1  Dankzij de facetvormen van het dak en de gevels gaat de woning mooi op in het omliggende heuvellandschap (foto: Dennis Gilbert) GROTE VRIENDELIJKE REUZENVILLA Particuliere woning Sleeping Giant, Killiney, Ierland 48?CEMENT?6 2025beton in beeld door ir. Kirsten Hannema ECOCEMENT Vanuit het streven naar een duurzame woning, is gekozen te bouwen met hoogovenslak (ter plaatse Ground Granulated Blast-furnace Slag ofwel GGBS genaamd). Het is een alternatief voor traditioneel cement, op basis van gemalen gegranuleerd hoog- ovenslak, een bijproduct uit de staalindustrie. In Nederland is dit hoogovencement heel gewoon, maar in Ierland is dat minder het geval. Het is milieu- vriendelijker dan portandcement, vergelijkbaar in prijs, maar geeft een meer verfijnde afwerking en een witte tint, die mooi aansluit bij de omringende rotsen. De voor dit project ontwikkelde betonmix bevat graniet en zand, en het beton is na uitharding gezandstraald. Daardoor worden de micakristallen in het graniet, als het licht erop schijnt, glinsterend zichtbaar. CEMENT 6 2025 ?49beton in beeld 2 Regenwater wordt via een strak gedetailleerde regengoot langs een staalketting afgevoerd (foto: Dennis Gilbert) PROJECTGEGEVENS project Sleeping Giant, Killiney, Ierland ontwerp 2004-2006 uitvoering 2006-2007 opdrachtgever privé architect O'Donnell + Tuomey Architects aannemer Townlink Construction Ltd beton Cemex Ireland constructieadvies Downes Associates oppervlakte 520 m 2 Met in het werk gestort beton ontwierp O'Donnell + Tuomey Architects een 500 m 2 grote villa in Killiney, nabij de Ierse hoofdstad Dublin, die opgaat in het granieten heuvellandschap. Door de facetvormen van het dak en de gevels, en de lichtgrijze kleur van het beton, voegt het huis zich in de omgeving. In het silhouet van het huis herkenden de ontwerpers een liggende figuur. Het doet denken aan het boek Gulliver's Travels, waarin de hoofdpersoon na een schipbreuk op het eiland van het Lilliputtervolk aanspoelt, en op het strand neerzijgt: een slapende reus. Vandaar de naam van het huis: Sleeping Giant. 2 50?CEMENT?6 2025beton in beeld 3 Door de facetvormen van het dak en de gevels, en het graniet, de kalkstuc en de lichtgrijze kleur van het beton, voegt het huis zich in de omgeving (foto: Dennis Gilbert) 4 In het silhouet van het huis herkenden de ontwerpers een liggende figuur (bron: O'Donnell + Tuomey Architects / John Tuomey) DAK ALS BLIKVANGER De betonnen draagconstructie is geïsoleerd met harde isolatieplaten. De gevels zijn op de begane grond gemaakt van massief graniet en op de verdiepingen van kalkstuc. Aan de binnenzijde is het beton grotendeels in het zicht gelaten. Blik- vanger is het facetvormige betonnen dak; het eerste dat je ziet als je aankomt vanaf de weg. Het omsluit een in het werk gestorte betonnen schoorsteen, waaraan het is verankerd, en rust aan de open zuidzijde op een rij slanke stalen kolom- men. Aan de buitenzijde is het dak voorzien van een granieten dekvloer, die de vouwlijnen in de ondergelegen betonconstructie weerspiegelt. Regenwater wordt via de ? strak gedetailleerde ? regengoot langs een staalketting afgevoerd naar een buitenbassin. 3 4 CEMENT 6 2025 ?51beton in beeld 6 5 Doorsnede dakconstructie (bron: O'Donnell + Tuomey Architects) 6 Kartonnen schaalmodellen MAAKPROCES MET MAQUETTES De bouwwerkzaamheden duurden 15 maanden. Eerst is de beganegrondvloer gestort, daarna volgden de wanden, trappen en de schoorsteen, werden de stalen kolommen geplaatst en is het dak gestort. Gestreefd werd naar een naadloze, gladde afwerking. Daartoe zijn de complexe patronen van de bekisting precies samengesteld volgens ontwerptekeningen. De architecten werkten nauw samen met de ? meest Poolse ? bouwvakkers, om de beton- constructie te controleren en detailleren. Ze maakten kartonnen schaalmodellen, die de aannemers tijdens de stortwerk- zaamheden in het kantoor op de bouw- plaats bewaarden. Om constructie- voegen in het beton te elimineren, zijn grootschalige verticale storts en door- lopende platen gerealiseerd. 5 52?CEMENT?6 2025 8 7 7 Woning in uitvoering; gestreefd werd naar een naadloze, gladde afwerking van het beton (foto: Dennis Gilbert) 8 Doorsnede (bron: O'Donnell + Tuomey Architects) DUURZAAM ICOON De Sleeping Giant is uitgegroeid tot een iconisch bouwwerk, door de bijzon- dere esthetiek, maar ook vanwege de hoge duurzaamheidsambities. Doel van het ontwerp was om vooral het energieverbruik in de gebruiksfase te reduceren. De zeer goede isolatie, passieve verwarming via de glazen zuidge- vel en de thermische massa van het beton dragen daaraan bij. Een warmte- pomp, die gebruikmaakt van geothermische energie, levert warm water voor de vloerverwarming. Door toepassing van het milieuvriendelijke cement, kalk- stuc en houten kozijnen, is bespaard op CO 2 -uitstoot in de productiefase. De Sleeping Giant in Killiney staat ook uitgebreid beschreven en geïllustreerd op www.tektoniek.nl. Tektoniek is het kennisnetwerk voor architectuur in beton. Via lezingen, projectbezoeken, workshops, expert meetings en online communicatie wordt informatie, inspiratie en ondersteuning geboden aan (toekomstige) architecten, constructief ontwerpers, bouwkundig adviseurs en producenten. Daarbij gaat het altijd om de relatie tussen vormge- ving, constructie en maakbaarheid. CEMENT 6 2025 ?53 beton in beeld