ir.R.DeKeyser*Aannemingsmaatschappij SBBM,directeur studiebureauDe boogbrug van HouffalizeInleidingDe E-9, de autoweg Luik-Luxemburg, kruist bij Houffalize de Ourthe-vallei en Rijksweg 560Laroche-Houffalize. De laatste heeft vooral betekenis voorhettoerisme. De kruising van hetdal betekent het overbruggen van een hoogteverschil van 60 m.Na inschrijving werden drie aanbiedingen nader bestudeerd:~ twee balkbruggen met een maximale overspanning van 111,60 m, de ene uit te voeren instaal, de andere in beton;~ een boogbrug in beton.De laatste oplossingwerd gekozen, voornamelijk uit esthetische overwegingen, ofschoon debetonnen balkbrug in prijs iets gunstiger uitkwam. Deze boogbrug werd aangeboden dooraannemingsbedrijf Socol, voor eenaanbestedingsprijs van circa 200 miljoen BF.De boogbrug vormt een statisch onbepaalde constructie met 14 overspanningen van 26,40 men een totale lengte van 370 m. De breedte van 31,60 m wordt verkregen met 2 x 5 voorge-spannen betonliggers die alleen ter plaatse van de ondersteuningen door dwarsdragers zijnverbonden. Het brugdek heeft een dikte van 25 cm.De bovenbouw wordt ondersteund door portalen: zes ervan zijn gefundeerd op de rotsachti-ge ondergrond, zes portalen staan op de boogconstructie, terwijl de bovenbouw in hetmidden rechtstreeks met de boog verbonden is.De boog overspant 162 m bij een pijlhoogte van 32,40 m (fig. 1).Bes?hrijving van het ontwerpDe twee viaducten, ??n voor elke rijrichting, zijn onafhankelijk van elkaar gehouden, oOk watde boog betreft. Men wilde de problemen als gevolg van differenti?le krimp vermijden, diezich bijvoorbeeld hebben voorgedaan bij de gelijksoortige Gladesville-brug in Sidney (Au-strali?). Voor het betondek werd lichtbeton toegepast, omdat bij een gelijk gewicht hiermeeeen grotere dikte kon worden gekozen, met het doel een betere spreiding van de verkeersbe-lasting te bereiken (fig. 2).De portalen die het brugdek ondersteunen bestaan uit kokerkolommen (buitenafmetingen1,30 m x 2,50 m en binnenafmetingen 0,70 m x 1,60 m) en een koppelbalk met omgekeerdeT-vorm. Dele koppelbalkheeft dezelfde hoogteligging als de langsliggers.De boogconstructie, waarvan ontwerp en de uitvoering in dit artikel centraal staan, heeft eenconstante buitendoorsnede van 9 m x 3,20 m.ln het midden van de doorsnede is een verticaallangsschot aangebracht. De afmetingen van de inwendige kokers zijn over het grootste deelvan de lengte constant gehouden. Vanaf een hoogte van 1,94 m boven de boogaanzettenbedragen de dikten van onder- en bovenplaat en van wanden en tussenschot resp. 0,63 m,0,50 m en 0,40 m; een betondoorsnede dus van ca. 14,5 m2. Deze doorsnede neemt naaronderen geleidelijk toe tot 21,5 m2 (fig. 3).-+---+---,jF----+---+----,f--t----~. 14 f264ilL+1Langsdoorsnede en horizontale doorsnede