IUTILITEITSBOUW IARCHITECTONISCHONTWERP IECOLE D'ARCHlTECTUREDELYONHet nieuwe gebouw voor de architectuuropleiding in Lyon kan worden gekenmerktals een staalkaart van stijlen en materialen.De architecten hebben dit gebouw bedoeld als een permanente 'les' voor destudenten. Deze stellingname leidde tot drie uitgangspunten in vormen, tijd enmaterialen.Een school voor de opleiding vanarchitecten bouwen als perma-nent studiemateriaal, kan als zeerfunctioneel worden beschouwd. In deeerste plaats is ervoor gezorgd dat de ar~chitectuur 'leesbaar' is gemaakt. Gevolgdaarvan is het uitbeelden met een maxi~mum aan duidelijkheid, waaraan medegestalte is gegeven in open verbindin-gen. Ook het materiaalgebruik speeltdaarbij mee, in oppervlakaspecten en inverbindingen.Kortom: een bloemlezing aan stijlen enmaterialen.Vormen, tijd en tnaterialenHet samenbrengen van verschillendestijlen is duidelijk waarneembaar in degekozen vormen en volumes: rechte lij-nen in horizontale, verticale en diago-nale richting, gebogen lijnen ter plaatsevan openingen en gewelven, prisma-(J7ervolg van blz. 60)TenslotteHet isjammer dat de Nederlandse constructeur zich meestalbeperkt tot het gewapend en het volledig voorgespannen be~ton. De vele extra mogelijkheden van het constructiefbetonblijven daardoor onbenut. Daarom is het te wensen dat dit ar~tikel de toepassing van constructiefbeton naderbij heeft ge-bracht.Literatuur1. NEN 3880 ~ Voorschriften Beton VB 1974/1985. NNI,Delft 1984.2. NEN 3868 - Voorspanstaal. NNI, Delft 1975.3. Boom, G.H.van en].WKamerling, Construeren in gewa-pend beton deel 2, Elsevier, Amsterdam 1978.4. Schaveling,]., Constructiefbeton, eenvoudig dimensione-ren van de hoeveelheid betonstaal (bezwijkstadium) en dehoeveelheid voorspanstaal (gebruiksstadium). Afstudeerver~slag TU~Eindhoven 1989.5. Bouvy,]].B]]., Th.A.Feijen en].W.Hofman, Compendiumvan het voorgespannen beton. VNC, 's-Hertogenbosch 1985.Cement 1989 nr. 9NotatiesAanvulling op [1].Mu : bezwijkmomentMzo : ontspanmoment, betonspanning aan de trekzijde is nulN'bu: betondrukkracht in het bezwijkstadiumNapu : trekkracht in betonstaal en voorspanstaal in het bez~wijkstadiumh :nuttige hoogte, afstand N apu tot de uiterste gedrukte ve~zelhp : afstand van het zwaartepunt voorspanstaal tot de uiter~ste gedrukte vezel .ha :afstand zwaartepunt van het betonstaal tot de uiterstegedrukte vezelXu : hoogte van de betondrukzone in het bezwijkstadium~u :~u~xu/hC 'bu : breukstuik betonCax : rek in het betonstaal bij belasting van Mzo tot Mucpx : rek in het voorspanstaal bij belasting van Mzo tot Mu0au : spanning in het betonstaal in hetbezwijkstadium0pu : spanning in het voorspanstaal in het bezwijkstadium0pzo : spanning in het voorspanstaal bij het ontspanmomentweq : equivalent wapeningspercentage61IUTILITEITSBOUW IARCHITECTONISCHONTWERP I --~~~~1 Plattegrond van de begane grond;aan ??n van de lange zijden vanhet onderwijsgebouw bevindt zich hethalf~rondevelwnvormige volumes of halve cilinders alszelfstandige onderdelen.Wie tussen deze vormgevingsregelsdoorleest ontdekteen soortvan panora-ma in de tijd, van romaanse vormen tothigh-tech.Eenzelfde historische zorgvuldigheid iste vinden in de details, vooral waar hetgeprefabriceerde betonelementen be-reft, die men