68? CEMENT 1 20 23 Structural Concrete Vol. 23/5  (oktober 2022) bevat een variatie aan papers, met een sectie over constructief gedrag en een sectie over materiaalgedrag. Van een selectie van de voor Cement-lezers meest interessante papers uit dit nummer staat in dit artikel een Nederlandstalige samenvatting. Gelezen in Structural Concrete structural concrete RUBRIEK STRUCTURAL CONCRETE Één van de meest toonaangevende internationale vakbladen over betonconstructies is Structural Concrete (SC). SC is het officiële, peer reviewed journal van fib (The international federation for Structural Concrete). Cement plaatst een korte Nederlandstalige samenvatting van een selectie van voor Cement-lezers interessante papers uit ieder nummer van SC (verschijnt 6x per jaar). De volledige papers zijn beschikbaar op onlinelibrary.wiley.com (gratis voor leden van fib). KROMMING DOOR KRIMP IN BELASTE, GESCHEURDE BETONDOORSNEDE In Londen is experimenteel onder- zoek gedaan naar de geldigheid v an Eurocode 2 vergelijking 7.21 voor het berekenen van krom - mingen door krimp. Voor con- structies zonder buigscheuren is dit al eens gedaan, maar nog niet voor constructies met buig - scheuren. In het onderzoek is een v erwarmingstechniek toe - gepast, die gebruikmaakt van v erschillende uitzettingscoëffi - ciënten van beton met kalksteen en r oestvaststalen wapenings - staven om gesimuleerde krimp- rek op te leggen. Hierbij is een r eeks rechthoekige balken onderzocht met verschillende afmetingen en wapeningsper- centages. Krimpscheur en voorafgaand aan de belasting blijken slechts een beperkte invloed te hebben op de stijfheid van een door - snede, waardoor het redelijk lijkt om de eigenschappen v an de ongescheurde doorsnede te gebruiken. De resultaten laten verder zien dat vergelijking 7.21 geldig is voor constructies met buigscheuren, maar dat krom - mingen aanzienlijk kunnen wor- den overschat, tot wel 15%. Aanget oond is dat betere schattingen worden verkregen als rekening wordt gehouden met enige mate van tension stif - fening door het gebruik van een combinat ie van vergelijking 7.18 en 7.21. De beste resultaten wor - den verkregen door ? = 0,3 aan t e houden of door een aange - paste waarde voor het scheur- moment (M cr,sh ) in combinatie met ? = 0,5 te gebruiken. Het lijkt aannemelijk dat super- positie kan worden gebruikt bij het ber ekenen van de totale kromming, in combinatie met een consistente waarde voor de ver - delingsfactor ?, hoe wel hiervoor meer detailonderzoek nodig is. Paper Shrinkage curvature of cracked reinforced concrete sections under load (SC23/5, p. 3154 ? 3168) Door: Richard Scott, Robin Whittle, Tony Jones https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/suco.202100440 foto 1 Testopstelling CEMENT 1 2023 ?69 structural concrete INVLOED POSITIE WAPENING OP SCHEURGEDRAG Paper Influence of casting position on cracking behavior of reinforced concrete elements and evaluation of latest proposal for EN-1992 and MC2020: Experimental study (SC23/4, p. 2910 ? 2927) Door: Roberto García, Pérez Caldentey Alejandro https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/suco.202100639 fig. 2 Vergelijking scheurpatroon van een balk met wapening met slechte aanhechting (boven) en goede aanhechting (onder) Aan de universiteit van Madrid is experimenteel onderzoek gedaan naar de invloed van de positie van de wapening tijdens het storten op het scheurgedrag van beton. Daarbij zijn parameters meegeno- men als dekking, verhouding tussen staafdiameter en wapenings- verhouding Ø/? s,ef en het soort belasting (trek of