GUSTAVE MAGNEL 100 JAARGELEDENGEBORENOp 27 oktoberaanstaandewordtte Gent de Gouden MedailleGustave Magnel uitgereikt.Voor deze prijs komen ontwerpers vanzeer bijzondere betonconstructies inaanmerking. De toekenning heeft ??n-maal inde vijfjaar plaats. In 1963 viel deeer tebeurtaanir.P.Blokland, inverbandmet diens belangrijke aandeel in hetontwerp van het sluizenc?mplex in hetHaringvliet.Met deze prijs, ingesteld door de Alge-mene Vereniging van de Ingenieurs derBijzondere Scholen van de Rijksuniver~siteit te Gent (AlG), wordt de herinne-ring in stand gehouden aan de naamge-ver van de medaille die in Belgi? in zijntijd een bijzondere plaats innam.Op 15 september aanstaande is het 100jaar geleden dat Magnel geboren werdin het grensplaatsje Essen.Wie was prof.ir.G.Magnel? Van de ou-dere lezers van Cementhebben verschil-lenden hem gekend. Hij was een pioniervan internationale allure op het gebiedvan hetvoorgespannen beton. Daardoorheeft hij ook grote invloed gehad op deontwikkelingen in Nederland.In Gent wordt bij de uitreiking van deGouden Madaille aan zijn bijzonderepersoonlijkheid speciale aandacht be-steed.Het onderwijs en onderzoek op het ge-bied van beton aan de Universiteit vanGent heeft zijn reputatie voor een be-langrijk deel aan prof. Magnel te dan-ken. In 1922 introduceerde hij met devrije leergang 'Pratique du caleul du b?-ton arm?' het onderwijs in het ontwerpen de berekening aan de Gentse univer-siteit. Magnel had reeds vroeg ingezienwelke grote vlucht het gewapend betonals bouwmateriaal zou nemen. Hij be-sefte daarnaastdatvoor de ontwikkelingvan dit nieuwe constructiemateriaal hetuitvoeren van onderzoek noodzakelijkis. Zijn in 1926 opgerichte Laborato-rium voor Gewapend Beton kreeg in1930 de status van universiteitsla-boratoriurn, nu nog steeds het enige af-zonderlijke laboratorium in Belgi? datniet, zoals de meeste andere univisitairelaboratoria voor beton, ge?ntegreerd isin eenmeer algemeeninsituutvoorbur-gerlijkebouwkunde. In 1932 volgde zijnbenoeming tot buitengewoon hoogle-raar.Voor Magnel was de relatie tussen onCement 1989 nr. 9derwijs en onderzoek van grote beteke-nis. Hij had de medewerking van deoverheid die hem opdrachten voor on-derzoekverschafte. Latervolgde ookhetbedrijfsleven.Terugkijkend op dit facet van zijn veleactiviteiten mag worden gewezen op debijna 200 publikaties van zijn hand overhet vele en zeer verscheiden onderzoekdatindeloopvan dejareninhetLabora-torium voor Gewapend Beton plaatsvond. Als hommage aan hem werd nazijn overlijden in 1955 de naam van ditunieke onderzoeksinstituut veranderdin 'Laboratorium Magnel voor Gewa-pend Beton'.Uit een beschrijving van de persoon, hetleven en werk van Magnel doorprof.D.Vandepitte, ontlenen wij dat deboeken van Magnel tezamen een om-vangrijk oeuvre vormen. Een van dezeboeken, uitgegeven in 1948 over voor-gespannen beton, is waarschijnlijk heteerste ter wereld dat de techniek en deberekening van het voorgespannen be-tonoverzichtelijkenvolledigbehandelt.Het werd zowel in het Spaans als in hetEngels vertaald.Reeds voor 1940 en gedurende de oor-logsjaren legde hij zich toe op de bestu~dering van het voorgespannen beton.Vandepitte heeft Magnel dikwijls horenspreken over voorgespannen beton. In194-4-, onmiddellijk na de bevrijding, bijvoorbeeld voor een gezelschap vanAmerikaanse en Canadese officieren.Later voor ingenieurs van overheids-diensten en uiteraard voor studenten.Letterlijk zegt Vandepitte: 'Magnel wastamelijk klein van gestalte en een ele~gante verschijning. Zijn glinsterendeoogjes sprankeldenvan geest en vernuft.Zijn oud-studenten herinneren zichle-vendig dat hij bij het begin van elke leszijn zakuurwerk losmaakte van zijngouden ketting en voor zich neerlegdeop de tafel. Als hoogleraar en als voor-drachtgever bezat Magnel een weerga-loos talent'....Magnel als pionier van het voorgespan-nen beton organiseerde in 1951 te Genthet eerste internationale congres overvoorgespannen beton en behoorde in1952 te Cambridge tot de oprichters vande PIP. Zijn invloed strekte zich uit totvele landen, waaronder Engeland en deVS. De eerste voorgespannen brug in deVS, de Walnut Lane Bridge in Philadel-phia, werd door hem ontworpen en in1949 onder zijn leiding gebouwd. Deeerstevoorgespannenspoorbrug terwe-reld, eveneens door hem ontworpen,bevindt zich in de noord-zuidverbin-ding te Brussel en overbrugt de Spiegel-straat. Magnel ontwikkelde ook een ei-gen vorspansysteem.Als grote blikvanger voor de EXPO teBrussel ten slotte had Magnel de 'Torender Televerbindingen' ontworpen, die500 m hoog moest worden. In zijn laat-ste levensjaar heeft hij zich nog veelmoeite getroost om de bouw ervan tebepleiten. Het heeft er nog even naaruitgezien dat hij de regering van