gemakkelijk als eind 1geeeuws zou kunnen dateren.De veelheid aan toegepaste materialen isnog uitbundiger: beton, stucwerk, me-taal, hout, glas, kunststof (tentvormigdak), in verschillende gebruiksmoge-lijkheden.Ondanks deze heterogene verzamelingvanvormen en materialen, zijn de archi-tecten erin geslaagd een gebouw te ont-werpen dat meereeneenheid vormt danmen op het eerste gezicht zou verwach-ten.De materialen en vormen zijn duidelijk'geklasseerd'.Gebogen lijnen, beton en stucwerk zijnte vinden op de begane grond (onder-wijszalen, studiezalen en expositie-ruimten), het half-ronde bouwdeel opde kop (administratie) en de brede ver-bindingsgang.62Rechte lijnen, houten glas zijn tevindenop de verdieping waar de ateliers zijngelegen. Staal is toegepastvoor bepaaldedecoratieve elementen, of voor de ge-bouwstructuur.Het kunststofdoek en staal zijnaanwe~zig in de grote zonneschermen en eenbuiten-velum.BetonIn z'n algemeenheid is het gebruik vanbeton, ter plaatse gestort en in het zichtgelaten zonder een verdere bewerking,tamelijk traditioneeL Interessanter zijnde zalen op de begane grond voorzienvan gewelfde bogen uitgevoerd in ge~prefabriceerdbetonen op hunplaats ge-houden door een ter plaatse gestortesluitsteen.De holle kokervormige balken endraagkernen, eveneens in schoon beton,zijn zodanig gedimensioneerd en uitge-voerd dat luchtverversingdaardoor mo-gelijk is.GebouwindelingHet onderwijsgebouw (fig. 1) bezit eenoppervlakte van 34 x 90 m en bevat, ge-scheidendoor een middengang, vijfcol-legezalen (ruimten met gewelfde daken)en vijf studieruimten. Figuur 2 toonteen getekend interieur van een college-zaal en figuur 3 het interieur van eenstudiezaaL Figuur 4 geeft een impressievan de middengang waaruit ook duide-lijk de volstrekt andere vormgeving vande ruimten aan weerszijden blijkt.De bovenverdieping bevat studie-ate-liers. Zo massiefals de constructie op debegane grond is vormgegeven, zo afwij-kend en licht-geconstrueerd is de bo-venverdieping.Afgezien van de met stalen palen enstaaltuien aangebrachte zonwering, is eraan ??n zijde van het gebouw een bui-ten-velum (zie fig. 1) dat in z'n geheelkan worden overdekt met kunststof-doek.Cement 1989 nr. 9Cement 1989 nr. 9Interieur van een collegezaalI1_-3 Interieur van een studiezaal63IUTILITEITSBOUW64IARCHITECTONISCHONTWERP I ~ _4 Linksonder: Interieur en doorkijkvan de centrale gang tussencollegezalen en studiezalen5 Rechtsboven: Axonometrischeschets van het totale complex;te zien is dat de draagstructuur hol enruim gedimensioneerd is uitgevoerdCement 1989 nr. 9Cement 1989 nr. 9Op de kop van het gebouw bevindt zichhet administratieve centrum van dezearchitectuur-opleiding, uitgevoerd alseen half-rond bouwwerk van drie ver-diepingen.Tot slot geeft figuur 5 een beeld van hettotale complex, gedeeltelijk gereed, ge-deeltelijk in uitvoering. Duidelijk ishierin de gevarieerde constructieve op-bouw te zien.De Bcole d'architecture de Lyon,geves-tigd inVaux-en-Velin, toont eenverras-sende combinatie van beton .als 'steenvan deze tijd' in combinatie met anderematerialen.Het ontwerp dateert van medio 1985;het gebouw is begin 1988 in gebruik ge-nomen.architecten: Jourda et Perraudin Parte-naires, Lyonbetonwerk: Maillard en Duclosfoto's: St?phane Couturier, Parijs65