DE NOTA BOUWPUTTEN VANDE GEMEENTE DEN HAAGir.O.Schaaf, Dienst Bouwen en Wonen Den Haag, afdeling BouwconstructiesIn de grote steden in Nederland is het langzamerhand gebruikelijk dat nieuw tebouwen woon- en kantoorcomplexen in het centrum van de stad standaard wordenvoorzien van een ondergrondse parkeergarage. In de nabije toekomst zal ditfenomeen zich nog veel sterker manifesteren. De stad zal zich verdichten. Meermensen zullen in het centrum wonen, werken en winkelen. Een gevolg van dezeverdichting zal ruimtegebrek zijn. Ondergronds bouwen wordt dan aantrekkelijk enzelfs noodzakelijk om een leefbaar bovengronds klimaat te cre?ren. Voor de DienstBouwen en Wonen van de gemeente Den Haag is deze ontwikkeling aanleidinggeweest tot het uitbrengen van een Nota Bouwputten.nische verrassingen op een ongelegentijdstip min ofmeer uitsluit.Het zal duidelijk zijn dat de benodigdetijd voor de in de procedure te toetsenaspecten, opgespannenvoet staatmetdetermijn van drie maanden waarbinnende bouwvergunning, op grond van denieuwe Woningwet, dient te wordenverleend. Deze termijn kan met driemaanden worden verlengd; dit verlen-gingsbesluit behoeft dan wel de goed-keuring van de gemeenteraad.Anders dan bijdevorige Woningwethetgevalwas,zijn de aangegeven termijnenin de nieuwe Wet zogenaamde fataletermijnen. Met andere woorden, indienHoofddoel van de Nota Bouw-putten is een betere sturing encontrole te krijgen bij het rea-liseren van bouwputten in het centrumvan de stad (foto 1). De bouwvergunningals instrument van de gemeente speelteen belangrijke roLHetvermijden van schade aan belendin-gen ishierbij het belangrijkste uitgangs-punt. Anderzijds zullen overdreven be-schermingsmaatregelen tot een aan-zienlijke kostenverhogingvan de bouw-put leiden. In dit spanningsveld kan al-leen evenwichtig worden geoordeeld opg.rond van voldoende kennis en erva-nng.Na evaluatie van de huidige gang vanzaken is het nieuwe beleid geformu-leerd zoals hierna is aangegeven.Stroomlijning planontwikkelingDe financi?le haalbaarheid van debouwplannen met een ondergrondseparkeergarage is sterk verweven met dedoor de gemeente te stellen technischerandvoorwaarden. Beoordeling van debouwput zal op die locaties waar de be-langen van eigenarenc.q.gebruikers vande omliggende bebouwing mede in hetgeding zijn, uitermate zorgvuldig die-nen plaats te hebben.Het is van belang dat de bouwinitia-tiefnemer op de hoogte isvan een aantalextra aspecten buitende normaledure van een bouwaanvraag. In figuur 2is de procedure weergegeven waaraaninitiatiefnemers zich dienen te houden.Het volgen van de op deze wijze uitge-stippelde route houdt een gestructu-reerde aanpak in, die financi?le en tech-201 Bouwput stadhuis Den Haagbinnen de desbetreffende termijn geenbeslissing op de aanvraag is genomen,zal de fictieve verlening van de bouw-vergunning een feit zijn.Een gestroomlijnde procedure-aanpakvoor het realiseren van bouwputten iseen wezenlijk bestanddeel in het strevende voorgeschreven termijnen te halen.De technische gecompliceerdheid als-mede de belangen van de omwonendendie bij het makenvan bouwputtenin hetgeding zijn, vereisen bij dergelijkebouwprojecten ten aanzien van de uit-voeringsmethodiek extra aandacht al-vorens de bouwvergunningkanwordenverleend.Cement 1993 nr. 1Procedurebouwputten voor initiatiefnemersBij het realiseren van een bouwput wordt van de initiatiefnemer aandacht gevraagd voor een aantal extra zakenbuiten de normale procedure van een bouwaanvraag. Deze zaken zijn in deze handleiding vastgelegd.1. Indiening concept bemalinqsadvies bij afdeling Bouwconstructies welke bevat:A voorstel voor te maken bouwputinvloed op grondwaterstand in omgeving(isohypsen)inventarisatie funderingen in de omgevingtrillingsinvloed op