ImTCROSS-JEVAN DEJAREN'60ENHETPROGRAMMA??IN DE JAREN '10Over 25 jaar. . . .De constructeur, uitgerust metde hier geschetste hulpmidde-len die hem echt helpen met een verruimde perceptie van ge-drag en eigenschappen van de te ontwerpen constructie, intechnische en economische zin, kan pas echt genieten van devruchtenvande automatisering. Hetzal de positievan decon-structeur ten goede komen. Crossen doet hij dan definitiefopzijn fiets.Behalve de aandachtbesteed aande effectiviteit van vormge-vingendimensionering, zalaandachtvoorde kwaliteit tijdensnitvoeringenbeheerwordengevraagd. Ditiszekereen procesdat van kennis en ervaring gebruik zal moeten maken doormiddel van.expertsystemen. De constructie moet als het warena de .klassieke.rekenchecksaut?matisch worden getoetst opmogelijke foutenbronnen. Vragen naar de invloed van afwij-kingen in aannames van eigenschappen van materialen, zoalsbij grond, zijn daarbij relevant. Vragen naar de bronnen vanaannames en checks van details die in de praktijkdoor te hogepraktische tolerantie-eisen potenti?le bronnen van proble-menzijn, komenindeze kwaliteitsrondevoor deconstructeurOm de hoek kijken.Verdichtervan wezenlijke aanpassing van de progranunatuur in het da-gelijksgebruik aan de eisen van vandaag is geen sprake.Verdieping ofverbredingIemand?.die daimt.datwel degelijk gebruik wordt gemaaktvanhetliedendaagseonderzoekzoals bij beto111nechanica,dattoegankelijkis inhetTNO-pakketDIANA. heeftgelijk.Maarwatvolume betreftzijn dezeapplicaties totaal onbelangrijkinrekenland. Sommige utilisaties zijn bijzonder geholpen metde verdiepte, in programma's vastgelegde.kennis. Tochvraagtdemarkt om iets anders, om kwaliteit en niet om despan-ningstoestand in elke grindbiggelvan een bijzondere con-structie.Die kwaliteit is te bereiken door een wezenlijke verbredingvan de activiteiten van de constructeur en daarmee samen-hangendvan de door hem gebruikte rekenhulpmiddelen.13ij zijnwerkzal primair eenmethodiekbehoren,diealvorenshet gedrag van deconstructiewordt bepaaldals gevolg van deerop werkende actie, expliciet aandacht besteedt aan het hoeenwaar?mvan vorm en dimensionering. Ofditwordt gerea-liseerd met programma's gebaseerd op pure algorittniseerba-re redeneringen of deels met in expertsystemen opgeslagenkennis en ervaring zaldetoekomst uitWijzen. Hetresultaatzaleen constructie opleveren die effectievervoldoetaan de doel-stellingenzoals economie, uitvoerbaarheid en duurzaamheid.We kunnen ons daarbij dimensioneringsprogranuna's voor-stellen die r:ekenin~ houden met economische.optimalisatievan beton., wapening en bekistingscomponenten. Er valt ookte denkenaan automatischeinbrengvan devoorhet onderha-vige project realiseerbare materiaalkwaliteiten.; ?INTtGrR'j:?, 9L~'~'~,'F, T~N, I; 'BOnJ~r:~tt'FDl~I 1)4S: 1I[ ]I b" !J[ ~ .~,~l2'UUh161i1I1ij)D TIl)5.~'.:,.F~jI-~~! ;?VEven tij.d voor nostalgieExact 25 jaargeleden konjein Nederland de eerste statischemechanicaberekening op commerci?le basis maken met be-hulp Van een.computer. Het progranuna.en de daarnit vol-gende invoerwas gebaseerd op demethode CROSS.Het eer-Ste. - de opbouwvan het programma -.had te maken met deachterstand in numerieke methoden van de materiedeskun-digen. Het tweeeie, deinvoervolgens vertrouwde principes bijhandrekenen, bracht enige klantvriendelijkheid met zichmee.De ontwikkelingen gingen snel. Hooguit enkele maandenla-ter verschenen voorlopers van het nog altijd gebruikte pro-grarnrnaSTRESS op de markt. Ook werd er gewerkt met zelfgeschreven programma's voor matrixinversie en matrixver-menigvuldiging. Computertijdwerd buiten dedeur gehuurdende invoerwer.d geregeld met doorgaanszelf-getype pons-kaarten. Nostalgie.... 125 jaar geleden. . .. ?DeCIAO werd opgericht,erwerdencollectiefinverenigings-verband programma's ontWikkelden het denken over eengrenzeloze .koppeling van alles wat met het ontwerpenvanconstructies te maken had begon zich te. ontWikkelen. Depraktische begrenzing van de time-sharing zoals dat toenwerd benoemd gooide roet in het eten.Ondanks dat, groeide degedachtedat er eennieuwewind be-gon te waaien.? De computer zou de constructeur bevrijdenvan slafelijk werk; in dit geval dus rekenwerk.Hij zou zich nueindelijk kunnen gaan toeleggen op het pure denkwerk overde hem toevertrouwde constructieve vormgeving en de on-derbouwing daarvan.Erwerdentalloze missersgemaaktbij het ontwikkelenvanre-kenprogramma's,vooral ten aanzienvande economische me-rites daarvan. De grootste denkfout werd echtergemaaktbijhet idee dat de constructeur effectiever, dus meer gericht ophet uiteindelijk technisch/economische doel van zijn werkzouworden ingezet. Deconstructeurwerd gewoonmisbruikten kreeg als norm dat hij, gebruik makend van het nieuwe re-kentUig, ijskoud meer conventionele produktiehad te maken.Van een beter bezinnen op de effectiviteit van de door hemdoorgerekende constructie, vooral in economische zin, wasgeen sprake.Van de verlossende ide?le gedachtengang, die ook ten grond-slag lag aan de oprichting van de CIAO kwam weinig terecht.De constructeur heeft zich laten uitbuiten ten koste van zijneffectiviteit. Misschien was het zelfs wel zo dat de angst voorde consequenties van een verkeerd gekozen dimensionering,namelijk opnieuw een hoop handrekenwerk, in het compu-terloze tijdperkbetereiniti?le resultatengat De rekenmetho-de vormde daarbij kennelijk ook een inspirerend medium ophet denkwerk over de fundamenten.Vandaag, in 1988, werken we in de constructeurspraktijk ei-genlijk alleen nog maar met de kernprogramma's uit dejaren'60. De mainframeversies van de programma's zijn vervangendoor PC-versies, hetgeen de toegankelijkheid verhoogt, maar32 Cement 1988 nr. 5