het nutervan kon overtuigen.De betekenis van Magnel voordeBelgi-sche bouwindustrie heeft meer facetten.Hij behoorde tot de stichters van hetBelgisch Instituut voor Normalisatie envan SECO, het Controlebureau voor deVeiligheid van het Bouwwezen. In 1930maakte hij deel uit van een commissiedie moest onderzoeken op welke wijzede veilgheid van bouwwerken kon wor-den verbeterd. De aanleiding tot de in-stelling van deze commissie was eenreeks spectaculaire ongevallen die veelpublieke opschudding teweeg bracht.Dit leidde in 1934 tot de oprichting vanSECO met een drieledige doelstelling:- verbetering van de kwaliteit van debouw;~ bieden van mogelijkheden aan bou-wers enbouwheer zich te verzekeren te-gen aansprakelijkheid voor de bouw;(vervolg op blz. 56)55DIMENSIONEREN VANCONSTRUCTIEF BETONirJ.Schavel?ng\ TU-Eindhoven, faculteit der Bouwkundeir.R.A.Vonk, TU-Eindhoven, faculteit der BouwkundeZ~ h- 0,354 . Xu ? ? ?? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? (3)Mu ~ N'bu'Z . . . . . . . . ? . . . . . . . . . . ? . . . . (1)De grootte van de betondrukkracht N'bu wordt bepaald door(fig.2}.- de hoogte X\l en de breedte bvan de betondrukzone;- de sterkteklasse.Voor doorsneden waarbij de betondrukzone binnen de flensvanhetprofiel ligt, kan dit als volgtworden uitgewerkt. Daar-bij wordt ervan uitgegaan dat de doorsnede bezwijktdoor hetbereiken van de maximale betonstuik E'bu ~ 3,5 %0'N'bu ~ &.b? X u 'Pb (2)De grootte van de hefboomarm Z wordt bepaald door (fig.2}.- de hoogte Xu van de betondrukzone;- de nuttige hoogte h (afstand van het zwaartepunt van detrekkracht N".pu tot de uiterste gedrukte betonvezel).wendig moment wordt bij constructief beton geleverd dooreen drukkracht in het beton N'bu' die op een afstand zvan detrekkracht in het staal Napu werkt (fig.2)OnderstellingenBij de berekening van het bezwijkmoment wordt uitgegaanvan de volgende onderstellingen [1]:- het beton kan geen trekspann?ngen opnemen;- de verlengingen en verkortingen die het beton en de hech~tende wapening ondergaan, zijn recht evenredig met de af-stand tot de neutrale lijn;- voor beton, betonstaal en voorspanstaal worden de o-E-dia-grammen van figuur 1 aangehouden.Alle vonnen van constructiefbeton, waarvan gewapend beton en volledigvoorgespannen beton de uitersten zijn, bezWijken volgens hetzelfde mechanisme.Daardoor kan het bezwijkstadium volgens ??n algemeen geldige methode wordenberekend. In dit artikel wordt een methode gepresenteerd die eenvoudig genoeg isom in de praktijk te worden toegepast. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de reedsbestaande GTB-tabellen. Dit betekent voor het gedeeltelijk en volledigvoorgespannen beton een nieuwe aanpak.Het model van het constructief beton dat doorprofBruggeling is ontwikkeld, omvat zowel gewa-? ? pend beton als gedeeltelijk en volledig voorgespan-nen beton. Het model beoogt deze onderdelen zo te integre-ren, dat zij met ??n algemeen geldige methode kunnen wor-den berekend. Voor een brede toepassingvan constructiefbe-ton en in het bijzonder van het gedeeltelijk voorgespannenbeton, moet deze methodiek enerzijds eenvoudig en ander-zijdsvoldoende nauwkeurig zijn. Als onderdeel van eenafstu-deerproject aan de TU-Eindhoven [4], is zo'n methode ont-wikkeld voor het berekenen van op buiging belaste construc-ties in het bezwijkstadium.Voordat een praktische beschrijving van deze methode wordtgegeven, zal zij eerst theoretisch worden onderbouwd. Hetgeheel wordt tenslotte met twee rekenvoorbeelden toege-licht.BezwijktnechanismeIn de bezwijktoestand moet het uitwendig moment Mu nogjuist evenwicht maken met het inwendig moment. Dit in-*ir.Schaveling is inmiddels werkzaam bij Adviesbureau D3BN civielingenieurs bv, AmsterdamVervolg van blz. 55.- instelling van een orgaan waar prakti~sche ervaring betreffende de bouw bij-eengebracht wordt.ProfMagnel, die zitting had in de Raadvan Beheer, is een stuwende kracht ge-weest bij de toenemende activiteitenvanSECO, metname tijdens de moeilij-ke jaren van voor en tijdens de 2e we-reldoorlog.Door hetwerkvanSECO werd de over-heid gestimuleerd tot het opstellen vanen medewerking geven aan velerleivoorschriften, wat ook het wetenschap-pelijkonderzoekop de diverse terreinenheeft bevorderd.De dankdie SECOaanprofir.G.Magnelverschuldigd is, komt elke tweejaar totuitdrukking in de toekenning van deMagnelprijs voor een praktisch toepas-baar onderzoekproject op het gebiedvan de civiele techniek en de bouwkun-de. Daaruit spreekt de geest van Magneldie bij wetenschappelijk onderzoek al-tijd de ontwikkeling van het bouwenvoor ogen heeft gehad.Op 27 oktober aanstaande worden in deaulavande GentseUniversiteitdus tweeonderscheidingen uitgereikt.M.G.P.Nel?ssen56 Cement 1989 nr. 9