omgevinguitspraak omtrent te verwachten waterremming van waterafsluitende laagschatting lekkage damwandB voorstel voor controle maatregelen:plaatsing peilbuizenaanbrengen hoogte boutenmeten van het waterdebiet uit bouwputvaststellen waterremming uit de praktijk resultatenonderhoud putten2. voorbespreking van concept bemalingsadvies aan te vragen door initiatiefnemer bij afdeling Bouwconstructies.3. resulteert, na eventuele aanpassingen en nader uit te werken afspraken van het concept bemalingsadvies, in een adviesvan afdeling Bouwconstructies aan het betreffende District ten behoeve van het verlenen vaneen bouwvergunning.4. indiening van definitief bemalingsadvies door de initiatiefnemer ter goedkeuring bij de afdeling Bouwconstructies uiterlijk6 weken voor aanvang bouwputrealisering.5. initiatiefnemer, aannemer en buitendienst maken tijdig werkafspraken conform het bemalingsadvies voor aanvangrealisering van de bouwput over:peilbuisplaatsingplaatsing hoogte bouteninstalleren bemaling + onderhoud puttenlozing overtollig watertrillingsmetingen indien noodzakelijkopname rapport omgevinghet door de aannemer tijdig voorlichten van bewonersrapportage gegevens:debietpeilbuiswaarnemingenhoogte boutmetingenAandacht wordt gevraagd voor:Onderzoek naar bodem- en waterverontreiniging. (Interimwet Bodemsanering)Voor de verlening van de bouwvergunning is een accoordverklaring van de Dienst Stadsbeheer Sector Milieu afdeling Bodemen Water vereist. Initiatiefnemer dient contact te leggen met de Sector Bodem en Water om het een en ander te regelen.Wateronttrekkingsvergunning of melding. (Grondwaterwet)Indien grondwater wordt onttrokken voor de realisering van een bouwput dient bij de Provincie een wateronttrekkings-vergunning te worden aangevraagd of een melding te worden gedaan.Grondwaterbeschermingsverordening in waterwingebieden.Voor waterwingebieden is een extra vergunning nodig. Hiervoor is overleg met de Provincie nodig.Verder is het noodzakelijk om als in de kuststrook (600 m) wordt gebouwd het Hoogheemraadschap Delfland te raadplegenin verband met de zeewering.2 Procedure bouwputten voor InifiatiefnernersCement 1993 nr. 1 21BOUWPUTTENEvaluatieformulierdossier bouwputten/wateronttrekkingLokatie nr.StraatBouwputInbrengen damwandVerankering damwandCR nr.Hoe is de bouwput gernaakt?1. natuurlijk talud2. berliner wand3. stalen damwand4. diepwand5. boorpalen wand6. anders (geef omschrijving)Hoe is de damwand ingebracht?1. heien2. trillen3. drukken4. spuiten5. anders (geef omschrijving)6. heeft men voorgeboord?maaiveld t.o.v. NAPonderzijde bouwput t.o.v, NAPonderzijde damplank t.O.V. NAPIs de damwand verankerd geweest?1. stempelraam2. ankerschotten3. groutankers4. anders (geef omschrijving)oooooooooooo ja 0 neeo ja 0 neeoooo3 Eerste pagina evaluatieformulier dossier bouwputten/wateronttrekking22 Cement 1993 nr. 1Evaluatie van praktijkresultatenDoor het opzetten vaneen zogenaamdbouwputtenarchiefkan een praktische,van hoogwaardige gegevens voorzienedatabank worden opgebouwd, waar-door ineen vroeg stadium van de plan-ontwikkeling technische problemen opbasis van kennis en ervaring kunnenworden gesignaleerd. In samenspraakmet de bouwinitiatiefnemer kan dannaar een oplossing worden gezocht.Belangrijk is dat tijdens de uitvoeringregelmatig grondwaterstanden enhoogtebouten worden gemeten. Doordeze meetresultaten steeds te relaterenaan het bemalingsadviesdat ten behoe-vevande bouwputisingediend, kan eenbeeld worden verkregen van het gedragvan de omliggende bebouwing en vande grondwaterstanden. Op deze wijzewordt kennis gegenereerd over de on-dergrond van de stad.In figuur 3 is een deel van het als hulp-middel ontwikkelde evaluatieformulierweergegeven. Door adviesbureaus vandeze kennis deelgenoot