_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 1 ARCH. ONTWERPGOTTFRIEDB?HMIN AMSTERDAMDeze maand is in Artiet Amicitiae, Rokin 112 teAmsterdam de tentoonstelling 'De architect GottfriedB?hm' te zien. Bij de opening op donderdag 8 oktoberis B?hm zelfaanwezig voor een lezing en eengespreksavond. Een recent project, hoewel klein vanomvang, is illustratiefvoor zijn architectuurprincipes:soberheid, duidelijkheid en actualiteit.GottfriedB?hm, geborenin 1920te Offenbach, ontving vorig.. jaar de belangrijke Pritzker-ar-chitectnurprijs. Naar aanleiding hier-van heeft het Goethe-instituut te Am-sterdam een tentoonstelling aan zijnwerk gewijd, in samenwerking met deAcademie van Bouwkunst te Amster-dam, de Stichting Arcam en de Vereni-ging Nederlandse Cementindustrie. Detentoonstellinglooptvan8 totenmet25oktober 1987, in Arti et Amicitiae, Ro-kin 112, Amsterdam. De gespreksavondwordt 8 oktober gehouden in de HogeZaal van de Academie van Bouwkunst,Waterlooplein 211, Amsterdam.In Cement is vaker over B?hm en zijnwerk gepubliceerd (1986 nr. 3 en 4).Naar aanleiding van deze tentoonstel-ling indeze bijdrageeen korte impressievan een recent werk van B?hm, despoorhalte te Neulussheim (BRD).Spoorlijn Mannheim - StuttgartEen van de mogelijkheden om zich eenbetere positie teverovereninde concur-rentiestrijd van transport is voor deDuitse Bundesbahn uitbreiding van hetrailnet.Nieuwe spoorwegen en uitbreidingenervan moeten ook voor hoge snelhedengeschikt zijn, wat betekent dat het trac?zo min mogelijk bochten en niveauver-schillen mag hebben. Het nieuwe twee-sporige baanvak Mannheim-Stuttgart,waar Neulussheim aan ligt, zal om-streeks 1991 in bedrijf worden gesteld.Als er permanent personentreinen meteen snelheid van 250 km/u gebruik vanmaken, zal de re?stijd tussen Mannheimen Stuttgart tot 40 minuten zijn gehal-veerd.De realisatie van de spoorlijn verlooptoveral volgens hetzelfde patroon. Omrekening te kunnen houden met alleopenbareenpartikulierebelangenbij deuitvoering en vooral om recht te doenaan milieu- en landschapszorg, moet20een groot aantal noodzakelijke stappenworden ondernomen voor de eerste spade grond in gaat..De eisen aan geluidwering en milieube~.scherming worden in het ontwerppro-ces meegenomen. Voorbeelden hiervanzijn bundeling van verkeerswegen enintegratie van geluidkerende wallen ofwanden in het ontwerp. De onvermij-delijke ingrepen in het landschap wor-den zoveel mogelijk gecompenseerddoor omvangrijke herinrichtingsplan-nen.In de toekomst zullen geen sneltreinenmaar stoptreinen Neulussheim aan~doen. Maar de aanleg van de spoorhaltemet geluidwerende voorzieningen entraverse, tegelijk met het verleggen vandeRheintalbahn tnssenHockenheimenNeulussheim was een belangrijke voor-waarde voor de in bedrijfsstelling vaneen nieuw gedeeltevanhet nieuwe trac?Mannheim-Stuttgart. De spoorhalte,van het park-and-ride principe, dievanuit station Hockenheim bediendwordt, is ontworpen met medewerkingvan de gemeente Neulussheim.De verantwoordelijke projectgroepKarlsruhevandeDeutscheBundesbahnheeft de Keulse architect GottfriedB?hm aangetrokken, die in samenwer-king met ingenieursbureau Bung eenvoorbeeldige oplossing voor het totalecomplex heeft ontwikkeld.Ontwerp van de spoorha1.teHet trac? van de spoorbaan is ter hoogtevan de halte verzonken. Een overdektetraverse loopt over de sporen en vandaaruit voert een trap naar het perron.Op de kruising van traverse en perron-trap bevindt zich een paviljoenachtigewachtruimte. Alle bouwdelen zijn opeen opmerkelijke wijze vormgegeven.De verschillende constructieve functieszoals kolom, pijler met console, onder-slagbalk, trappen en loopvloer zijn af-leesbaar en herleidbaar. Hieruit is eenfunctioneel bouwwerk ontstaan datP+R station Neulussheim. Eenoverdekte traverse loopt over desporen. Alle bouwdelen zijnop~ene~kvonngegevenCement 1987 nr. 10informatie ontleend aan: Beton Prisma52, mei 1987foto's: Rudolf Menk, Beton-VerlagGmbH, D?sseldorfdoorzorgvuldige detailleringenbewusttoegepaste materialen een aangenameuitstraling heeft. Alle zichtbare beton-elementen, geprefabriceerd of in hetwerk gestort, zijn met kleurpigmentenen porfierzand rood ingekleurd, de sta-len kozijnen in de glasvlakkenzijn don-kerblauw, de dakvlakken zilvergrijs.Door het gebruik van staalplaten voorde daken zoals die voorkomen bij trein-wagons is in de verschijningsvorm vanhet complex bewust een analogie geko-zen.Na het ontkisten werden alle betonop-pervlakken gezandstraald en wateraf-stotend behandeld.Behalveporfierzanden ijzeroxide pigment bevat het betontijngrind en hoogovencement.De moderne bouwmaterialen beton,glas en staal geven de spoorhalte in ei-gentijdse uitmonstering haar vorm,beeld en karakter. De consequente toe-passing ten behoeve van functie en con-structie resulteerde in voorbeeldige op-lossingen, die in de toekomst de bouwvan stations en andere voorzieningenvoor de trein maatgevend be?nvloeden~-----------------r------------------l kunnen. RedactieAlle betonnen bouwdelen, zowel Op de krui~ingvan traver~e engeprefabriceerdal~ter plaat~e ge~tort, perrontrap bevindt zich eenzijn metkleur~toffenen porflerzand paviljoenachtige wachtruimte. Dezalmkleurig uitgevoerd; de metalen ver~chijning~vormtoont een analogiekozijnen zijn donkerblauw, de metalen met treinwagon~daken zilvergrij~Cement 1987 nr. 10 21