De invloed van het trillen en natrillenop de hechtsterkte van het beton aan de wapeningdoor ir P. C. KreijgerHet is gebleken, dat de hechting tussen wapening en betonbeter is naarmate de betonkwaliteit beter is.1'2Daar ge-trild beton van zeer goede kwaliteit is, mag worden ver-wacht, dat de hechting overeenkomstig is, hetgeen eveneensdoor proeven is aangetoond.3Het blijkt daarbij van geeninvloed te zijn, of de wapening dan wel het beton wordtgetrild.Zo vermeldt Larnach4bijv. de in tabel I vermelde waar-den voor de hechtsterkte. Dat de hechtsterkte bij wcf 0,48groter is dan bij wcf 0,44, zal waarschijnlijk het gevolg zijnvan verschil in de oppervlakteruwheid van de wapeningsta-ven.Tabel Ihechtsterkte bij trillen op de wapening en op het betonw.c. factor hechtsterkte (kg/cm2) verhoudinghechtsterktewap. getrildbeton getrildin%betongetrildwapeninggetrild0,44 57,0 58,1 1020,48 61,6 59,8 970,53 41,9 39,8 95Wat de invloed van het natrillen van beton betreft, tonenproeven van Thomas3, Bastian5en Walz6aan, dat bijnatrillen (tot ca 4 uur na het storten) druksterkteverho-gingen van ca 10% en treksterkteverhogingen van ca16% bij 28 dagen ouderdom van de proefstukken optreden(t.o.v. niet nagetrild beton). Bij een ouderdom van 2 dagenis gemiddeld een druksterkteverhoging van 38% en eentreksterkte ver hoging van 24% gevonden. Het verwondertdaarom te lezen, dat Larnach4bij 7 dagen oude proef-stukken een druksterktevermindering van ca 30% en eenhechtsterkte ver min der ing van ca 20% vindt (bij natrillen3 uur of meer na storten). Bij deze laatste proeven zijn dewapeningsstaven door ruime gaten van de stalen mallen ge-schoven (zie foto), terwijl de ruimte om de staven t.p.v. dezegaten met plasticine was opgevuld, waarmee dus wordt be-reikt, dat bij het trillen en natrillen van het beton, de wape-ning niet wordt getr?d. Het is echter denkbaar, dat het betonbij het natrillen nog iets zakt, wat de staven niet kunnenvolgen, zodat plaatselijk holten onder de staven voorkomen,die de hechtsterktevermindering tot gevolg hebben. Dezeverklaring dekt echter niet de gevonden druksterktever-mindering; de proeven hierover worden echter in het be-treffende artikel niet beschreven, zodat niet is na te gaan,of hiervoor wellicht ook oorzaken kunnen worden aange-geven.Het eigenaardige is echter, dat wanneer na (getrild) vullenvan de mallen de plasticine wordt verwijderd en dan wordtnagetrild op het uit de mal stekende wapeningseinde, de-zelfde hechtcijfers worden bereikt als zonder natrillen(tabel II). Door het verwijderen van de plasticine kan thansTabel IIinvloed van natrillen op de wapening (wcf 0,44)tijd tussen stortenen natrillen opde wapeninghechtsterktein kg/cm2 in % van desterkte zondernatrillenzonder natrillen 65,9 10030 min 66,2 1012 uur 64,7 986 uur 65,1 99de staaf wel nazakken, zodat de gemaakte veronderstellingde feiten zou dekken. Daarbij komt nog, dat thans bij hetnatrillen door de ruimte om de staaf bij de doorgang doorde malwand zeker cementpasta is uitgetreden, zodat ookthans plaatselijk en vooral bij de einden van de staaf in hetbeton minder goede hechting het gevolg moet zijn geweest.In feite zal de hechtsterkte dus hoger zijn dan uit tabel IIblijkt. Zowel bij natrillen van de wapening als bij natrillenvan het beton mag dus worden aangenomen, dat de hecht-sterkte zeker niet minder is dan wanneer niet wordt nage-trild. Eveneens is er geen verschil in hechtsterkte, wanneerhet beton dan wel de wapening wordt getrild. Zeer terechtvermelden de ,,Concept-Richtlijnen voor het trillen vanbeton" (zie Mechanische Verdichting van Beton) dan ook,dat tegen natrillen van beton geen bezwaar bestaat, mits hetbeton nog trilbaar is, d.w.z. tijdens het insteken van denaald deze, t.g.v. het plastisch worden van de betonspecie,door eigen gewicht in de specie zakt (Art. 20). Eveneenswordt het trillen van de wapening (Art. 21) toegelaten,echter niet meer dan tot 1 uur voor het einde van de bindingvan het cement, bepaald bij het cementonderzoek. Over hetalgemeen zal deze tijd voor de portlandcementen A en B3--8 uur bedragen, afhankelijk van de temperatuur (nor-maal ca 5 tot 6 uur). Dat hier een grens is gesteld, is -geletop het voorgaande- duidelijk, daar een zekere waarborgnodig wordt geacht, opdat de betonspecie weer plastischwordt. Is het beton zover verhard, dat de staven niet wordenlosgetrild, dat is na ca 24 uur (normale omstandigheden,geen vorst), dan kan weer zonder bezwaar tegen de wape-ning worden getrild. Dit geval kan zich bijvoorbeeld bijstortvoegen voordoen. Door nl. na te trillen tegen de wape-ning meer dan ca 7 uur na storten, kan de hechting volgensDavis7weer afnemen; de hechting blijft echter steedshoger dan wanneer niet wordt getrild (voor deze proeven bijnatrillen na 7 uur 75% meer en na 9 uur 25% meer). Hetlijkt dan ook goed om de bij natrillen bereikbare zeer goedehechting te behouden door de tijd tussen storten en natrillente beperken, te meer daar dit ook in de practijk nagenoeggeen nadelen behoeft op te leveren wat de uitvoering betreft.*Cement 5 (1953) Nr 3-4Litteratuur:1) Abrams, Studies of bond between concrete and steel - Chicago,Structural Material Research Laboratory, Lewis Institute, Bulle-tin 17, October 19252) Bond resistance of high strength and vibrated concrete - London,Inst.of Structural Eng. The Struct. Eng., Vol XIII, Aug. 19353) Interium report no 1 en 2 of the joint sub-committee on vibratedconcrete F. G. Thomas - Journ. of the Inst. of Civ. Eng., Maart-April 19374) W. J. Larnach, Changes in bond strenght caused by re-vibrationof concrete and the vibration of reinforcement, Mag. of Concr.Research, No 10, Juli 19525) Bastian, Note sur la vibration du b?ton au cours de sa prise,Inst. du Techn. du B?t. et des Trav. Publ., Circ. s?rie F No 18,8 Febr. 19446) Walz, R?ttelbeton, Wilhelm & Sohn, Berlijn 19487) R. E. Davis, Discussion of Recommendations for placing concreteby vibration, Journ. of the Am. Concr. Inst., Sept.-Oct. 1936212 Cement 6 (1954) Nr 13-14