? ? ?December1996 was de maand waarin Han de Jong, lid van de Algemene directie van Me?bin, zijn werkzaamheden be?indigde in verband met vervroegde uittreding en afscheidnam van de Betonwereld.Niet minder dan 37 jaar is hij actief geweestin 'de betonmortel' op een wijze die respectafdwingt. Dat bleek ook tijdens de drukbezochte afscheidsreceptie op 19 decemberjongstleden. Over de betekenis dieHan de Jongheeftgehad voorde betonmortelindustrieen de ontwikkeling van het materiaal beton, gaat dit artikel.EENHEERVERLAATDEBETONMORTELINDUSTRIEToening.J. de Jongin 1959 aan hetwerk gingin de betonmortelindustrie, was de kennisvan het maken, storten en nabehandelenvan beton, het eigendom van aannemers endirectievoerende opdrachtgevers. De bouw-plaats maakte de dienst uit. Opdrachtgeverskeken naar de jonge betonmortelindustriemet een stevige dosis wantrouwen. Steedsmoesten productiegegevens ter goedkeu-ring naar opdrachtgevers worden gestuurd.Dat leidde tot uiteenlopende leveringscon-dities. De toenmalige VBN heeft metsucces50gepoogd het product betonmortel genorma"liseerd te krijgen. Zo ontstonden specifica-ties, beoordelingsgrondslagen en keurings-karakteristieken. Uiteindelijk werd aldus debasis gelegd voor NEN 3502 'Levering vanbetonspecie door betonmortelbedrijven'.De spraakverwarringtussen betonspecie enbetonmortelbedrijven duurt voort tot de dagvan vandaag en dat zal zeker deze eeuw zoblijven.Vroege certificeringHan de Jong heeftsamen metde heren Smiten Vale de conceptnorm geschreven die uit-gangspunt was voor de normcommissie.De betonmortelbedrijven zelf hadden in ver-band met de acceptatie van hun product,behoefte aan certificering. De uitvoeringdaarvan kwam via de toenmalige stichtingCement Centrale Nederland (CCN) in han-den van de dienst Bouw- en Woningtoezichtin Den Haag, onder leiding van ir.N.J.Ren-gers. Omdat de CCN als onvoldoende objec-tief in deze werd gezien, heeft de VBN zichbegin jaren '60 tot de Betonvereniging ge-wend. Aldus is het bureau Betonmortelcon-trole opgericht, waaruit later de stichtingBMC is ontstaan, en waarvan de opzet aan-sluitbij de later geformuleerde criteria waar-aan certificeringsinstituten moeten vol-doen.En zo bracht de betonmortelindustrie al van-af 1962/63 een product met certificaat opde markt. Han de Jong heeft namens de in-dustrie meegewerkt aan het opzetten vande certificeringsreglementen. Procedureswaarmaken door prestaties. Daardoor raak-te hij betrokken bij het verzorgen van oplei-dingen om het vak betontechnologie te ver-talen in industri?le concepten, en het ont-wikkelen van producten gebaseerd op dejongste technologische inzichten.CEMENT1997/4Als toeleverancier eindigtje werk niet bij hetafleveren op de bouwplaats, maar bij dekwaliteit van de betonconstructie. Dus iseen goed samenspel met ontwerper, con-structeur en bouwbedrijf noodzakelijk. Dezedrie disciplines hebben immers met beton-technologische zaken te maken.StutechHetgewenste samenspel heeftgeleid tot deoprichting van Stutech, ontmoetingspunttussen de betonmortel- en betonproducten-industrie en de directbetrokken andere par-tijen. De industrie zelf (VOBN en SPOB) enStutech zijn erkende gesprekspartners voortal van zaken, zoals het opstellen van nor-men, Bouwstoffenbesluit, kwartsproblema-tiek enz.Han de Jong was de eerste voorzitter vanStutech en is steeds actief lid van deze vere-niging gebleven.Ook met Europese normalisatie heeft hij vandoen gehad, en verder heeft hij meerderemalen bijdragen geleverd aan de driejarigeERMCO-congressen.Ontwikkelingen in NederlandDe marktsituatie van de betonmortelindus-trie in ons land is met een aandeel van 95%uitstekend te noemen. Nergens ter wereld iseen dermate grote dichtheid te vinden. Ophetgebied van techniek, productiemiddelenen technologie zijn we internationaal koplo-pers.In 1975 maakte Han de Jong de overstapvan het Centraal Orgaan Betonmortel inEindhoven naar Mebin. Destijds was Mebineen financi?le holding, die echterbegon metde exploitatie van eigen betonmortelbedrij-ven. Daarbij