C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gSchadegevallenS i t u e r i n gOnderdeel van een nieuwbouw iseen verdiepingbouw met kantorenen andere ruimtes voor het perso-neel. Dit bouwdeel bestaat uit drielagen met een uitkraging van13 m. De uitkraging wordt gereali-seerd door stalen vakwerken dietwee verdiepingen hoog zijn.O o r z a a k e n O p l o s s i n gTijdens de montage is een verbin-ding in het spant bezweken terwijlslechts 50% van de berekendewaarde van de belasting aanwezigwas. Het bezweken onderdeelbetrof een montagedeling in dezwaarst belaste, kokervormige trek-diagonaal. Deze deling bestond uitkopplaten met zes bouten, waarvaner twee in het inwendige van dekoker waren geplaatst. Door eenluik aan de zijkant waren dezebouten te bereiken.De uitkragende spanten waren tij-dens de montage onderstempeld,om gecontroleerd de belasting aante kunnen brengen, en om tijdenshet afwerken van de vloer een sta-biele en niet vervormende onder-grond te verkrijgen. Immers,indien er bijvoorbeeld een afwerk-laag wordt aangebracht, dan zal deuitkraging verder doorhangen. Naiedere stap van belasten werden destempels even los gedraaid, om debelasting in de spantconstructie opte nemen.Na het aanbrengen van de laatstebetonvloer werd geprobeerd destempels weer even los te draaien.De stempels bleken niet span-ningsvrij te staan; tijdens het los-draaien werd een knal gehoord enkwam het spant op de stempels terusten. Het bleek dat de las tussenkoker en kopplaat was bezweken,evenals vier van de zes bouten.Nadat de constructie volledig metdeugdelijke stempels wasgefixeerd, is onderzoek gedaannaar de oorzaak. Lange tijd bleefhet onduidelijk of eerst de boutenwaren bezweken of de las.Laboratoriumonderzoek aan debouten gaf aan dat deze bros dooroverbelasting waren bezweken.Maar dit bij 50% van de bereken-de belasting! Op de kwaliteit wasechter niets aan te merken.Onderzoek aan de las van dezeverbinding gaf al snel de doorslag.Deze was van zeer slechte kwali-teit, met onvoldoende voorbewer-kingen en doorbrandingen vanhet materiaal. Om de montage-spleet te overbruggen was boven-dien IN de las een staaf van staf-materiaal aangebracht!!!!Voordat het resultaat van ditonderzoek duidelijk was, had hetstaalbedrijf reeds besloten decomplexe montageverbinding infeite uit de constructie te halen,door de diagonaal van onder totboven te vervangen. Het laswerkis daarbij dus op de bouwplaatsonder deskundige begeleiding ver-richt.Gezien de wijze van uitvoeren bijdit detail werd natuurlijk de vraaggesteld hoe de kwaliteit van deoverige lassen in de constructiewas. Daarom werd, naast het ver-vangen van een aantal diagonalen,het controleren en zonodig bijwer-ken van overblijvende lassen enhet vervangen van een aantal bou-ten, door Bouwtoezicht ook eenproefbelasting ge?ist.Conform de Eurocode, ENV 1993-1-1:1992 annex Y, is daarbij de vol-ledige, representatieve belastingaangebracht, inclusief het aandeelpermanent dat nog aangebrachtmoest worden (afwerking). Debetreffende vloer was uitgerekendop een veranderlijke belasting van4 kN/m2. In totaal is circa 6 kN/m2aangebracht als proefbelasting. Ditis gedaan door het plaatsen vanplastic bakken, die in drie stappenwerden gevuld met water. Na iede-re stap werd de zakking gemeten,die niet boven een vooraf bereken-de waarde mocht komen. Na deverder succesvol verlopen proefbe-lasting kon de constructie wordenvrijgegeven voor de afbouw.H o e h a d d i t v o o r k o m e nk u n n e n w o r d e n ?Nadat een constructie is aange-bracht blijkt het in de praktijkzeer moeilijk om aan te tonen oflasverbindingen voldoen. Metvisueel en magnetisch onderzoekkan alleen het oppervlak wordengecontroleerd. R?ntgenonderzoekis niet mogelijk bij kokerverbin-dingen, en ultrasoon onderzoekniet bij hoeklassen die zijn aange-bracht op niet-voorbewerkteonderdelen. Dit voorval bevestigtnog eens dat duidelijkheid over delaskwaliteit vrijwel alleen door eengoede voorbereiding en uitvoeringbereikt kan worden. Indien geenPERMANENTE inspectie plaats-heeft in de fabriek is men echterbijna volledig afhankelijk van deuitvoerende partij. De algemenevraag is en blijft hoever we naasthet stellen van voorbereidings- enuitvoeringseisen (gecertificeerdelassers, normen, werkplannen enkwaliteitscontroles enz.) moetenomgaan met de fabriekscontrolesvan vooraf vervaardigde onderde-len. Calamiteit met uitkragende, stalen spantDe ReConstructieir. H.G. Krijgsman en ing. J.A.M. van Vliet, ABT bvWaar gewerkt wordt, worden fouten gemaakt. Ook in de bouw gaat regel-matig wat mis. Fouten worden evenwel niet met opzet gemaakt. Het volgen-de praktijkvoorbeeld laat zien hoe complexe montageverbindingen de zaakop scherp kunnen zetten.1 | Gescheurde lasverbin-ding2 | Proefbelastingcement 2004 3 51