UTILITEITSBOUW ALGEMEEN ONTWERPDE DOOM TORENNEDERLANDSEVINDINGRIJKHEID IN HETMIDDEN-OOSTENir.J.;E.Levy en ir.J.A.A.M.Vollebregt, Hollandsch,e Beton Maatschappij BV, RijswijkEen Arabische bankmaatschappij vraagt een Libanees bouwadvies-bureau een ontwerp te maken voor een o~twikkelingsprojectin hetMidden-Oosten. In internationale concurrentie verwerft eenNederlandse aannemer de opdracht voor verdere uitwerking van hetontwerpen uitvoering van het werk. Fransen controleren de kwaliteit. Inzo'n situatie is een gedegen ontwerpco?rdinatie pure noodzaak. Dankzijeen door de aannemer als alternatiefvoorgestelde uitvoeringswijzewordt het project binnen de gestelde bouwtijd van 24 maandengerealiseerd.Eind zeventigerjaren besloot 'TheArab Bank for Investment andForeign Trade', met haar hoofd~zetel in Abu Dhabi, tot nieuwbouw vanhet bijkantoor van Dubai, in een repre-sentatieve omgeving. Daartoe werd aanhet Libanese adviesbureau BUTECEn-gineering, gevestigd te Beiroet, op-drachtverleend tot het ontwerp van eenkantoorgebouw als ontwikkelingspro-ject. De Parijse vestiging van Bl,JTECverzorgde het ontwerp en tevens hetoverleg met de lokale autoriteiten terverkrijging van de bouwvergunning.Een internationale aanbesteding vondplaats op basis van een turnkey-aanbie-ding. Dit betekende voor de te selecte-ren aannemer naast de bouw ondermeer ook de uitwerking van het ont-werp, het dientengevolge nadere over-leg met de overheid en het aangaan vanopgelegde verzekeringen waarondereendecennale verzekering. Verderwerdde bouwvoor het totale project na gun-ning op 24 maanden gesteld.Op basis van een total?, aanneemsomvancirca/ 67 000 OOO,~verkreegInterbeton(Gulfbeton),eenwerkmaatschap-pij van HBG, de opdracht.Bouwkundige aspectenGebouwopzetHet gebouw bestaat uit drie kelderlagenen 24 verdiepingen bovengronds (fig. 1).8In de kern bevindt zich het verticaaltransportsysteem, waaronder drie liftenvoor bezoekersenpersoneel, een goede-renlift en een hydraulische lift voor debank zelf over drie niveaus; in de kernbevinden zich tevens de sanitaire groe-pen,In de drie kelderlagen (fig. 2)zijn onder-gebracht:- parkeergelegenheid voor 170 auto'svoorzien van twee spiraalhellingen;- de watertanks voor dagelijks waterge-bruik en brandbestrijding;- de kluis van de bank, bereikbaar doormiddel van de hydraulische lift entrappen;- de technische ruimte voor koeling vande begane-grondverdieping;- noodaggregaten en trafo;- een personenlift naar de winkelpro-menade op de begane grond.Op de begane grond (fig. 3)ziet men bijbinnenkomst in de hal de verschillendeliften en het openbaar toegankelijkedeelvan de bank.Verder bevindtziehopdit begane-grondniveau langs drie zij-den van de kantooromtrek een winkel-galerij.De eerste verdieping wordt volledigdoor de administratie van de bankinge-nomen. Op de 2e tot en met de 21e ver-dieping (de normaal verdiepingen) (fig.4) bevinden zich standaardruimten, be-stemd voor verhuur.Op de 22e verdieping is een restaurantgevestigd en op de hoogste verdiepingtenslotte zijn de technische ruimtenvoorde verdiepingen 1toten met 22on-dergebracht.De kantoortoren met buitenafmetin-gen van 30,80 x 30,80 m2heeft per ver-dieping een netto vloeroppervlak van875 m2, waarvan de kern 160 m2in-neemt (11,60 x 13,60 m2).De gevel is gesloten met niet-dragendebetonelementen (fOto 5). De draagcon-structie ~s opgebouwd uit een combina-tie van in het werk gestort en prefab be-ton.Het totaal bruto vloeroppervlak is27 500 m2; het hoogste punt ligt op87 m boven maaiveld en het laagstepunt op 10 m onder maaiveld. De totalebruto inhoud bedraagt daarmee c?rca100000 m3?Bouwkundige uitwerkingOp grond van het hiervoor geschetstegebouwontwerp en een omschrijvingvan een, volgens Nederlandse maatsta-ven, rijk afwerkingsniveau, diende deGeneral Contractor het gebouw uit tewerken. Voor de bouwkundige en con~structieve uitwerking werd daartoe hetUtiliteitsbouw Ontwikkelings-Bureau(UOB), resorterend onderHBG(HBM)-vlag, ingeschakeld. Deuitwerking van het installatie-ontwerpis verzorgd door bureau Deerns, DenHaag.Cement 1986 nr. 51 Verticale doorsnede kelder enbovenbouwkantorenparkerenentree--'-T~- -.-==-.=.-=-._-_.=.===:::C--.?~.-=;Cement 1986 nr. 5 9UTILITEITSBOUW ALGEMEEN ONTWERP IVOORSCHRIFTENI~ ~: -~~. ~....II ~ ~K"",-"",-""'- ,""'-""'-""'-""'-""'-'['...""'