vroegen drie belangrijke zakende aandacht: marktontwikkeling, product-ontwikkeling en kwaliteitszorg. Mebin heeftaltijd mensen beschikbaargesteld voorwerkdat zich buiten het bedrijf voordeed. Grof-weg, zegt Han de Jong, heeft hij bijna ??n-derde deel van zijn tijd besteed aan activitei-ten buiten de onderneming.Over groei gesproken: in 1975 bedroeg deomzetvan Mebin circa (100 miljoen perjaar,thans is dat bedrag opgelopen tot meer dan(200 miljoen per jaar.Hoe gaat de industrie verder?Behoud van het marktaandeel zal samen-hangen metgrote infrastructurelewerken ende impuls die uitgaat van ondergronds bou-wen. Beton blijft een dominant bouwmate-riaal.CEMENT1997j4Maar de industrie moet zich voldoendemarktbewust zijn als het gaat om verschil-lende soorten beton, de logistiek en 'welkeandere prestaties van beton worden ver-wacht'. Mebin participeert in het project 'in"dustri?le tunnelbouwmethode' en neemtook deel in een clusterproject met TNO-Bouw, waarin de betoncentrale van de 21eeeuw wordt ontworpen.Verder moet de betonmortelindustrie zichbewustzijn van de overheidsregelgeving, bij-voorbeeld viaBouwbesluit, prestatiebestek-ken en Duurzaam Bouwen.Verdieping in deze aspecten is een mustvoor het inzicht in het positioneren van hetproduct in de toekomst.OpleidingenDat kennis de sleutel is tot succes,is ookvoordeVOBN een vaststaand feit. Een stuur-groep van de VOBN die onder leiding staatvan Han de Jong, heeft een driejarige oplei-ding opgezet voor commercieel/technischmanager in de betonmortelindustrie, metals doel op grond van kennis van de marktenperformance, het product en de dienstverle-ning beter op de marktbehoefte te latenaansluiten. De cursus op HBO-niveau issinds ??njaaraan de gang met dertien deel-nemers.Ook is een 'betonbank' opgericht, als ken-niscentrum voor alle aspecten ophetgebiedvan in het werk gestort beton. Deze opzetlijkt op de aanpak die de Zweedse beton-mortelindustrie enkele jaren geleden heeftgekozen.Beton onder politieke druk?Over het presteren van je eigen productenmoetje heel veel weten. Nooit de beslissingbij anderen laten liggen.Han de Jong ervaart wel de groeiende regel-geving als een blok aan het been. Regels lei-den tot veelmeerrandvoorwaarden en extrabureaucratie in ondernemingen.Treffend voorbeeld: in een middelgrote stadin ons land wordt, in het kader van de voor-keurslijsten voor toe te passen bouwmate-rialen, de voorkeur gegeven aan houten fun-deringspalen boven betonpalen. Bij de hou-ten palen zijn wel oplangers nodig.Omdat de houten palen minder belastingkunnen opnemen dan betonnen palen, zijner voor een bepaalde constructie zoveelmeer palen nodig dat de hoeveelheid betonvoor de oplangers, meer is dan de totalehoeveelheid beton indien voor betonpalenwas gekozen.De filosofie achter duurzaam bouwen moetwel zuiverblijven. In dat opzicht heeft Han deJong grote waardering voor het onlangs ver"schenen boek Beton en Milieu, waarin opneutrale wijze de positie van het materiaalbeton naar voren wordt gebracht; zowel denegatieve als de positieve aspecten.Han de Jongbepleit het doelgroepenoverlegmilieubeleidsadvies, de samenspraak tus-sen bedrijfsleven en overheid waar het gaatom het opzetten van een kader met uit"gangspunten en maatregelen voor milieu"voorzieningen. Hij is hierbij betrokken alsvoorzitter van de maatregelgroep.KenschetsAI heeft Han de Jong een punt gezet achterhetdagelijkse werk, metverschillende activi-teiten gaat hij nog door. Zijn rustige, vriende-lijke manier van optreden, gekoppeld aaneen grote deskundigheid en betrokkenheid,maken hem een gewaardeerd man, zowelbinnen de eigen onderneming als daarbui-ten.Nog maar pasin dienstvan Mebin, is Han deJong gedurende vijf jaar redacteur geweestvan het blad BETON/EK. Ook Cement heeftmeerrnalen een beroep op zijn medewerkinggedaan. Ons bewust van het belang van eengoede relatie en samenwerking met de be-tonmortelindustrie, hebben we de opvolgervan Han de Jong, drs.Leo Dekker benoemdtot lid van de redactieraad van CementPieter Spits?51