buiging). Doel was een beeld te krijgen van het verschil tussen wapening met goede en slechte aanhechting. De scheurafstand blijkt toe te nemen bij een toename van de dek - king en de ratio Ø /? s,ef. Het lijkt verstandig om bij de huidige model- len voor het voorspellen van de scheurafstand een coëfficiënt k b in rekening te brengen, afhankelijk van de kwaliteit van de hechting. Om een nauwkeuriger voorstel te doen voor deze hechtingsfactor zijn nieuwe experimenten nodig. De gemiddelde scheurafstand voor op trek belaste elementen is hoger dan die voor op buiging belaste elementen. Dit bevestigt het volgens Eurocode 2 (EC2) verwachte verschil tussen trek en buiging en laat ook zien dat er behoefte is aan een factor voor de invloed van het type belasting (k fl) in het model volgens Model Code 2010 (MC2010). Voorts toont de vergelijking tussen de gemiddelde scheurafstand in experimenten en volgens huidige modellen aan dat de schat- ting van MC2010 nauwkeuriger is dan die van EC2. EXPERIMENTEEL ONDERZOEK NAAR DRUKMEMBRAANWERKING IN KANAALPLAATVLOEREN Paper Compressive membrane action in axially restrained hollow core slabs: Experimental investigation (SC23/5, p. 3007 ? 3020) Door: Thomas Thienpont, Wouter De Corte, Ruben Van Coile, Robby Caspeele https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/suco.202100684 foto 3 Dwarskrachtbreuk bij opgesloten plaat Wanneer een betonnen vloer extreem wordt belast door een bij- zondere belasting, kan drukmembraanwerking worden geacti- veerd. Dit kan het draagvermogen en de robuustheid aanzienlijk vergroten. Hoewel dit principe al decennia bekend is, is er nog maar weinig onderzoek gedaan naar dit effect bij prefab platen. Aan de Universiteit Gent is een testopstelling op ware schaal ont- wikkeld om dit fenomeen te onderzoeken voor kanaalplaten. Uit het onderzoek blijkt dat, ondanks de aanwezigheid van de holle kanalen, de drukmembraanwerking het draagvermogen aanzienlijk kan verbeteren. Wanneer de vervorming van de platen naar buiten toe werd belemmerd, bedroeg de bezwijkbelasting 298 kN en 269 kN, terwijl die bij niet-opgesloten platen 182 kN bedroeg. Ook het bezwijkmechanisme week af: de opgesloten platen bezweken direct na het ontstaan van een dwarskracht- scheur in het gebied tussen de belasting en de oplegging (foto 3). Het scheurpatroon bij een niet-opgesloten plaat wees op meer ductiel bezwijken op buiging. Er is een eindig-elementenmodel opgesteld om de drukmembraan- werking te analyseren. Dit model was in staat de resultaten van de experimenten goed met elkaar te correleren, en benadrukte de grote invloed van de betontreksterkte op de uiteindelijke bezwijk- belasting van kanaalplaten bij drukmembraanwerking. 70? CEMENT 1 20 23 Paper Strengthening of beams or slabs using temperature induction (SC23/5, p. 2770 ? 2785) Door: Jens Löschmann, Peter Mark https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/suco.202100469 VERSTERKEN BETON DOOR HET VERWARMEN VAN LATER AANGEBRACHTE WAPENING Een veel toegepaste versterkingsmethode voor bestaande betonconstructies is het aanbrengen van extra wapening in sleuven die vervolgens worden gevuld met mortel. Nadeel van deze methode is dat, als geen voorspanning wordt toegepast of de con- structie niet wordt opgevijzeld, hij alleen werkt voor veranderlijke belasting, niet voor blijvende belasting. Een oplossing is de later aangebrachte wapening te activeren door een deel van de constructie tijdelijk te ver- warmen en koelen. Hierdoor ontstaan tegen- gesteld werkende momenten als gevolg van de verticale temperatuurgradiënt. Hier- mee kunnen