'Grandeur Fran?aise'Bouygues trekt evenals Eiffel hooggekwalificeerde techniciaan. Riohard is de bekendste onder hen. Hij is de ontwerpervan de veelbesproken brug van Boubidjan, bestaande uit eenvakwerkvan hoge-sterkte beton. Rond Riohard starten activi-teiten op het gebied van 'Beton ?haute performance', waarbijniet alleen de sterkte van beton, maar ook verwerkbaarheid,afwerking, dichtheid en vroege sterkte worden bestudeerd.Binnen Bouygues ontstaat een circa 30 personen tellendegroep van betonspecialisten, inclusieflaboratoria, die Bouy-gues ondersteunen om de leidende rol te kunnen spelen inprojecten alsde Pont de Normandie' en de 'La Grande Arche'.Eiffel sloot zijn carri?reafmetwetenschappelijk onderzoekinde a?rodynamica. Zeer belangrijke werken van hem, zoals de300 m toren en het skelet van hetAmerikaanseVrijheidsbeeldop Staten Island, waren immers op windkracht vormgegevenen gedimensioneerd.VanBouygues dringtzich eerder het beeld op dat hij techniekalseen noodzakelijk kwaad zag.Hij had er oog voor en maakteer commercieel in elk geval goed gebruik van. Overigens isvan hem bekend dat hij grote bewondering voor Eiffel had.Brood en SpelenOfhet nou gaat om ondernemen ofom liefde voor brood enspelen voor het volk, is niet zo relevant in dit kader.Duidelijk is dat Eiffel toen hij in competitie bezig was met deplannen voor de Eiffeltoren, ook helder rnoet hebben nage-dacht over de exploitatie.Toen de financiering voor het ideevan een 300 m hoge toren op de wereldtentoonstelling in Pa-rijs in 1889 niet rondkwam, heeft Eiffel de concessie voor deexploitatie voor de komende 20jaar overgenomen van de or-ganisatie. Dat bleek een goede greep te zijn geweest.Ook FrancisBouygues bleek niet bangvoor het nemenvan ri-sico'sbijhetexploiterenvan volksvermaak. Bouygues kochtin1987hetFranse commerci?leTVstationTF 1.Enkelejarenla-ter, in 1990,begafhij zich ook nog in de filmproduktie met defirma Ciby 2000.Tot slot: uit de schets van beide bouwers valt te concluderendat het om echte, creatieve ondernemers ging. Maar ook, dathetgesloten, ondogmatische creatieve Franse klimaat meteenliefde voor grandeur en monumentaliteit, niet alleen eenmooi vakantieland oplevert, maar de levensvoorwaarde wasvoor de carri?re van de beide bouwers,VanBouygues is uiteraard minder afstand te nemen en is,ge-zien zijn zeer recente overlijden, ook nog minder bekend.Men realisere zich daarbij dat een schat aan gegevensoverEif-fel pas bekend werd, nadat decorrespondentie tussen hem enzijn moeder toegankelijk werd voor onderzoekers.Dat Bouygues een overtuigd en zelfbewust ondernemer was,moge blijken uit zijn uitspraak 'Ik hehgeencollega's,ik heb al-leen concurrenten'. Met dit motto was hij dan ook nooit lidvan branche-organisaties. Hij had een hekel aanJoint Ventu-res.Bouygues startte zijn bedrijfop 30-jarige leeftijd in 1952met 10werknemers. Zeer snelverwierfhij de opdrachtvoor debouw van de eerste IBM-fabriek in Europa. Dat was door hetopkomende HighTech beeld van dit bedrijfeengoede zet.Totop heden hebben IBM-France en Bouygues goede banden,onder andere door het samen turn-key bouwen van intelli-gente kantoren en door de uitgebreide computernetwerkenbinnen Bouygues hoofdkantoor Challenger, in St. Quentin-en-Yvelines, nabij Parijs (zie Cement 1988nr. 7/8).ToenEiffel in 1867,na de nodige ervaring bij andere bedrijvente hebben opgedaan, zijn eigen firma metwerkplaats in Leval-lois-Perretstartte, concentreerde hij zich direct op de voorde-len van de volledige prefabricage. Hij bracht standaard brug-gen op de markt, in feite een voorlopervan deBailey brug, omhet logistieke proces bij ontwerp en voorbereiding van brug-genprojecten te vereenvoudigen.Bien ?tonn? de se trouver ensembleOp zaterdagmiddag 24juli kon men op een van de vele recla-mezenders in Frankrijk, vernemen dat Francis Bouygues op71-jarige leeftijd wasoverleden. Tijdens deze uitzendingen enin de daags erna verschenen zondagskrant werd Francis, deoprichter van het gelijknamige 'Bouygues' concern met eenjaaromzet van 22 miljard gulden en 84000 medewerkers, af-geschilderd als 'Le Roi du Beton'.Op de bewuste middag reed Verdichter verder zuidwaarts inhet Franse land. Regen en lage temperaturen hadden hem uiteen noordelijker locatie in Frankrijk verjaagd, na een biogra-fie van Eiffel, de in 1923op91-jarige leeftijd overleden staal-koning, te hebben gelezen.Gegeven het feit dat zowel Eiffel alsBouygues in wezen aan-nemers waren, die met hun onderneming al het op dat mo-ment mogelijke uit een bouwmateriaal haalden, rechtvaar-digt een vergelijking, zonder van blasfemie jegens Eiffel tehoeven worden beschuldigd.Gustave Eiffel en Francis BouyguesVERDICHTEROndernemen met techniekEiffel, evenalsBouygues, waren geen architecten. Beiden wa-ren op academisch niveau technisch geschoold; ze kwamenbeiden uit de gegoede burgerij, met een traditie voor enerzijdsondernemen en anderzijds ambacht en techniek.Beidenhad-den goede banden met de Franse overheid, zowel via familiealsweldoorhet feit dat beiden hun carri?re bij de Franse over-heid startten.En, goede banden metde overheid zijn - zeker inFrankrijk - voor een ondernemer een levensvoorwaarde. Hetondernemen betekende voor beiden meer dan alleen het or-ganiseren van arbeid, materialen en materieel. Het bestondook uit het ingrijpen in het ontwerpproces om optimaal ge-bruik te kunnen maken van de mogelijkheden van de ge-noemde logistieke basis.Cement 1993 nr. 9 33