42? CEMENT 4 20 22 In mijn tweede column doe ik een oproep voor het toevoegen van een nieuw hoofdstuk aan de canon van de architectuur. Marcus Vitruvius Pollio, Romeins architect en militair ingenieur, schreef het boek 'De Architectura', de enige compleet be- waarde verhandeling over architectuur uit de oudheid. Het meest bekende citaat uit dit werk is dat alle bouw- werken moeten voldoen aan de volgende drie kern- waarden: utilitas, firmitas en venustas. Vrij vertaald moeten gebouwen een bepaalde functie hebben, een voldoende prestatie leveren en een bepaalde inspiratie bieden. Door de eeuwen heen is, afhankelijk van de do- minante belanghebbende, de nadruk komen te liggen op verschillende aspecten van deze drie-eenheid. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de Gotische kathedralen, waar inspiratie het voornaamste doel was van de katholieke kerk. Dit resulteerde in gebouwen die letterlijk naar de hemel groeiden. Met de industrialisering, een exponentieel toe- nemende wereldbevolking en de uitvinding van het gewapend beton en staal werden investeerders de dominante stakeholders en daarmee het modernisme Constructeur van het Jaar In november 2021 werden Mathew Vola (Arup) en Joris Hesselink (BAM) door een onafhankelijke jury uitgeroepen tot respectie- velijk Constructeur van het Jaar en Talent van het Jaar. Deze jaarlijkse verkiezing wordt georganiseerd door VNconstructeurs. In een serie columns, die Cement in samenwerking met VNconstructeurs publiceert, geven beiden hun visie op een aantal belangrijke ontwikkelingen in het constructeursvak. In deze derde aflevering is het de beurt aan Mathew Vola. Form follows sustainability de dominante stroming in de architectuur. Deze stro- ming laat zich het best omschrijven door de uitspraak van Louis Sullivan: "form follows function". De functie als belangrijkste kernwaarde dus. Voor het grootste deel van het huidige bouwvolume geldt dit adagium nog steeds. Maar de wereld is aan het veranderen. Steeds meer zien we de gevolgen van een groeiende wereld - bevolking, die per hoofd steeds meer consumeert. Klimaatverandering, materiaalschaarste, en de ineen- storting van biodiversiteit tonen ons de limieten van ons huidige economische s ysteem. In toenemende mate zal onze planeet (en daarmee wij allemaal) de dominante stakeholder worden voor ons doen en laten. "Naast de energietransitie zullen we ook moeten inzetten op een materialentransitie" Constructeur van het Jaar Mathew Vola IR. MATHEW VOLA 47 jaar WERK 2001 ? 2006 constructeur bij DHV 2007 ? heden achtereenvolgens constructeur, projectleider en (project)directeur bij Arup; betrokken bij diverse toonaangevende bouwwerken in Europa, Australië en Azië; duurzaamheid, innovatie en digitalisering staan daarbij centraal OPLEIDING1994 ? 2001 Bouwkunde, TU Eindhoven 2010 Chartered engineer, Engineers Australia CEMENT 4 2022 ?43 Form follows sustainability constructeur van het jaar (3) Dit zien we terug in de snel veranderende regelgeving voortkomende uit het verdrag van Parijs en bijvoorbeeld de The Green Deal. Bouwwerken zijn verantwoordelijk voor ongeveer 40% van de globale CO?-uitstoot, waarvan 11% is toe te schrijven aan de productie en verwerking van ons bouwmateriaal. Naast de energie - transitie zullen we dus ook moeten inzetten op een mat erialentransitie, waarbij we onze huidige lineaire processen moeten ombouwen naar circulaire proces - sen. In The Circularity Gap Report 2020 stelt Circle E conomy op basis van onderzoek dat we wereldwijd pas 8,6% van het materiaal hergebruiken, waarvan het grootste deel wordt gerecycled. Daar ligt dus een enorme opgave. Om hier een antwoord op te formuleren kunnen we geen kaasschaaftechniek toepassen en zullen we op een fundamenteel andere manier moeten gaan bouwen. Dit vraagt om een beter paradigma, waarbij ik stel dat we in het belang van de planeet de prestatie - en dan bedoel ik de prestatie op duurzaamheid - als belang- rijkste kernwaarde stellen voor alles wat we doen. Oftewel, form follows sustainability. Toen ik in mei op de Dag van de Constructeur een presentatie mocht houden, heb ik voor de gelegenheid een zestal van mijn eigen projecten aan dit nieuwe adagium getoetst. Het was een boeiende oefening, waaruit een aantal conclusies naar voren kwam. Ten eerste: mijn invloed als adviseur op de duurzame uit - komst van een bepaald project is veel groter dan ik dacht. Ten tweede: opdrachtgevers zijn vaak en steeds vaker bereid ver te gaan als ze het hele duurzaam- heidsverhaal begrijpen. Naast het presenteren van verschillende ontwerpoplossingen is daarom een visie nodig op de veranderende context. En tot slot: je reali- seert de grootste impact op duurzaamheid als je de focus legt op je eigen cirkel van invloed (in plaats van het systeem in zijn geheel te willen veranderen). Het is lastig om duurzaamheid op een objectieve manier te meten; zeker op het moment dat je steeds een stapje hoger gaat kijken, van gebouw naar wijk, stad, regio, land, continent, en tenslotte planeet. Inter- nationaal gezien loopt Nederland mee in de kopgroep maar ook in ons land moet er nog veel meer worden gedaan om onze doelstellingen te halen. Daarom een oproep voor eenieder die deze column leest: ga voor je nog niet gebouwde projecten eens na of ze voldoen aan form follows sustainability en houd duurzaamheid in gedachten bij alle ontwerpkeuzes die je maakt. Als we met oog voor elkaar en ieder vanuit zijn eigen vakgebied deze weg bewandelen, hebben we de grootste kans op een duurzame toekomst.? In zijn projectwerk stelt Mathew duurzaamheid door innovatie vaak centraal. Zo is hij onder andere betrokken bij Elements, een 70 m hoge houten hybride en energieneutrale woon- toren in Amsterdam, bron: Koschuch Architects