De nieuwe constructeur (1)4201078De nieuweconstructeur (1)Het bouwproces wordt al jaren geteisterd door niet aflatende problemen eneen daaropvolgende gang naar de rechter of een arbitrage-instituut. Op zich-zelf hoeft dat geen probleem te zijn: het verschaft werk en - zou je denken - hetlevert wijze raad op (die overigens duur betaald wordt). "Leergeld voor eenvolgende keer", zou de volgende conclusie kunnen zijn. De praktijk laat echterzien dat niets minder waar is en dat het volgende project gewoon weer opdezelfde wijze wordt aangepakt.we nog in stukjes hakken en later bekijken we wel of dat naarde aannemer gaat, naar de toeleverancier of naar een derde. Deuitgaven voor de adviseurs moeten we in het begin van deontwerpfase zoveel mogelijk beperken: dat spaart geld en geeftruimte in het budget". Zo vertellen de `wijze' lessen uit demanagementopleiding. Maar hiermee wordt wel een ideaalfundament gelegd voor de financi?le en technische problemenin de toekomst!De constructeur ontwaaktKan het niet anders? Natuurlijk kan het anders. Het m?etanders en ook aanzienlijk beter!Al vaker zijn we in Cement ingegaan op dit verschijnsel [1].Maar ook hebben we daarbij aangegeven dat het tijd wordt datdie constructeur het lef en de wil heeft om grenzen te verleggenen dat hij uitgeholde opdrachten voor een hongerloon nietmeer accepteert.Een actuele situatieschetsHet begint al in de conceptfase. De opdrachtgever wil allereersteen aantal vierkante meters die optimaal kunnen wordenbenut. Maar hij wil ook een gebouw met een fantastischeuitstraling. Hij neemt een adviseur in de hand om zijn plannenvorm te geven. Vaak is dit een projectmanagementbureau metgoede contacten in de politiek, bij de bestuurlijke autoriteitenen in de bouwwereld. Er wordt een programma van eisen opge-steld, de opdrachtgever krijgt een financi?le raming op basisvan vierkante meters (zonder dat wordt gespecificeerd wat demarge oftewel het risico in de prijs is!) en er wordt eenontwerpteam geformeerd. De leden van het ontwerpteamkrijgen vervolgens allemaal een voorlopige opdracht, nadat zeeerst zijn geselecteerd op basis van een aantal criteria, ennatuurlijk op prijs; een prijs, gemaakt op basis van verhalen eneen blanco vel.Op basis van dat blanco vel krijgt de goedkoopste aanbiedereen voorlopige vooropdracht. "De rest van de opdracht moetenDe nieuwe constructeur (1) 42010 79In een forumdiscussie [2] zijn we vervolgens ingegaan op derolverdeling tussen de diverse bouwpartners. Daarbij viel overi-gens op dat die bouwpartners het absoluut niet met elkaar eenszijn. Alleen al over de rol van de constructeur als ontwerperwaren de meningen sterk verdeeld. Zo stelde de vertegenwoor-diger van Bouw- en Woningtoezicht: "Bij het indienen van eenbouwaanvraag is de constructeur vaak nog niet bekend. Naarmijn mening heeft hij dus geen creatieve, levert hij zelfshelem?al geen bijdrage aan het ontwerpproces, want hetgebouw is al ontworpen en dat moet daarna even uitgerekendworden." De projectontwikkelaar deed er nog eens een schepjebij door te stellen: "Ik denk dat de constructeur niet eens bij hetontwerpproces betr?kken is. Want op het moment dat er overbouwen wordt nagedacht, is het ontwerpproces in feite alachter de rug."Constructeur+Sinds de in 1997 in Cement verschenen artikelenserie `Detikkende tijdbom in de bouw' zijn er verschillende actiesondernomen om de aandacht te vestigen op de benardepositie waarin de constructeur zich in het bouwprocesbevindt: de oprichting van het ConstructeursPlatform, hetinstellen van de CUR-commissie `Leren van instortingen', hetsamen met de bouwpartners opstellen van een `Plan vanaanpak Constructieve Veiligheid', allemaal aanzetten om degevolgen van de versnippering in het bouwproces in kaart tebrengen.Al deze acties waren tevens bedoeld om de bouwpartners `op tevoeden'. Een boodschap naar de constructeurs zelf was erechter nog niet, terwijl die er wel degelijk zou moeten zijn! Eenjaar geleden hebben enkele leden van het ConstructeursPlat-form daarom geprobeerd op twee A4-tjes het profiel te defini?-ren waaraan een volwaardige constructeur volgens hen mini-maal zou moeten voldoen. Dit profiel, door de makers`Constructeur+' genoemd, is vervolgens binnen het Construc-teursPlatform uitgebreid besproken en van commentaarvoorzien.Cement vindt dit initiatief belangrijk genoeg om uitgebreiderstil te staan bij de optimale voorbereiding en organisatie vaneen bouwwerk. Wie is leading? Welke opdracht moet aan eenconstructeur worden verstrekt? Hoe moet je de aansprakelijk-heid regelen en wat is de ideale samenwerking met de aanne-mer? Wie doet de kwaliteitsborging en hoe wordt deze georga-niseerd en geformaliseerd?In Cement 2010/5 laten we Remko Wiltjer, directeur van raad-gevend ingenieursbureau IMd en een van de opstellers van detaakomschrijving Constructeur+, aan het woord over degewenste rol van de constructeur tijdens het voorlopig en defi-nitief ontwerp en de besteksfase. In Cement 2010/6 zal vervol-gens Ren? Sterken, adjunct-directeur van BAM Advies & Engi-neering, ingaan op de wijze waarop de uitwerking van contractnaar uitvoering idealiter zou moeten verlopen. Verder in de tijdkomt ook nog de rol van de toeleverancier aan de orde.Wij roepen de lezers op te reageren op de diverse artikelen.Wellicht dat we gezamenlijk een ommekeer kunnen bewerkstel-ligen en ervoor kunnen zorgen dat mijn werk als arbiter ofmediator bij bouwproblemen flink kan worden teruggebracht. Cees Kleinman literatuur1 Kleinman, C., Constructeur: word wakker! Cement 2004/1.2 Redactie Cement, Wij moeten de hoofdrol opeisen. Cement 2004/1.