O n d e r z o e k & t e c h n o l o g i eDuur zaamheidcement 2003 780Ondanks deze solide basis van de Nederlandse be-tonvoorschriften is er een duidelijke behoefte om deduurzaamheid van een betonconstructie(deel) inzijn toepassing op een objectieve wijze te kunnenvoorspellen. Hierbij kan worden gedacht aan groteinfrastructurele werken waarbij een duurzaamheidvan 100 jaar of meer wordt verlangd, het beoordelenvan de consequenties van afwijkingen op de voor-schriften die in de praktijk zijn opgetreden, het be-oordelen van nieuwe betonsoorten en het toepassenvan het `equivalent performance' concept, zoals aan-gegeven in de reeds van kracht zijnde Europese be-tonnorm NEN-EN 206. Met `equivalent performan-ce' wordt bedoeld dat het betreffende beton nietvoldoet aan de voorgeschreven samenstellingseisen,maar wat de (relevante) prestaties betreft toch tenminste aantoonbaar gelijkwaardig is aan beton datwel voldoet aan deze samenstellingseisen. In dezevoorbeelden is een betrouwbare kwantificering vande levensduur van een betonconstructie(deel) onderde specifieke toepassingsomstandigheden absoluutnoodzakelijk.M o d e l l e nEen dergelijke kwantificering kan zijn gebaseerd op(langdurige) ervaringen met vergelijkbare beton-kwaliteiten onder vergelijkbare omstandigheden,danwel door onderzoek met gevalideerde beproe-vingsmethoden voor de relevante prestatiekenmer-ken en/of het gebruik van voorspellende modellen.Voor sommige aantastingsmechanismen, zoalsalkalisilica- reactie en sulfaataantasting kan het bestworden uitgegaan van betonsamenstellingbeschrij-vende voorschriften, zoals de huidige VoorschriftenBetonTechnologie(VBT;NEN5950).Bijaantastings-mechanismen zoals wapeningscorrosie en mogelijkzelfs vorstdooi-aantasting kan ook worden uitgegaanvan prestatie-eisen. Vooral bij het beoordelen vannieuwe grondstoffen voor beton en het toepassenvan het `equivalent performance' concept zijn pres-tatie-eisen en daarbij behorende beproevingsmetho-den van groot belang. Het probleem is nu dat nietvoor alle vormen van aantasting die de levensduurvan het beton in zijn toepassing bepalen, gevalideer-de beproevingsmethoden beschikbaar zijn. Hieraanwordt in (inter)nationaal verband hard gewerkt.Het voorspellen van het gedrag van betonconstruc-ties onder specifieke praktijkomstandigheden kangeschieden met rekenmodellen. Het verloop van hetaantastingsmechanisme is gemodelleerd, waarbij zogoed mogelijk rekening is gehouden met alle rele-vante invloedsfactoren. Getracht wordt om hiermeeeen zo realistisch mogelijk beeld van de aantastingen daarmee de levensduur van de betonconstructieweer te geven. Belangrijkste aantastingsmechanis-me voor gewapend-betonconstructies is wapenings-corrosie, ge?nitieerd door chloride- indringing en/of carbonatatie. Voor deze beide processen zijnmeerdere modellen beschikbaar die op verschillen-de wijzen worden ingezet. In Nederland is de meesteervaring opgedaan met DuraCrete.B e p e r k i n g e nHet bijzondere van DuraCrete is, dat voor het eersteen samenhangend pakket van beproevingsmetho-den en rekenmodellen is ontwikkeld, waarin mate-riaalkundigonderzoekenprobabilistischontwerpenbij elkaar zijn gebracht. Er zijn ook andere reken-modellen, zoals ClinConc (een pragmatische mo-dellering van de chloride-indringing in beton) en hetempirischemodelvanMejlbro-Paulsen(modelleringchloride-indringing in beton gebaseerd op uitge-breideevaluatievanlaboratoriumonderzoekenprak-tijkwaarnemingen). Al deze modellen hebben echterhun beperkingen en zijn voor verbetering vatbaar.Dit geldt zeker voor DuraCrete, dat kan wordengezien als een eerste systematische aanzet voor eenobjectieve en kwantitatieve benadering van de le-vensduur van gewapend beton. Het model dient ro-buuster en beter hanteerbaar te worden gemaakt enmoet nog worden gevalideerd, vooral aan de Neder-landse praktijk. Het is duidelijk dat DuraCrete nogveel ontwikkeling behoeft alvorens te kunnen wor-den ingezet als "gevestigde waarde" bij levensduur-De rol van modellering bijlevensduurvraagstukkendr.ir. G.J.L. van der Wegen, Intron bvVeiligheid, economisch belang en duurzaam bouwen zijnvoor de hand liggende motieven om ervoor te zorgen datde (onderhoudsarme) levensduur van betonconstructiesvoldoet aan de gewenste tijdspanne. De huidige bouw-praktijk toont aan dat betonconstructies die zijn ontwor-pen en uitgevoerd volgens de Nederlandse voorschriftenweinig schade vertonen door een gebrek aan duurzaam-heid. Als er schade met betrekking tot duurzaamheid aanbetonconstructies optreedt, is dit in nagenoeg alle geval-len toe te schrijven aan afwijkingen van de betonvoor-schriften in ontwerp en/of uitvoering. De huidige beton-voorschriften, die zijn gebaseerd op ongeveer 100 jaarervaring, blijken dus een solide basis te vormen voor hetontwerpen en bouwen van duurzame constructies.O n d e r z o e k & t e c h n o l o g i eDuur zaamheidcement 2003 7 81vraagstukken. Zelfs na afronding van een dergelijkeontwikkeling dient DuraCrete (of vergelijkbare mo-dellen) te worden toegepast door deskundigen omverkeerd gebruik ervan te voorkomen. Het blijft duseen ondersteunend instrument voor de adviesprak-tijk dat gebaseerd is op ervaringsdeskundigheid.H u i d i g e v o o r s c h r i f t e ns o l i d e b a s i sRecentelijk is een CUR-commissie gestart die zichbezighoudt met het ontwikkelen van een nationaalgedragen methode om de duurzaamheid van nieuwtebouwenbetonconstructiesbetrouwbaartekunnenkwantificeren. Deze CUR-commissie zal zich even-eens bezighouden met het verder ontwikkelen vanhet DuraCrete-model en de ondersteuning van depraktische toepassing ervan.Intussen moeten we wel duurzame constructiesblijven ontwerpen en bouwen. Hierbij moeten weniet `blindvaren' op het huidige DuraCrete, maarvooral de solide basis van de huidige betonvoor-schriften gebruiken in combinatie met de verworvenkennis en inzichten omtrent het gedrag van betononder verschillende omgevingsomstandigheden omte komen tot optimale en verantwoorde keuzes voorde huidige bouwpraktijk. StormvloedkeringOosterschelde, duurzaamontworpen en gebouwd vol-gens `oude', maar solidebetonvoorschriften