te maken, iskwaliteitsverbetering van de door henin te dienen voorstellen mogelijk.Stimulerenvan nieuwe techniekenStimuleren van nieuwe technieken kanleiden totbetere enwellicht goedkoperebouwputten. Hetstimulerend beleid zalzich vooral moeten richten op teelmie-ken die beter dan andere, bij de lokale(grond)situatie aansluiten.Het is duidelijk dat er ontwikkelingenop de markt zijn.De techniek toegepastbijdebouwvan de parkeergagare aandeGerard Doustraat is daar een voorbeeldvan (foto 4).4 Bouwput Gerard DoustraatCement 1993 nr. 1Voor de constructieve keldervloer isdaar onderwaterbeton in de vooraf af-gezonken wapening gestort,eenmetho-diek dievoorzoverbekend in dezevormvoor een permanente constructie in deutiliteitsbouw nog niet eerder ispast.Waarborging positiederden/belanghebbendenDe eigenaren c.q.gebruikers Van de be-bouwing in de omgeving van de teken bouwput, hebben recht op eenzorgvuldige benadering. De ervaringheeft geleerd dat plannen voor het ma-ken van bouwputten al bij voorbaatangst voor schade teweegbrengen.Juri-disch gezien wordt de verhouding bou-wer -eigenaarin gevalvan schadealsvolg van de bouw, beheerst door hetburgerlijk recht.Hoewel de gemeente bij een zorgvuldi-ge taakvervulling niet aansprakelijk isvoor schade,kan zij het verloop van hetbouwproces wel (mede) beheersen. Zijstaat derhalve niet aan de zijlijn.Bij het analyseren van haar taak is hetvoor de beeldvorming belangrijk in hetbouwproces twee trajecten te onder-scheiden.Het eerste traject betreft het proces terverkrijging van een bouwvergunning.In dit traject speelt het bouwtoezichteenrol bijde formuleringvande techni-scherandvoorwaarden van de te makenbouwput. Dit toetsingsmoment is heelwezenlijk bij het streven om veilig tebouwen en schade te voorkomen. In de-ze fase van het bouwproces komen debelangen van de eigenaren c.q. gebrui-kers van de omliggende bebouwing na-drukkelijk naar voren.Het beleid kan nader worden aange-scherpt bij het inwerkingtreden van denieuwe Bouwverordening. Dan kan eendoor de gemeente goedgekeurd veilig-heidsobjectplan als voorwaarde aan dete verlenen bouwvergunning wordenafgedwongen. Een dergelijk plan kandan ter visieworden gelegd.Hetvoornemeniseigenaren c.q.gebrui-kers van de in de omgeving van de temaken bouwput gelegen bebouwingschriftelijk over de ophanden zijndebouwactiviteiten te berichten.Zodra de bouwvergunning is verleendbreekt het tweede traject aan:de uitvoe-ring van de bouw.Bouwactiviteiten dienen met een mini-mum aan overlast en zonder schade teworden uitgevoerd. Daarbij dient degrootst mogelijke zorgvuldigheid teworden betracht. Formeel kan hetBouwtoezicht de bouw stilleggen alserdesondanks schadeontstaat ofdreigt teontstaan ofwanneer er zich gevaarlijkesituaties zouden voordoen.Rol gemeentebestuurNaast de hierboven omschreven be-leidsvoornemens heeft het gemeente-bestuur haar eigen rol. Het waarborgenvan de positie van derdenlbelangheb-benden kan ook bij de bestuurlijkehandeling van ingrijpende bouwplan-nen aandacht krijgen.Hierbij zaleenbe-stuurlijke controle kunnen plaatsheb-ben met betrekking tot de wijzewaaropde belangen zijn behartigd.TenslotteIn het voorgaande isin ruim verband deontwikkeling met betrekking totbouwputten beschreven. Hiermee zijnvoor de gemeente Den Haag nieuwe lij-nen uitgezet. De NotaBouwputtengaatin op technische en juridische aspectenbij de realisering van bouwputten enheeft alsdoel dat er veiligen goedkoperkan worden gebouwd op basis van eengoed afgewogen pakket randvoorwaar-den.De Nota Bouwputten is uitgebrachtdoor de Dienst Bouwen en Wonen vande gemeente Den Haag en is opgestelddoor de Bouwputtencomrnissie be-staande uit:ir.O.Schaaf(voorzitter)mw.mr.M.V.I.Bal?zs-Den HartogA.A.DelneyHTh.AJutteingNNoordzij].M.Strijland23