IBRUGGENBOUW I ICONSTRUCTIEFONTWERPENKELBOOGSBETONNENVIADUCTMENGVORM VAN TWEE BRUGONTWERPENing.H.Cle~Boogbruggen staan de laatste tijd opnieuw in de belangstelling, getuige enkeleafstudeerprojecten bij de TU Delft. Ook in het buitenland leeft de boogbrug. Op heteiland Gran Canaria is een bijzonder ontwerp in uitvoering, een enkelboogs viaduct.Een constructie die een nadere beschouwing waard is.R. ecente publikaties ton?en eenhernieuwde interesse voor deboogbrug. In het aprilnummervan Profiel werd aandacht besteed aaneen stalen boogbrug [1], in het april~nummer van Cement aan een betonnenboogbrug [2]. Voor beide bruggen be~trofhet afstudeeropdrachten aan de TUDelft.Bruggen en viaducten zijn nauw aan el~kaar verwant. Al in dejaren dertig wer~den betonnen boogbruggen gebouwddie worden beschouwd als varianten opde viaductenoverde eerste Nederlandseautosnelwegen [3]. Het is daarom inte~ressant een bijzonder viaduct, in hetbuitenland in aanbouw, iets nader te be~schouwen. Vooral om.dat dit 'betonnen'viaduct, een ontwerp van JA.Torroja,kanworden beschouwd als een synthesevan de beide hiervoor genoemde afstu~deerontwerpen.Het viaduct wordt gebouwd aan destadsrand van Las Palmas op het eilandGran Canaria, het hoofdeiland van degelijknamige provincie. Las Palmas iseen stad met ruim 400 000 inwoners enbezit de grootste haven vanSpanje. Hetviaduct moet de aansluiting verzorgentussen een tweetal 600 m lange tunnelsin het omliggende berggebied 'La Ma~nilla', waardoor de noordelijke kustwegvan het eiland beter toegankelijk wordtgemaakt voor het verkeer uit de stad envanuit de havencomplexen (foto 1).Samensmelting ontwerpvisiesVanuit esthetisch oogpunt bezien ver-toont het viaduct de meeste overeen~komst met de brug uit het eerste afstu-deerproject. Het heeft slechts ??n boog.De 2 x driestrooks rijbanen met mid~denbermbeveiliging worden op halvehoogte aan de boog opgehangen. EenCement 1993 nr. 101 Constructie van 'Viaducto de Tamaraceite' nabij Las Palmas met dehulptorens voorde montage van de stalen boogelementen13IBRUGGENBOUW ICONSTRUCTIEFONTWERPii,.i,.,.,.,.,.,.,.......---....~ .':~ ". : .?"2 Fasering van de bouw van de stalen boogconstructie.. ;.':~ ".___._._.~~u:.~._._ ..::::.:::::.~~~~~;:._.-.-.-.-.- I....,.J". ij..... i................. iiiii.I\\"'"\"\"'"'\\.'-=-:+t-:-----..:--',-_-,3 Gefaseerd ophangen van de rijdek-elementenOOV[lA :4 DOV[lA 6tweede overeenkomst met dit ontwerplijkt de stalen boog.Bij hetviaduct heeftdeze staalconstructie echter geen dra-gende functie, maar moet worden ge-zienals eenfraaie verlorenbekistingmetvoorzieningen voor het voorspannenvan het erin aan te brengen beton. Hier-mee start dus de verwantschap met hettweede ontwerp, waarbij ook de grotegeschiktheid van beton voor het opne-men van de drukkrachten in de boog,wordt benut.Het rijdek wordt bovendien opge-bouwd uit gewapende betonelementen,die met kabels aan de boog worden op-gehangen.De boogDe 'Arco de Tamaraceite' heeft eenoverspanning van 162 m en bereikt ophet hoogste punt een hoogte van 42 m.De 13 geprefabriceerde roestvaststalenelementen vari?ren in lengte van 22 tot2 m, de kleinste als sluitstuk middenbo-venin (fig. 2). De elementen, met eengrootste breedte van 4 m, zijn in Sevillavervaardigd.De kokervormige stalen boog wordt nade montage volledig gevuld met beton,waarbij de gewenste voorspanning tel-kens wordt aangebracht door een twee-tal kabelstrengen, afstand spanpunten12m.In de boog is 1460 m3beton verwerktmet 350 kg cementlm3?Het rijdek .Van het uit 9 elementen samengestelderijdek worden, met een tussen de beiderijbanen geplaatste ophangconstructie,vijfelementen op een hoogte van 20 maan de boog opgehangen. Hiervoorworden 24 kabelstrengen gebruikt,0250mm.In verband met de gelijkmatige belas-ting van de boog in deze bouwfase moeteen o)2.hangvolgorde worden gehan-teerd (fig. 3). De eindelementen wordenelk gedeeltelijk ondersteund door een1,00 0,50 10,50 Q 0, 5 4,1030 000, 0 10,50 0,5 1,00414Doorsnede van het rijdek met middenbermbeveiliging en ophangconstructieCement 1993 nr. 105 De vijfop te hijsen rijdekelementen worden onder de brug gemaakteenvanuitconstructiefoogpuntbepaal-de volgorde, met pontons worden inge-varen en vervolgens worden opgehan-gen. Op deze wijze kan met een mini-m~e hinder voor het scheepvaartver-keer een boogbrug worden gebouwd.Literatuur1. Oorschot, L. Opmerkelijk brugont-werp. Pro.fiel, april 1993.2. Plagmeijer, A.P.M. e.a., Betonnenboogbrug komt terug inNederland. Ce-ment 1993, nr. 4.3. De kunstwerken van Rijkswaterstaat.010 Publishers Rotterdam, 1993.twee-armige vork en vormen zo deovergang naar de aanliggende volledigondersteunde rijkdekgedeelten.De totale lengte van het viaduct be-draagt 211 m, de totale breedte 30 m, debreedte van de rijbanen tussen de kant-strepen 10,50 m (fig. 4). De van kokersvoorziene elementenvan gewapend be-tonhebben eengrootstehoogtevan 2,27m. De totale massa van het rijdek is10 000 ton.Uitvoeringsmogelijkheden alsbrugconstructieOok als brug is deze constructievormaantrekkelijk. Het uitzicht van de ver-keersdeelnemers wordt aan hun rech-terzijde niet gehinderd door delen vande brugconstructie. Hierdoor vervaltCement 1993 nr. 10het visuele versmallingseffect (tunnel-effect), zoals dit door de klassieke boog-constructieswordt opgeroepen. Ookes-thetisch gezien gooit een dergelijkebrug hoge ogen.De stalen boog kan, met behulp van eentweetal hulptorens, op de wal uit pre-fab-elementenwordensamengesteld envervolgens worden ingevaren en ge-steld. Afhankelijk van de lokale situatiekan daarbij worden gekozen voor hetvooraf geheel ofgedeeltelijk op de walvullen van de stalen kokerelementen,dan wel het vullen pas na het invaren telaten plaatshebben.De eventueel ter plaatse vervaardigderijbaanelementen kunnen vervolgens in15