-""'-""'-"",-"""'-""'-""'-""'-""'-""'- ,,,,,,-,,,,,-"K""'-""'-""'-'""''''''-'''''-'''''-'''''-""'-~ ,""'-""'-""'-""'-"l""'-",'"""'-""'-""'-"" k""'-""'-""'-,"'~ l""'-""'-""'-""'-~JVerwarring ontstond ook inzake debreedte van de nooduitgangen: volgensde Franse normen 1,40 m, volgens deBritish Standard 1,06 m (3 foot + 6 in-ches). Eens temeer bleek dat zich tussende Britten en de Fransen, ook quabrandveiligheid, het Kanaal bevindt.Bovendien bleek dat de in Nederlandgekochte deuren, die volgens TNO 60minuten brandwerendheid hadden,niet konden worden aanvaard doorSOCOTEC. In Frankrijk wordt eendeur alleen 60 minuten brandwerendgenoemd als er testrapporten van deFranse CSTB bij zijn.en Britse normen aan het licht. Zo is'fire-resistant' niet hetzelfde ars 'pare-feu', 'fire-break' is geen 'coupe-feu' en'fire-proof' is geen 'stabilit? au feu'.Voorschriften ten behoeve van de brandvei-ligheidOnderzoek naar de brandveiligheidbrachteen discrepantie tussen de FranseOndanks, ofjuist door die veelheid vanparameterswas er tussenopdrachtgever,General Consultant(BUTEC) en Gene-ral Contractor (Interbeton) met zijn ad-viseurs een goede samenwerking metbegrip voor elkaars moeilijkheden.2Plattegrond tweedekelderverdieping (park~ergarage)Bij de uitwerking van het ontwerpmoest rekening worden gehouden metde specifieke eisenvan Dubai, de BritishStandards en de Franse voorschriften.Het van kracht zijn van Franse voor-schriften was een gevolg van de inscha-keling van het Franse controlebureauSOCOTEC voor de quality surveyingdoor de opdrachtgever BUTEC en (intweede instantie) ook door de verzeke-ringsmaatschappij voor de decennaleverzekering. De constructieve uitwer-king geschiedde volgens Nederlandsevoorschriften.Deze veelheid van voorschriften, hetaantal betrokkenen, het nadere overlegmet de lokale autoriteiten en het feit dat'worldwide' ingekocht werd, maaktenI--~~~~~~~~~~~~~----'een sterk gereguleerde ontwerpproce-dure en een gedegen ontwerpco?rdina-tie noodzakelijk, temeerdaar de uitwer-king van het ontwerp gezien de maxi-male realisatietijd van twee jaren vooreen belangrijkdeel parallel moest lopenmet de uitvoering.10 Cement 1986 nr. 5I- -....- -.....-.~I) (3 Pla.ttegrondbegane-grondverdieping(bankruitnten centraa.l, winkelruitntenaan de omtrek)Alternatieve uitvoeringswijzeIn de calculatiefase is gebleken, dat hetmet de traditionele bouwmethode nietmogelijk was de door de opdrachtgeververlangde maximale bouwtijd van 24maanden te halen. Als alternatiefwerdKortom, er moest een gelijkwaardig-heid worden gezocht tussen de Neder-landse normenvoor brandveiligheid, deFranse S?curit? Incendie en de BritishStandards. Uiteindelijk kwam het ingrote lijnen tot de volgende deal tussende partijen: .- brandbeveiliging van personen: fran-se normen;- brandbeveiliging van gebouwen: Ne-derlandse deskundigheid;- brandpreventie: British Standard.In een later stadium heeft Interbeton degoedkeuring van de lokale brandweerverzorgd.OntwerpcoordinatieHoeksteen van de ontwerpco?rdinatiewas zoals gewoonlijk de inkoopproce-dure. Deze co?rdinatie eiste bijzondereCement 1986 nr. 5inspanning, niet alleenvanwege deveel-heid aanvoorschriften, maar ookomdatin de hele wereld ingekocht werd. Zomoesten bijvoorbeeld de werktekenin- L-~_~~~_~~~~_~~_,.-jgen van de liften uit Japan afgestemd kern ende indelingvan de begane grondworden op de werktekeningen van de en het entresol-gebied. Daarbij was dewerktuigbouw uit Sharja, terwijl de ontwikkeling,fabricageenmontagevanwerktuigbouwkundige installatie met de gevelelementen het meest beheers-fan coil units uit de Verenigde Staten baar, omdat de ontwikkeling tot en metkwam. AfWerkingsmaterialen voor de de montage in handen was van maat-liften, volgens de eisvan de architect in- schappijen die deel uitmaken van hetgekocht in Engeland, moesten worden HBG-concern.afgestemd op watwel.en niet doorJapanwerd geleverd.Naast de werktekeningen van toeleve-ranciers werden er circa 180 bouwkun-dige werktekeningen geproduceerd,waarbij de zwaartepunten lagen op eennadere uitwerking van het ontwerp vande gevelelementen, de afWerking van de11UTILITEITSBOUW CONsTRUCTmFO~RP-_._--- - - - - - - ---_._,-,.-- _._----F ~-I I I ~,....--, ~I-" ;:T I~ /-,~p