statisch onbepaalde construc- ties lokaal worden ontlast. Na de warmte- behandeling herverdelen de spanningen uit de blijvende belastingen zich over de ver- sterkte doorsnede. In een onderzoek aan de Ruhr Universiteit van Bochum (D) is deze methode theoretisch onderbouwd en beproefd in een laboratori - um. Hierbij is uitgegaan van een gewapend bet onnen ligger op drie steunpunten. Uit het onderzoek bleek dat deze methode inder - daad geschikt is om de momentweerstand v an balken of platen te verhogen. Ook door - buiging en scheurwijdte nemen af. Om constructies te verwarmen en koelen kunnen siliconen verwarmingsmatten en koelleidingen worden toegepast, aan de boven- of onderkant van een doorsnede, in combinatie met een warmtepomp. De tegenwerkende momenten kunnen worden voorspeld door een lineaire bereke- ning, waarbij rekening is gehouden met softening en tension stiffening gedrag. Wan- neer met deze methode het steunpunts- moment wordt geneutraliseerd, ontstaan extra veldmomenten. Hiermee moet bij praktische toepassing rekening worden gehouden. fig. 4 Testopstelling CEMENT 1 2023 ?71 Paper Experimental tests on shallow foundations of onshore wind turbine towers (SC23/5, p. 2986 ? 3006) Door: Bruno Dal Lago, Luca Flessati, Pietro Marveggio, Paolo Martinelli, Giancarlo Fraraccio, Claudio di Prisco, Marco di Prisco https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/suco.202100655 OPTIMALISEREN FUNDERINGEN OP STAAL VAN WINDTURBINES Het beperken van de wapening in windtur- binefunderingen heeft een positief effect op de duurz aamheid, bouwsnelheid en kosten. Aan de technische universiteit van Milaan is een experimenteel onderzoek uitgevoerd, gebaseerd op modellen van stalen windtur - bines op schaal 1:15. Deze zijn met bouten be vestigd op een betonnen fundering op staal, in zandige ondergrond. Drie typen funderingen zijn onderzocht met verschillen - de wapeningsconfiguraties: a) vergelijkbaar met de huidige pr aktijk; b) zonder dwars - krachtwapening en c) zonder dwarskracht - wapening maar met vervanging van 50% v an de traditionele wapening door staal- vezels. Bij alle drie de typen trad er bij gebruiksbe- lasting geen schade op in de fundering. Bij cyclische windbelasting was wel sprake van blijvende rotaties en zettingen in de ondergrond. Bij bezwijkbelasting lieten alle typen bij eenzelfde belasting een vergelijkbaar be- zwijkgedrag zien: tegelijk met het ontstaan van scheuren, trad gemiddelde vloei van de radiale wapening op en werd heel lo- kaal het uiterste draagvermogen van de ondergrond bereikt nabij de rand van de fundering. Dit gecombineerde bezwijken laat zien hoe de interactie tussen grond en beton het draagvermogen van de funde- ring beïnvloedt. Het waargenomen scheurpatroon was voor alle proeven gelijk. Het softening gedrag van het staalvezelbeton, dat bleek uit de buigproeven, had een negatieve invloed op het gedrag van het alternatief met staalve- zels (c). Dit was te wijten aan onder meer een relatief zwakke matrix en korte vezels (toegepast vanwege de schaal), waardoor het nascheurgedrag zich niet volledig kon ontwikkelen (wat overigens weer positief is voor de veiligheid). Desondanks lijkt toe- passing van staalvezels een veelbelovende oplossing. De afwezigheid van korrels met grote dia- meter ? het gevolg van de schaal van de testen ? leidde tot een relatief grote trek- en afschuifsterkte, wat de ontwikkeling van scheuren mogelijk heeft beperkt. Dit effect is in een vervolgonderzoek nader bekeken. foto 5 Testopstelling aan het begin (links) en einde (rechts) van de belasting structural concrete