wand vormt tevens de achterzijde van de zaal. Het plaateinde is aande andere zijde verstijfd door een in een hellend vlak liggende boog die als balustradefungeert.4. Op enkele meters afstand van het zalencomplex rijst een ca. 68 m hoge toren op, waarinonder meer kamers zijn ondergebracht bestemd voor functionarissen die in de toekomstbelast zullen zijn met de organisatie van een congres. Binnen de gew9pend-betonkern,waarin de 17 verdiepingsvloeren zijn ingeklemd, bevinden zich tevens de schoorstenenvan het ketelhuis. De genoemde vloeren zijn verder r.og door drie kolommen ondersteund.De kern bestaat uit twee afzonderlijke gedeelten die met het oog op de gewenste samen-werking om horizontale belasting op te nemen door een 90 cm dikke vloer zijn verbonden.5. Ofschoon aanvankelijk uit zuinigheidsoverwegingen besloten werd om geen onder-grondse parkeergarage te bouwen, is men naderhand op deze beslissing teruggekomen.Aangezien het daartoe bestemde terrein ingenomen was door werkplaatsen en dergelijke,kon eerst met de werkzaamheden worden aangevangen toen de ruwbouw in grote lijnengereed was gekomen.De keldervloer is gemaakt van asfaltbeton dat werd aangebracht met behulp van wegen-bouwmachines. Het kelderdak, op het niveau van het maaiveld, bestaat uit een paddestoel-vloerconstructie, waarvan de kolommen op korte palen gefundeerd zijn. Op het kelderdakwerd eveneens een asfaltvloer gelegd, bestemd voor de parkeerruimte in de open lucht.Ne85